تکیه بر تخت سلیمان در تکاب

استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران در مناطق کوهستانی کشورمان قرار دارد که به دلیل قدمت تاریخی سرزمین آذربایجان، آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است.

یکی از این بناهای تاریخی ارزشمند مجموعه باستانی «تخت سلیمان» است که در 42 کیلومتری شمال شرقی شهرستان تکاب واقع شده که تاریخچه آن به دوره هخامنشیان باز می‌گردد.

این مجموعه تاریخی در دوران پیش از اسلام بزرگترین مرکز آموزشی و مذهبی ایرانیان بوده که متاسفانه در حمله هراکلیوس، امپراطور روم در سال 624 میلادی ویران شده است، البته آباقاخان برادرزاده هلاکوخان (بنیانگذار سلسله ایلخانیان) که مسلمان شده بود، مسجدی بر روی ویرانه‌های باقیمانده از تخت سلیمان بنا کرد که این مسجد نیز بعدها تخریب شد. در حال حاضر تنها کاشی‌هایی با طرح‌های برجسته از مسجد فوق به یادگار مانده که در موزه رضا عباسی تهران نگهداری می‌شود.

در ساخت مجموعه تخت سلیمان که محل سکونت مادها، اشکانیان، ساسانیان و مغولان بوده، سنگ‌های تراشدار و آجرهای بزرگ به کار رفته است. در حفاری‌های صورت گرفته در این مجموعه، آثاری از اوایل دوره ساسانی تا دوره ایلخانان به دست آمده که قطعا با ادامه حفاری‌ها می‌توان انتظار اکتشافات آثاری متعلق به دوره هخامنشیان و اشکانیان را نیز داشت.

در وسط این بنای تاریخی دریاچه‌ای جوشان قرار دارد که در ابتدا چشمه‌ای بوده که جوشش آب آن در طی هزاران سال موجب شده تا در حال حاضر عمق دریاچه به 62 متر برسد.

این دریاچه از اهمیت باستان‌شناسی بالایی برخوردار است، چرا که براساس اسناد تاریخی بارها اشیای قیمتی زیادی به دلایل مختلف در داخل آب دریاچه انداخته شده‌اند. برای مثال، باستان‌شناسان معتقدند هنگامی که کوروش کبیر، بر کروسوس پادشاه لیدیه غلبه کرد، خزانه اشیای قیمتی او را به عنوان نذر در آب دریاچه انداخت و یا در جنگ‌های دوران ساسانیان هر زمان که موبدان زرتشتی نگران تصرف قلعه توسط نیروهای مهاجم بودند، برای حفاظت نذورات و گنج‌های داخل بنا را به داخل آب پرتاب می‌کرده‌اند.

اما متاسفانه عمق 62 متری دریاچه فوق و وجود املاح غلیظ و سنگین، غواصی در آن برای اکتشاف این اشیای تاریخی ارزشمند را با مشکل مواجه کرده است.

وجود رسوبات آهکی در آب دریاچه باعث تشکیل چندین تپه آهک در اطراف آن شده که بلندترین آن‌ها در واقع کوهی است که در قله آن چشمه‌ای به قطر صد متر وجود دارد.

تخت سلیمان که از سال 1316 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد، در سال 2003 میلادی به عنوان چهارمین اثر کشورمان در میراث جهانی یونسکو ثبت شد.