فرار از یک بن بست خیالی
خودارضایی نوعی کج روی جنسی است که به دلایل مختلفی می تواند در فرد به وجود آمده و در اثر تکرار و تعدد به یک اعتیاد در فرد تبدیل شود . استفاده از واژه اعتیاد به آن منظور نیست که بخواهیم ترک آن را به همان مشکلی تصور کنیم اما این یک واقعیت است که بسیاری از جوانان در ترک ان دچار ناامیدی و یأس شده و نیاز به کمک پیدا می کنند . این مسئله در مرور زمان ناراحتی های روحی و جسمی را می تواند در فرد ایجاد نموده و او را در حفظ تمرکز و آرامش نیز با مانع روبرو کند . لذا آگاهی از علل ایجاد کننده آن می تواند زمینه را برای پیشگیری از آن فراهم سازد . در ادامه می خواهیم عواملی را شرح دهیم که فقدان آن در تربیت کودک می تواند نابهنجاری هایی را بروز دهد که به عنوان مثال خود ارضایی یکی از آنهاست .
آدم، زیبایی الگوی خلقت است و بالاترین آینه تجلی گر خدای رب العالمین. در عین این که جسمی کوچک دارد، عالمی بزرگ در درون او نهفته است که اگر کسی به خودشناسی کامل برسد، یک لحظه از تعبد و تسلیم در پیشگاه الهی باز نمی ماند. در حدیث آمده است: من عرف نفسه فقد عرف ربه»: هرکس هویت و شخصیت خودش را خوب بشناسد، خدا را نیز می شناسد و کسی که خدا شناس و خودشناس باشد، هرگز بر سر چیزهای کوچک و زودگذر دنیایی و لذت های شهوانی خود را آلوده نمی کند و با تمام وجود سعی میکند زیر سایبان لطف الهی و در پناهگاه اطاعت از او تمام غرایزش را به کنترل در بیاورد و مصداق متقین باشد. جوانی که واقعیت انسانی و جایگاه خلیفه اللهی خودش را دریابد؛ جوانی که خوب بفهمد که مورد خطاب وحی ونبوت و رسالت است، چگونه حاضر می شود از اطاعت و بندگی خدا فاصله بگیرد و جهل درونش را به علم الهی نورانی نکند. خانواده باید دل و جان جوان را با آیین الهی نورانی کنند تا شیطان بر قلعه دل او سایه نیافکنده و هوای بهاری دلش را زمستانی و تاریک نکند
دوستان جوان! در اولین قدم باید کرامت انسانی خود را درونتان پیدا کنید و برای حفظ و پرورش آن تلاش نمایید.
2/ گسترش دامنه ی روابط دوستانه
دومین راه درمان، گسترش و ژرفا بخشیدن به رابطه دوستانه و سازنده با افراد مبتلاست . نوجوانان مبتلا به انحرافات اخلاقی معمولا در همین زمینه آسیب دیده اند. ارتباط شان با اطرافیان بسیار کم است و از آنان گریزان هستند و یا با پیرامون خود حالت ستیزه جویانه، و بعضی هم وابستگی افراطی عاطفی دارند. کسانی به این بیماری دچار هستند که معمولا در دسته اول قرار دارند. برای بریدن رشته افکارشان و برگرداندن به اجتماع، ارتباط با آنها را باید گسترش داد و از همین حربه برای درمانشان کوشید و آن ها را انگیزه مند ساخت و اعتمادشان را جلب کرد.
3/ انرژی نوجوان
یکی دیگر از شیوه های درمان خودارضایی، سوق دادن انرژی نوجوان از هدف های جنسی به هدف های فرهنگی، اخلاقی و هنری است. این شیوه در روان کاوی تحت عنوان های زیر بسیار شهرت دارد: «به گرایی»، «والاگرایی»، «اعتلاجویی»، تلطیف غریزه و... و در نهایت به دنبال تبدیل به احسن است. غرایز جنسی در تنهایی و بی برنامگی فعال تر و بیدار تر عمل می کند لذا داشتن طرح و هدف در زندگی می تواند انرژی های درونی را جهت مند هدایت نماید .
4/ نفی پوچی گرایی و رفتن به سوی ارزش ها
نفی پوچی گرایی مقدمه ای دارد، و آن این که باید به جای شخص نگرش منفی موجود از زندگی و جایگاه خود، تلقی درست و ارزیابی صحیحی از شخصیت منطقی و معقول خویش بدهد، همان خودی که خداوند از آغاز زندگی به او ارزانی داشت. و این کار نیز با برخوردی منطقی و حساب شده با وی انجام شدنی است. اگر شخص بفهمد اطرافیانش برایش ارزش قائل هستند، تلاش خواهد کرد تا ویژگی های نهفته در خود را که دیگران پسندند، شناسایی و آشکار کند و از خویشتن بروز دهد؛ بنابراین، مهم ترین ویژگی این شیوه همان نهیب زدن به توانایی های پنهان شخص است و آگاهانیدن از این که دیگران خواهان تو هستند و باید به میان آنان برگردی.
اگر بارقه امید را در آن ها بیافرینیم و راه بازگشت را آسان جلوه دهیم، نوجوان موفق به توبه و ترک عمل انحرافی می شود. جوانی گنه کار نزد پیامبر رحمت آمد و عرض کرد: مرتکب گناهان بزرگی شده ام، آیا راه نجاتی هست؟ ایشان فرمود: آری، جوان عرضه داشت: ولی گناهانم خیلی زیاد است بشیر رحمت فرمود: با این حال توبه کن...
5/ تشویق اطرافیان
تشویق اطرافیان به ترک و درمان این بیماری فرد را پایدارتر و راسخ تر می سازد و سختی راه را بر او آسان می کند. کسانی که میخواهند شخص را موفق به ترک انحراف نمایند، او را با تشویق موثر، به بازگشت به زندگی فرا بخوانند و اهمیت سلامت روانی و جسمانی را یاد آور شوند. هر اندازه که فرد در راه ترک رفتار نامطلوب موفق شود، مورد تشویق قرار می گیرد. اگر شخص مرحله به مرحله با نیروی تشویق به پیش برده شود، امید آن وجود دارد که نوجوان موفق به ترک انحراف گردد. ترک عادت ناپسند به طور ناگهانی امکان پذیر نیست، بلکه به تدریج قابل دست یافتن است؛ لذا ایجاد هرگونه تغییر و دگرگونی نیازمند گذشت زمان خواهد بود. باید از سخنان یاس آلود و منفی دوری کرد؛ چرا که نوجوان را دل سرد و ناامید می سازد و او را از ادامه کار باز خواهد داشت و ضربه روحی او را به بیراهه هدایت میکند؛ از این رو، برخوردها گفتارها و حتی حالت های چهره مربی یا پدر و مادر در ساختن شخصیت وی و سرنوشت آینده نوجوان تاثیر ویژه ای دارد.
نوجواندارای روح حساس و لطیفی است؛لذا خانواده به عنوان شبکه ای از روابط عاطفی نزدیک، جایگاه خاصی را در مجموعه روابط اجتماعی به خود اختصاص می دهد. نوجوانان بیش از هر گروه دیگر، علاقه مندند که به احساسات مثبت خود ارزش قائل شوند و شیرینی آن را در ذایقه خویش احساس کنند. «احساس کرامت نفس» و «احساس حقارت» دو قطب مخالفند که اول تفاهم ودومی تخاصم می آفریند. احساس کرامت محصول تعامل نوجوان با محیط است. اطرافیان دربرخورد و ارتباط های عمیقی که با نوجوان برقرارمی کنند، می توانند با شخصیت دادن به او و تایید کفایت وی، بر استحکام اخلاقی او بیافزاید برعکس با قطع ارتباط با او وی را تحقیر و ساختمان اخلاقی او را متزلزل نوده و فرو ریزند.
یک نوجوان در نامه ای می نویسد: با گناهی که می کنم، احساس می کنم پایین و پایین تر می روم. و می پندارم دیگر هیچ ارزشی ندارم نه برای خود و نه برای دیگران. آن گاه این سوال برایم مطرح می شود که هدف از آفرینش موجود وامنده و آلوده ای چون من چه بوده است؟
بدون شک، بی کفایتی و لغزش اخلاقی دریکدیگر تاثیر تأثر متقابل دارند و یکدیگر را تشدید مینمایند و درنتیجه، حلقه معیوبی را به وجود می آورند. برای تأمین کفایت و لیاقت در نوجوان باید:
/استعداد و گرایش اصلی و مهم ترین زمینه قابلیت او را شناسایی کنیم؛
/ متناسب با شناخت خودمان، زمینه انجام فعالیت های مفید را برایش به وجود آوریم؛
/ چشم ها را بر روی ضعفها و بی کفایتی های او ببندیم و فراموش نکنیم که او از لحاظ شخصیتی در حال طی مراحل شکی گیری است و وضعیت فعلی او را معیار قطعی ارزیابی او در آینده قرار ندهیم؛
/ در محیط خانواده توانایی های موثر او را نزد دیگران بازگو نماییم و برای او محیطی پربار را فراهم کنیم؛
/ در حضور همسالان و گروه های هم سن از انتقادهای مداوم خودداری کنیم؛
6/تقویت اراده
حالتی که در بیشتر نوجوانان آلوده به این بیماری وجود دارد این است که اراده ندارند و یا اراده او آن قدر ضعیف شده که به مجرد تصمیم گیری برای ترک این عادت مجددا به آن دست یازند. و آن چه که موجب یأس و ناامیدی او می گردد، این است که توبه ها شکسته می شود و تصمیم ها ناپایدار می گردد، ماهیت نیروی اراده چیست و چگونه می توان آن را تقویت نمود و آیا این سخن برخی از نوجوانان که می گویند: «دیگر اراده نداریم» را می توان پذیرفت؟
حکما اراده را یکی از مظاهر عقل می شمارند که تحت فرمان عقل قرار دارد در برخی از تعبیرها به آن «عقل ارادی» می گویند که در طول زندیی به موازات رشد و تحولات دینی، روانی، اراده نیز توسعه و تعمیق می یابد وانسان قادر به خویشتن داری شده ، تسلط بیشتر به خواسته ها و تمایلات خود میگردد. در کودکی هر میلی بی درنگ یا باید ارضا شود و یا باید بدان سمت و سو داده و هدایت شود؛ اما در نوجوانی، هر میلی را بلافاصله نمی توان بر آورده کرد و در اختیارش گذاشت ؛ بلکه باید همه جنبه های آن را از لحاظ سود و ضرر مورد بررسی قرار داد؛ البته برای تمایلات جنسی باید یک حساب ویژه ای باز نمود؛ چرا که اگر نوجوان بتواند به آسانی سایر تمایلات را تحت فرمان در آورد و مهار کند، تمایلات جنسی کار بسیار دشوارتر خواهد بود.
کانون فرهنگی سه نقطه
تنظیم و تغییر برای تبیان: کهتری
مقالات مرتبط
