آزادی برای نفس های حبس شده
فصل تابستان است و زمانی برای تنفس آزاد فرزندان مان . به قول خودشان در تابستان باید فقط خورد و خوابید و دیگر درس را تعطیل کرد. آیا این درست است ؟ آیا تابستان یعنی زمانی بی برنامه و بی هدف و یک دامنه زمانی که در آن کودکان و نوجوانان باید فقط بازی کنند؟ استراحت کنند و وقتشان را به هیج بگذارنند؟ نحوه گذران تعطیلات بسته به شرایط فرهنگی و اقتصادی خانواده متفاوت است. چرا که حضور در فعالیت های مختلف متضمن صرف هزینه است و خانواده باید توان و گنجایش این هزینه ها را داشته باشد.
از طرفی نگرش های والدین و همسالان نیز در نحوه سپری کردن تعطیلات تابستان بسیار موثر است. در محله ها و فرهنگ هایی که واژه تابستان با فوتبال های کوچه ای و خوابیدن تا یازده صبح و گاه کمک به استقلال مالی خانواده و یا حضور در مغازه پدر برای سرگرم شدن و تنوع تداعی می شود کودکان و نوجوانان پس از تعطیلات هیچ بهره مفیدی را نداشته اند به جز آن گروهی که فعالیت های در آمدزایی را در این زمینه فرا گرفته باشند.
اما در عده ای از افراد تابستان هم زمینه ای است برای یادگیری، تفریح و تخلیه انرژی. در این میان گروهی به طرح و برنامه ریزی می پردازند و چنان اوقات فرزندشان را با کلاس های مختلف تکمیل می کنند که انگار تابستانی در کار نیست و دانش آموز زمانی با این عنوان را درک نمی کند مگر گرمی هوای آن را. این کودکان در اول مهر توانی مضاعف را برای شروع یک سال تحصیلی پیدا نکرده و با کسالت بیشتر از پیش وارد مدرسه می شوند.
هنر علاوه بر افزایش مهارت ها و آموخته ها روح افراد را آرام می کند و خلاقیت را تقویت می کند.
گروهی نیز به طرح و برنامه ریزی می پردازند اما بسیار متعال و با توجه به نیازهای فرزندان خود. کودک و نوجوان در این طرح ریزی هم فرا می گیرد، هم شاد می شود، هم تخلیه انرژی می گردد و هم احساسی خوب را از اوقات فراغت تابستانه خود بدست می آورد.
اما سوال این جاست که یک برنامه خوب و متعادل چه برنامه ای است و چه جنبه هایی را می تواند در برداشته باشد؟
یک برنامه مفید و پر بهره سه جنبه را می تواند پی گیری کند. ورزشی، هنری، علمی.
اگر چه لزوم ورزش بر همگان مشخص است و کارشناسان توصیه می کنند که ورزش را همیشه و هر زمان در برنامه روزانه یا هفتگی خود بگنجانید، اما معمولاً پرداختن به آن در تابستان پررنگ تر می شود. ورزش و فعالیت های تحرکی از این نظر که می تواند انرژی های انباشته درونی فرزندان را تخلیه نماید و میزانی از تفریح آنها را نیز پاسخ گو باشد باید در برنامه اوقات فراغت جای گیرد.
ضرورت فعالیت های هنری از آن روست که هنر علاوه بر افزایش مهارت ها و آموخته ها روح افراد را آرام می کند و خلاقیت را تقویت می کند. کودکان و نوجوانان که در هفته به فعالیت های هنری می پردازند ساعاتی را می توانند با تمرکز بر آن به کشف استعداد خود دست یابند. هنر در میان روانشناسان جایگاه ویژه درمانی دارد. هنر می تواند ابزاری برای ابراز احساسات و عواطف بوده و حتی آسیب های روانی که ریشه در اعماق روح فرد دارند و در ناخودآگاه او جای می گیرد خیلی راحت از طریق هنر از درون فرد بیرون کشیده می شود و موجب بهبودی او شود.
کودکان ما نیاز به یادگیری دارند و فراگیری علوم و دانستنی های جدید و غیر درسی برای آنها ضرورت دارد.
خلق یک اثر هنری کار ارزشمندی بوده و می تواند عزت نفس افراد را بالا ببرد. علاوه بر آن نیروی شگرف موجود در تخیل به عنوان عامل آزاد کننده استعدادهای نهفته انسانی کم و بیش روشن شده و آن را عاملی در خلق ایده های ناب و منحصر به فرد می دانند. لذا بسته به جنسیت و علاقه فرزندان می توان آنها را در زمینه های هنری مختلف مشغول نمود.
و اما لزوم فعالیت های علمی نیز کمتر از دیگر حیطه ها نبوده و بیشتر هم می باشد. کودکان ما نیاز به یادگیری دارند و فراگیری علوم و دانستنی های جدید و غیر درسی برای آنها ضرورت دارد. معمولاً در طی سال تحصیلی زمان لازم برای این امر مهیا نیست و تابستان و تعطیلات می تواند فرجه خوبی برای این کار باشد. این حیطه فعالیتی همچنین در صورت توافق و تمایل فرزندان می تواند به حضور در کلاس های تقویتی نیز بیانجامد.
اما بهتر آن است که تعطیلات زمانی برای نوعی از فعالیت های علمی باشد و با مدل های متفاوت و جذاب مثل کارگاه های آموزشی و یا تقویت خلاقیت ایجاد یادگیری می نماید. و در کنار این عوامل فراهم کردن زمان هایی برای فعالیت های دلبخواه و البته قابل کنترل لازم و ضروری است. از این میان مطالعه هدف مند و یا بازی های گروهی، ارتباط با اقوام و ... را می توان ذکر کرد.
میزان مشغولیت کودکان و نوجوانان هم باید با توجه به میزان انرژی درونی آنان تنظیم شود . کودکانی که از سطح پایینی از انرژی برخوردارند به یک یا دو روز فعالیت نظام دار نیاز دارند و در کودکان پر انرژی حتی می توان این گونه برنامه ها را چهار یا پنج روز در هفته نیز طرح ریزی نمود .
فهیمه کهتری - خانواده و زندگی
چه خوب است که نوجوانان عزیز هم درمورد راه های خوب و اصولی گذران اوقات فراغت در انجمن های تبیان با یکدیگر مباحثه کنند .
مقالات مرتبط
نوجوانان! از این مرز فراتر نروید
