لطفا بفرمایید دوچرخه سواری
چه بخواهید و چه نخواهید باید تا چند سال آینده یک دوچرخه بخرید و گاهی به جای مترو و اتوبوس و وسیله نقلیه شخصی، برای رسیدن به مقصدتان چند کیلومتری رکاب بزنید.
این دارو چند سالی است که برای ترافیک سرسام‌آور پایتخت تجویز شده و در آینده بار سنگینی را از دوش خیابان‌های شلوغ تهران برخواهد داشت. بعد از ایستگاه‌های دوچرخه کرایه‌ای،مجاور مترو مسیر 3ونیم کیلومتری دوچرخه‌سواری منطقه11 در پارک رازی، یکی دیگر از این داروهاست كه البته طعم سلامتی هم دارد.
همیشه وقتی جماعت چشم بادامی‌ها را سوار بر دوچرخه می‌بینیم که با رکاب‌زدن به سوی محل کار و درس و دانشگاه یا تفریح و گردش می‌روند، قلبا آن‌ها را تحسین می‌کنیم و با خود می‌گوییم عجب اراده‌ای دارند، اما تصور این‌که خود ما هم یک روز دوچرخه را جایگزین وسایل نقلیه موتوری بکنیم برایمان محال و نشدنی است.
با خود می‌گوییم «من سوار دوچرخه شوم»؟! «مردم چی می‌گن»؟ «حاضرم چندده‌هزار تومان پول آژانس و دربست بدم اما...» و هزار اما و اگر دیگر که جرات سوار شدن بر دوچرخه را از ما می‌گیرد. با خود می‌گوییم دیگر بزرگ شده‌ایم و برای ما بد است سوار بر وسیله‌ای شویم که در روزگار بچگی اسباب‌بازی و سرگرمی‌مان بود.
حتی گاهی‌اوقات وقتی در خیابان‌ها افرادی را سوار بر دوچرخه می‌بینیم، تعجب می‌کنیم و زمزمه‌های زیر لب‌مان هم نشان از عدم تایید این حرکت دارد، چراکه هنوز فکر می‌کنیم دوچرخه برای بچه‌هاست و بزرگ‌ترها باید اتومبیل و قطار و هواپیما سوار شوند، اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، دوچرخه هم به‌عنوان یکی از وسایل حمل‌ونقل عمومی در چرخه ترافیکی قرار دارد و شهرداری تهران در کنار مترو، اتوبوس، مینی‌بوس و تاکسی سهمی را هم به‌دوچرخه در حمل‌ونقل عمومی اختصاص داده است.
بر همین اساس شهرداری‌های مناطق 22گانه کلان‌شهر تهران برنامه‌های مختلفی را برای توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری و بسترسازی برای توسعه استفاده از این وسیله نقلیه انجام داده‌اند که نمونه آن ساخت مسیر دوچرخه‌سواری پارک رازی در منطقه11 است.
دوچرخه هم وسیله نقلیه است
مناطق مختلف کلان‌شهر تهران مثل انگشت‌های دست است که هیچ‌کدام را شبیه دیگری نمی‌توان یافت. شمال آن کوهستانی و سبز با بافت قدیمی و تاریخی، جنوب آن گرم و خشک با یک دنیا آثار باستانی از گذشته چندهزار ساله، مرکز آن محل تجمع ادارات و سازمان‌های دولتی و سفارتخانه‌ها، مراکز خرید و مجتمع‌های تجاری و درنهایت 2دنیای متفاوت در شرق و غرب این شهر چندصدساله دیده می‌شود.
خیابان‌های کم‌عرض و گاهی عریض، کوچه‌هایی که گاهی یک نفر هم به سختی از آن عبور می‌کنند و باغ و بستان‌هایی که آن سویش ناپیداست از خاصیت‌های این شهر هزارتو است. همین خواص نامساوی و عدالتی که هیچ‌وقت بر راه‌های این شهر حکمفرما نبوده، باعث شده که ماشین‌دودی‌ها و مرکب‌های دوپای بنزین‌سوز راه برای رفتن پیدا نکنند، چه رسد به دوچرخه‌ها که صدای مظلومیت‌شان به جایی نمی‌رسد.
از این‌رو علاوه بر این‌که یکی از سیاست‌های معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، تغییر سهم سفر به مترو، اتوبوس ، تاکسی و دوچرخه است، امکان ایجاد بستر مناسب برای راه‌اندازی خطوط دوچرخه‌سواری وجود ندارد. به همین خاطر شهرداری منطقه11 ابتکاری کرده و مسیر قابل‌توجهی از سطح این منطقه را داخل پارک رازی به دوچرخه اختصاص داده است.
هم دوچرخه‌سواری و هم ورزش
پارک رازی یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های سطح شهر تهران است که ساکنان این منطقه علاوه بر تفریح و گردش در این پارک، گاهی‌اوقات بخشی از مسیر تردد خود را از داخل پارک طی و آب‌وهوایی تازه می‌کنند. مسئولان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه نیز با توجه به معابر کم‌عرض این محدوده که امکان ایجاد خطوط دوچرخه‌سواری را به صفر رسانده، بخشی از فضای پارک را به محل تردد دوچرخه‌ها اختصاص داده‌اند که البته مسیر کوتاهی هم نیست.
مهندس خرد، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه 11 شهرداری تهران در این باره به همشهری می‌گوید: هر روز جمعیت شهر تهران افزوده می‌شود و به تبع آن خیابان‌ها و بزرگراه‌ها شلوغ‌تر. روشن شدن موتور وسایل نقلیه شخصی و عمومی هم که چیزی به‌جز تولید آلودگی و سرب معلق در هوای غبارآلود این شهر بزرگ ندارد.
بنابراین باید علاوه بر توسعه حمل‌ونقل عمومی به فکر ایجاد فرهنگ استفاده از وسایل نقلیه بدون دود و آلودگی باشیم زیرا تنها وسیله نقلیه ارزان و بدون آلودگی صوتی و هوا دوچرخه است. وسیله‌ای که در کشورهای دیگر گاهی به عنوان تاکسی‌های 5 تا 6نفره هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در همین راستا شهرداری منطقه11 مسیر 3ونیم کیلومتری پارک رازی را برای تردد دوچرخه‌ها احداث کرده است.
مسیر 3ونیم کیلومتری دوچرخه‌سواری در پارک رازی
مسیر دوچرخه‌سواری پارک رازی، حدفاصل خیابان هلال‌احمر تا خیابان رازی به طول 3ونیم‌کیلومتر است. به گفته مهندس خرد، ساکنان این منطقه می‌توانند بخشی از مسیر تردد روزانه خود را با دوچرخه از داخل پارک طی کنند و ضمن این‌که بدون هزینه به مقصد خود می‌رسند، تفریح و ورزش کوتاهی نیز در هوای آزاد پارک داشته باشند.
در صورتی که استفاده از مسیر دوچرخه‌سواری پارک رازی تبدیل به یک عادت برای ساکنان این منطقه شود، بخشی از ترافیک خیابان‌ها اطراف نیز کاسته خواهد شد. او هم‌چنین می‌گوید: مسیر دوچرخه‌سواری پارک رازی به‌عنوان یک دسترسی در محدوده این منطقه دیده می‌شود که با همکاری معاونت اجتماعی و حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری موردتوجه قرار گرفته است.
در همین راستا معاونت اجتماعی شهرداری نیز مسئولیت تامین دوچرخه‌های این مسیر را برعهده خواهد داشت. از طرفی به گفته مهندس خرد، خط‌کشی مسیر، نصب تابلوها و علایم راهنمایی و ایجاد عرض استاندارد دوچرخه‌سواری برعهده معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه بوده است. ناگفته نماند که مسیر دوچرخه‌سواری پارک، در بخش‌هایی بر روی آسفالت و قسمت‌هایی بر روی پیاده‌رو طراحی شده است.
فرهنگ دوچرخه‌سواری در خیابان‌های تهران
شاید امروز، جایگزین کردن دوچرخه به جای اتومبیل و موتورسیکلت برای ما غیرقابل تصور باشد، اما روزی فرا خواهد رسید که در حیاط هر خانه‌ای حداقل یکی، دو دوچرخه باشد و مردم برای مسیر های کوتاه خود از این وسیله نقلیه سبک استفاده کنند. به گفته معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه11، وقتی شعار استفاده از حمل‌ونقل عمومی را سر می‌دهیم، باید بسترهای آن را نیز فراهم کنیم.
زمانی که مردم شرایط استفاده از حمل‌ونقل عمومی را مناسب‌تر و راحت‌تر از وسایل نقلیه شخصی ببینند، قطعا به سمت آن گرایش پیدا خواهند کرد. این در حالی است که واقعیت امر؛ کمبود خطوط مترو، تعداد اتوبوس‌ها و ناوگان تاکسیرانی است. در زمینه استفاده از دوچرخه‌سواری نیز شرایط بر همین منوال است.
اگر شهرداری و دیگر مسئولان مرتبط، زمینه و بسترهای لازم را برای استفاده از این وسیله نقلیه سبک در سطح شهر فراهم کنند، مردم نیز از آن به نحو احسن استقبال می‌کنند و برای مسیرهای کوتاه از دوچرخه استفاده می‌کنند.
مهندس خرد هم‌چنین معتقد است: دوچرخه‌سواری نباید فقط معطوف به پارک‌ها شود و به همین خاطر در حال حاضر مشاوران زیادی در مجموعه مدیریت شهری در حال مطالعه و بررسی مسیرهایی برای ایجاد خطوطی مختص دوچرخه‌سواری هستند.
تنظیم برای تبیان: رضا سیگاری
