" فدراسیون پزشكی ورزشی" در یك نگاه

پزشكی ورزشی یا Sports Medicine به موضوعاتی چون افزایش كارایی و توانمندی ورزشكاران، پیشگیری از بیماریها و آسیبهای ورزشی، تشخیص و درمان صدمات ناشی از ورزش، توانبخشی و بازگرداندن ورزشكار به عرصه فعالیتهای ورزشی می پردازد.

فدراسیون پزشكی ورزشی ایران در سال 1326 همزمان با ظهور تشكیلات نوین در سیستم ورزش كشور تاسیس گردید. اهم فعالیتهای این فدراسیون بعد از تشكیل كمیته تأمین خدمات درمانی ورزشی شكل گرفت و گسترش پیدا نمود. سپس به تدریج با ایجاد سایر كمیته ها، ساختار اجرایی و علمی فدراسیون پزشكی گسترش یافت؛ تا جایی كه امروزه فعالیتهای گسترده این فدراسیون در عرصه ورزش كشور، موجبات توسعه حوزه پزشكی ورزشی را در ابعاد ورزش قهرمانی و ورزش همگانی فراهم آورده است. هم اكنون شاخه های استانی فدراسیون تحت عنوان هیاتهای پزشكی ورزشی در 28 استان كشور در حال فعالیت می باشند.

تشكیلات داخلی فدراسیون پزشكی ورزشی

شامل كمیته های:

- تامین خدمات درمانی ورزشی

- آموزش

- پژوهش

- روابط عمومی و امور بین الملل

- مسابقات

- كنترل دوپینگ

- سلامت

- بازرسی و پاسخگویی به شكایات

- امور مالی

و واحدهایی نظیردرمانگاه تخصصی و فوق تخصصی، فیزیوتراپی، دندانپزشكی، رادیولوژی وMRI، آزمایشگاه كنترل دوپنیگ، واحد انفورماتیك، كتابخانه و دبیرخانه می باشد كه در حوزه های مربوطه به انجام امور محوله می پردازند.

شایان ذكر است پس از پیروزی انقلاب اسلامی آقایان دكتراحمد مغاری، دكترعلی دادگستر، دكتر سید محمد جزایری، دكتر حسین فراهینی و دكتر مهرزاد خلیلیان( در حال حاضر) طی سالهای 1358 تا 1382 مسئولیت فدراسیون پزشكی ورزشی را عهده دار بوده اند.

كرسی های بین المللی فدراسیون پزشكی ورزشی جمهوری اسلامی ایران

- عضویت رسمی در فدراسیون جهانی پزشكی ورزشی(FIMS)

- عضویت رسمی در فدراسیون آسیایی پزشكی ورزشی(AFSM)

- عضویت رسمی در بورد آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ(WADA)

اینك به اختصار به معرفی هر یك از كمیته های زیرمجموعه این فدراسیون پرداخته می شود:

كمیته تامین خدمات درمانی

از سال 1369 ایجاد این تشكیلات كه در واقع نقش یك صندوق حمایتی را برای سرویس دهی به ورزشكاران مصدوم كشور ایفا می نماید، موجب بروز تحولاتی چشمگیر در سطح خدمات ارائه شده توسط فدراسیون پزشكی ورزشی به جامعه ورزش كشور شد.

اصلی ترین وظیفه این كمیته، حمایت مالی و در اختیارگذاری امكانات مناسب درمانی جهت ورزشكاران آسیب دیده بوده و زیر مجموعه های این كمیته در حال حاضر در تمامی استانها، شهرها و حتی بخشهای كشور فعال می باشند.

ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به ورزشكاران مصدوم كشور در كلیه رشته های ورزشی، تهیه و تدوین گزارشهای آماری و كلیه اقدامات مربوط به ارائه خدمات درمانی به ورزشكاران و سایر دست اندركاران رشته های مختلف ورزشی توسط كمیته تأمین خدمات درمانی صورت می پذیرد كه در این رابطه اخیراً مطابق قرارداد منعقده فیمابین فدراسیون پزشكی ورزشی جمهوری اسلامی ایران و شركت بیمه دانا، كلیه ورزشكاران، مربیان و داوران ملی و طراز اول كشور تا سقف 000/000/40 ریال جهت هزینه های درمانی و 000/000/200 ریال بابت غرامت نقص عضو و فوت، تحت پوشش بیمه تكمیلی این فدراسیون قرار گرفته اند. درحال حاضر بالغ بر یك میلیون ورزشكار در سراسر كشور تحت پوشش خدمات درمانی ارائه شده از سوی این كمیته قرار دارند.

كمیته آموزش

از سال 1373 بطور جدی كار خود را آغاز نمود. هدف از تشكیل این كمیته، آموزش گروههای مختلف ورزشی و پزشكی با مباحث مختلف رشته طب ورزش بوده است. این واحد تاكنون مبادرت به برگزاری دوره های آموزشی مختلفی جهت مربیان ورزشی، پزشكان، پرستاران  و فیزیوتراپیست های ورزشی نموده است.

از جمله فعالیتهای این بخش می توان به طراحی دوره های 100 ساعته آموزش پزشك تیم اشاره نمود كه طی آن پزشكان آمادگی اولیه برای حضور درمیادین ورزشی را كسب خواهند نمود. همكاری در برگزاری دورهIOC-MC و نیز برگزاری دوره بین المللی تربیت پزشك تیم (TPDC) از دیگر فعالیتهای این كمیته است.

كمیته آموزش فدراسیون از 3 سال پیش اقدام به راه اندازی كتابخانه تخصصی پزشكی ورزشی نموده است كه این كتابخانه در حال حاضر دارای بالغ بر 1000 عنوان كتاب و مجله و بیش از 200 عضو ثابت می باشد.

كمیته پژوهش

هدف از تشكیل این كمیته كه طی سالهای اخیر انسجام یافته است، ایجاد زمینه مناسب برای تحقیق و پژوهش در زمینه مسایل مختلف پزشكی ورزشی در سطح كشور است.

بستر سازیهای مناسب پژوهشی بصورت ایجاد كارگاههای روش تحقیق، بررسی اولویتهای پژوهشی، ارزیابی و تخصیص اعتبارات مناسب و قابل حصول در امر پژوهش پزشكی ورزشی و ارتباط با سایر مراكز پژوهشی كشور از جمله فعالیتهای این كمیته  می باشد. در این راستا همچنین می توان به مواردی چون تهیه و تدوین مطالب علمی- پژوهشی جهت بروشورهای اطلاع رسانی، اقدام به انتشار كتاب اصول و مبانی طب ورزشی و نیز ارائه  مقالات علمی در سمینارها و نشست های مرتبط اشاره نمود.

كمیته مسابقات

این كمیته بیش از10 سال قدمت دارد. هدف از تشكیل آن پوشش پزشكی كلیه مسابقات ورزشی در سطوح مختلف ملی و بین المللی و نیز اردوهای تیمهای ملی از طریق اعزام پزشك و پزشكیار بوده است.

ایجاد درمانگاههای موقت برون مرزی در مسابقات بین المللی و نظارت بر حضور پزشكان همراه با كاروانهای ورزشی اعزامی به خارج از كشور نیز از جمله فعالیتهای این واحد محسوب می شود. طرح یكسان سازی نحوه اخذ گزارش از مصدومیتهای ورزشی، از جمله فعالیتهای در دست اجرای این كمیته است.

روابط عمومی و امور بین الملل

با عنایت به ناشناخته بودن نسبی فعالیتها و خدمات درمانی ارائه شده از سوی فدراسیون پزشكی به جامعه ورزش كشور، ایجاد ارتباط تنگاتنگ با مطبوعات، خبرگزاری ها و شبكه های مختلف رادیویی و تلویزیونی به منظور پوشش خبری و اطلاع رسانی فعالیتهای صورت گرفته درحوزه طب ورزشی به عامه مردم و به طور خاص جامعه ورزش، طی یك ساله اخیر بعنوان یك ضرورت و اولویت در دستور كار این واحد بوده است. ضمن اینكه در این راستا می توان به فعالیتهایی نظیر چاپ و توزیع گسترده بروشورهای اطلاع رسانی، پوسترها و نشریات درحوزه طب ورزشی، برگزاری كنفرانس مطبوعاتی و رادیوتلویزیونی جهت روسای فدراسیون جهانی(FIMS) و آسیایی پزشكی ورزشی(AFSM) همزمان با سفر نامبردگان به جمهوری اسلامی ایران، همكاری در برگزاری همایشها، سمینارها و كنفرانسهای علمی، آموزشی و فرهنگی، پوشش سمعی و بصری و تهیه و آرشیو مجموعه ای مدون از عكسها و فیلمهای مرتبط در حیطه طب ورزش اشاره نمود.

همچنین قراردادن خبرنگاران و عكاسان ورزشی كلیه رسانه ها( اعم از صدا و سیما، مطبوعات، خبرگزاریها و...) بعنوان جزئی از خانواده ورزش كشور تحت پوشش خدمات درمانی ارائه شده از سوی فدراسیون پزشكی، از جمله اهم اقدامات روابط عمومی و امور بین الملل این فدراسیون طی سال 1382 بوده است كه برای نخستین بار در عرص ورزش كشور در سطحی گسترده و با همكاری كمیته تامین خدمات درمانی صورت پذیرفته و طی چند ماه گذشته به مرحله اجرا رسیده است.

كمیته كنترل دوپینگ

این كمیته كه كار خود را از حدود 4 سال پیش با فراهم آوردن مقدمات راه اندازی یك آزمایشگاه كنترل دوپینگ آغاز نموده است، تلاش می كند تا سطح كمی و كیفی فعالیتهای خود را به گونه ای ارتقاء دهد تا امكان انجام كلیه آزمایشات كنترل دوپینگ در داخل كشور فراهم گردیده و در آینده بتواند بعنوان آزمایشگاهی معتبر در سطح بین المللی فعالیت نماید.

اعزام تیمهای كنترل دوپینگ به مسابقات مختلف ورزشی جهت نمونه گیری و انجام آزمایشات لازم، برگزاری دوره های آموزشی كنترل دوپینگ تحت نظارت آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) و... را می توان از جمله فعالیتهای صورت گرفته در این كمیته ذكر نمود. انجام پژوهشهای مناسب در زمینه كنترل دوپینگ نیز از جمله فعالیتهای در دست اقدام این واحد می باشد.

كمیته سلامت

این كمیته شامل بخشهای مختلف درمان، تغذیه، روانشناسی، توانبخشی، بهداشت و پیشگیری اشت. بخش درمان مشتمل بر درمانگاه تخصصی مركزی فدراسیون، درمانگاههای غیرمتمركز در ورزشگاهها، باشگاهها و استانهای مختلف كشور است. در درمانگاه مركزی فدراسیون، متخصصین رشته های مختلف اعم از متخصصین ارتوپدی، قلب، مغز و اعصاب و دندانپزشكی به ورزشكاران، دست اندركاران مختلف رشته های ورزشی  و نیز خبرنگاران و عكاسان ورزشی خدمات تخصصی ارائه می نماید.

بخش توانبخشی فدراسیون با امكانات مجهز فیزیوتراپی شامل دستگاه های الكتروتراپی در ده كابین و دستگاه ایزوكینتیك، بطور متوسط روزانه پذیرای حدود 100 ورزشكار مراجعه كننده است.

بخش تغذیه با سابقه چند ساله خدمات مشاوره های به ورزشكاران، طی سال جاری با ساختار جدید به فعالیت خود در زمینه های مختلف ادامه می دهد. ایجاد و راه اندازی تشكیلات واحد روانشناسی ورزشی در این كمیته تحت بررسی كارشناسی است.

واحد بهداشت و پیشگیری نیز در سال جاری با بازنگری در فعالیتهای گذشته، به ارائه خدمات در حوزه پیشگیری از صدمات، واكسیناسیون و ارائه دستورالعملهای مسافرتی به ورزشكاران به فعالیت خود ادامه می دهد. صدور دستورالعملهای نظارت بر بهداشت اماكن ورزشی نیز از جمله فعالیتهای این كمیته خواهد بود.

كمیته بازرسی و پاسخگویی به شكایات

بازرسی و رسیدگی به شكوائیه های واصله، بررسی عملكرد هیأتهای پزشكی ورزشی استانهای سراسر كشور و برنامه ریزی مدون به منظور برطرف نمودن مشكلات هیأتهای مذكور خصوصاً درجهت احداث كلنیكهای پزشكی ورزشی و راه اندازی بخش فیزیوتراپی به منظور ارائه خدمات به جامعه ورزش استانها، از جمله اقدامات صورت گرفته در این كمیته می باشد.

نگاهی به برنامه های آینده فدراسیون

- تدوین برنامه های میان مدت و كوتاه مدت اجرایی

- تقویت بنیه علمی و اجرایی پیكره كارشناسی فدراسیون

- استقرار نظام پاسخگویی در مدیریت پزشكی ورزشی كشور

- تقویت ارتباطات علمی، آموزشی و اجرایی طب ورزشی در سطح بین المللی

- استقرار نظام نظارت و ارزشیابی در سیستم بر اساس آخرین دستاوردهای علمی

- ایجاد دوره های آموزشی آكادمیك جهت تربیت نیروی متخصص موردنیاز در ورزش كشور

- تدوین مأموریت و تعیین اهداف فدراسیون و هیأتهای پزشكی و ورزشی از طریق بازنگری در اساسنامه مربوطه.