ورزش و خستگی

در ماندگی و واماندگی از فعالیت بدنی را خستگی میدانند که در بیشتر موارد احساسی شبیه بی رمقی و درد عضلانی در شخص مشهود می شود. این تصور غلطی است که برای رفع خستگی باید استراحت مطلق کرد. امروزه ثابت شده است برای دفع مواد زاید بافت ها به مقدار کافی نیاز به اکسیژن دارند........

*خستگی چیست ؟

در ماندگی و واماندگی از فعالیت بدنی را خستگی میدانند که در بیشتر موارد احساسی شبیه بی رمقی ، بی حوصلگی و درد عضلانی در شخص مشهود می شود. خستگی می تواند ناشی از بیماری، افسردگی، کم خوابی، کم خونی، درد مفاصل، ضعف عضلانی، مشکلات تغذیه، فعالیت بدنی زیاد، فشارهای جسمانی و خواب نامناسب باشد.

در سال های اخیر انجام تمرین های بیش از حد به وسیله ورزشکاران تقریبا امری عادی شده است.  میل به شکستن رکورد یا حفظ آن و بدست آوردن مدال یا مقام باعث می شود ورزشکار هرروز ساعت های متوالی به تمرین و رقابت بپردازد به عبارت دیگر وجود تمرین های مداوم و مکرری که در حین رقابت ها و مسابقات روی سیستم عضلانی اسکلتی بدن وارد می شود باعث واکنش عضلات و بافت ها می شود. با کمک روش های مختلف باید این تحریکات وارده را کاهش داد یا از بین برد بنابراین اگر بتوان پس از مسابقه یا تمرین عضلات را به طور کامل از حالت تنش و استرس اضافی رهایی داد در آن صورت از گرفتگی و سفت شدن عضلات پیشگیری می شود. این تصور غلطی است که برای رفع خستگی باید استراحت مطلق کرد. امروزه ثابت شده است برای دفع مواد زاید ( مانند اسید لاکتیک تولید شده در اثر خستگی در بدن ) بافت ها به مقدار کافی نیاز به اکسیژن دارند.

یکی از علت های خستگی در حین فعالیت ورزشی تمام شدن ذخیره انرژی عضله است . در واقع خستگی حاد در اثر کاهش گلیکوژن عضله به وجود می آید.

*ورزش و خستگی :

هنگامی که تناسب بین نوع و میزان فعالیت های بدنی با جثه و سن فرد رعایت نشود و سایر شرایط ضروری به طور صحیح در نظر گرفته نشود خستگی ایجاد می شود در نتیجه فعالیت عضلانی گلیکوژن که شکل شیمیایی انرژی ذخیره شده در عضلات بدن است ، می سوزد و اسید لاکتیک تولید می شود.

هر گاه مقدار گلیکوژن برای تولید انرژی کافی نباشد چربی و اسید لاکتیک شروع به سوختن می کنند مواد حاصل از سوخت این مواد روی سلول های بدن اثر سمی می گذارند که ضروری است هر چه سریع تر این سموم از بدن خارج شوند.

خستگی مفرد در ورزش زمانی حاصل می شود که علاوه بر رعایت نکردن نوع فعالیت بدنی و ورزش، استراحت فرد نیز کافی نباشد.

خستگی به دو نوع تقسیم می شود :

1. خستگی جسمی

2. خستگی فکری

* خستگی جسمی :

هنگام خستگی جسمی مقدار زیادی مواد زاید در عضلات جمع می شود که عضلات و شاخه های عصبی را بی حس می کنند. در چنین مواقعی باید حداقل 2 ساعت عضلات استراحت کنند تا بتوانند مواد زاید را دفع کنند. فعا لیت سبک بهترین نوع رفع خستگی است.

نشانه های عمده ای که در خستگی جسمی ممکن است دیده شوند عبارت است از : حرکات غلط و ناهماهنگ، تنگی نفس، نامنظم شدن ضربان قلب و گاهی بیهوشی.

*خستگی فکری :

وضعی تدریجی و طولانی از خستگی است که در اثر خستگی از تمرین های بدنی و ورزشی به وجود نمی آید بلکه در اثر اجرای برنامه های سنگین آموزش غلط به وجود می آید. برای به وجود نیامدن چنین وضعی بهتر است که مسئولان تربیت بدنی و مربیان ورزش همواره با سایر معلمان درباره تنظیم برنامه های درسی دقت بیشتری داشته باشند.

*خستگی در کودکان و نوجوانان :

کودکان در اثر فعالیت های بدنی و ورزشی زود تر از بزرگسالان خسته می شوند زیرا تحمل خستگی کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان است از سوی دیگر مرکز تنظیم حرارت در کودکان هنوز کامل نشده بنابراین در برابر گرما و سرما سریع تر واکنش نشان می دهند.

* رفع خستگی :

بهترین روش برای رفع خستگی عبارت است از :

1. فعالیت آهسته و نرم: دویدن سبک و نرم باعث می شود تا بدن سریع تر به حالت اولیه برگردد.

2. دوش آب سرد: آب سرد باعث می شود رگ های خونی عضلات بدن منبسط و عروق پوستی منقبض شود در نتیجه مقدار اکسیژن در عضلات بیشتر می شود و به دفع مواد زاید عضله کمک می کند و در نهایت خستگی بدن را برطرف می کند .

3.  دوش آب گرم : حرارت بدن را افزایش می دهد و اثر کمتری در دفع مواد زاید بدن دارد.

4. ماساژ : برای رفع خستگی بسیار موثر است.