دوباره بلوغ، اینبار با فرزندم!
نوجوانی دورانی است که در آن تغییرات هورمونی و ظاهری را به طور همزمان دارد و از طرف دیگر باید در عین وابستگی به خانواده استقلال خود را نیز بدست آورد و بتواند مطابق با معیارهای اجتماعی و خانوادگی رفتار کند. نسبت به هویت خود، ارزشها، باورها، تواناییهای خود نیز شناخت پیدا کند. با همه این عوامل باید در مدت زمان کوتاهی سازگار شود. بنابراین چالش های ناشی از تغییرات چندگانه موجب می شود تعدادی از نوجوانان نسبت به مشکلات آسیب پذیرتر باشند.
در این میان مواردی که موجب آسیب پذیری بیشتر نوجوان می شود، شامل موارد ذیل است:
محیط پرتنش خانواده: محیط پرتنش خانوادگی شامل اختلافات زناشویی، مشکلات هیجانی والدین، شیوه های فرزندپروری ناکارآمد مانند والدین طرد کننده ، مستبد، حمایت ناکافی والدین، اعتیاد والدین و تبعیض فرزندان می تواند بستر مناسبی برای آسیبها و مشکلات متعدد نوجوان باشد. که در این راستا والدین باید در جهت شناخت و حل مشکلات خود گام موثرتری بردارند تا با ایجاد فضای آکنده از عشق و محبت، نوجوان خود را به درستی هدایت کنند.
دوستی های نامطلوب : زمانیکه نوجوان ملاک های مشخصی برای انتخاب دوست ندارد و یا خانواده او را در این زمینه آگاه نکرده است و یا شرایط محیطی خانواده به گونه ای است که او جذب چنین دوستی های نامطلوب می شود. گاهی این دوستهای نامطلوب، دوستی با جنس مخالف است که در شرایط افراطی می تواند تعادل روحی آنان را به هم بریزد. و از معیارهای و ارزشهای فرهنگی دور شوند.
اوقات فراغت بی ثمره: برنامه ریزی و استفاده مناسب از اوقات فراغت زمینه ساز رشد سالم و پرورش قوه تفکر و خلاقیت در نوجوان می شود. زمانیکه نوجوان به هر دلیلی از این اوقات فراغت خود استفاده مناسب نمی کند، می تواند زمینه ساز مشکلات و جرائم اخلاقی و اجتماعی را برای نوجوان به همراه داشته باشد.
بی هدف و بی انگیزه بودن نوجوان: دوران نوجوانی، دوران بدست آوردن هویت است. نوجوانی که دارای هویت آشفته و رفتار مشکل آفرین است، به آینده علاقه کمی نشان می دهد و اغلب اوقات بر جاذبه های فوری متمرکزاست، به تحصیل، ورزش علاقمند نیست و حتی درباره شغل آینده خود هیچ تصویری ندارد. تمام وقت خود را با همسالان شبیه خود می گذارند. این بی انگیزه و بی هدف بودن نوجوان، او را در معرض یکسری آسیبها و مشکلات متعددی روانی ، اخلاقی و اجتماعی قرار می دهد.
شکستها و ناکامی ها: شکستها و ناراحتی ها در زمینه های مختلف تحصیلی، خانوادگی، فردی می تواند موجب ایجاد آسیبها و خطاکاریهای نوجوان شود. با راهنمایی های والدین و مربیان مدرسه و کمک گرفتن از افراد متخصص و پیدا کردن علت شکستها و برطرف کردن آنها، شکستها و ناکامی های او را کاهش داد و با ایجاد موفقیت در زمینه تواناییها و استعدادهایش، سرخوردگی های او را از بین برد و احساس توانستن و بودن را درنوجوان افزایش داد.
تعارضهای فرهنگی: نوجوانی، سن کنکاش و جستجوی هویت است و هر چقدر درک او از مسائل فرهنگی و اخلاقی جامعه کمتر باشد او را در معرض آسیبها و تهاجم فرهنگی بیشتری قرار می دهد و زمینه ساز مشکلات متعددی می شود. والدین، مربیان و مسئولان امر با ایجاد آگاهی بیشتر در نوجوان و با گسترش اطلاعات زمینه درک و فهم ، معارف اخلاقی و بینشی او را افزایش دهند تا او بتواند در برابر تهاجم و تعارضهای مختلف فرهنگی خوب تامل و تعقل کند.
منفی نگری و منفی گرایی: گاهی مسائل و مشکلاتی که از دوران کودکی تا سنین نوجوان برای او پیش می آید، گاهی او را در جهت تفکر منفی سوق می دهد، نیمه خالی لیوان را دیدن، ناامید شدن، او را در معرض آسیبها و مشکلات قرار می دهد. آگاه کردن نوجوان از پیامدها و نتایج باورهای منفی که به طور کلی ناکارآمد و ناخوشایند هستند، انگیزش و خود باوری و توانایی را در او افزایش می دهد تا بتواند تصمیم گیرنده بهتری برای زندگی اش باشد.
در نهایت ، شناخت آسیبها و مشکلات نوجوان به والدین، کمک می کند تا زمینه مطلوب آسیب زدایی را انجام دهند و با تکیه بر فرهنگ غنی اسلامی بتوانند، نسلی باایمان و قوی پرورش دهند.
زهرا خسروجردی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
