آیا می دانید با پذیرفتن لكنت كودك می توانید به درمان آن كمك كنید؟

در قسمت قبل به بررسی فشارهایی پرداختیم كه سبب شدیدترشدن لكنت كودك می شوند . اینك در ادامه می خوانیم...

ناروانی های گویایی كودك را بپذیرید

به احتمال زیاد برایتان مشكل است كه درنگ ها و وقفه های گویایی فرزندتان را به راحتی بپذیرید، زیرا شما نگران هستید كه مبادا او تا آخر عمرش دچار لكنت شود. حتی اگر تلاش می كنید كه نسبت به مشكل گویایی كودكتان واكنش هیجانی نداشته باشید، مع الوصف به ناگزیر، نگرش ها و احساساتی كه در وجود شما نهفته است ظاهر گشته ، تأثیر خود را بر كودك خواهد گذاشت.

برای مقابله با این قبیل تأثیرات نامطلوب ، می بایست سعی نمایید كه برداشت و ادراك صحیحی از انواع ناروانی های كلامی داشته باشید، چرا كه بسیاری از ناروانی های كلامی در زندگی روزمره كاملاً عادی هستند.

درباره تفاوت های فردی در زمینه گویایی مطالعه نمایید.

مواقعی كه برایتان مقدور است به صحبت های كودكان و بزرگسالان دیگر ، بخصوص وقتی كه با شما صحبت نمی كنند ، گوش دهید و ناروانی های كلامی آنها را بشمارید. به دفعاتی كه آنها دچار وقفه زبان می شوند، كلمات یا صداها را تكرار می كنند ، جمله ای را مجدداً بیان می نمایند ، مكث ها و بالاخره صداهای غیر مفهوم و زایدی كه حین صحبت از خودشان تولید می كنند كاملاً توجه داشته باشید. با این توجهات ، نسبت به تنوع و فراوانی ناروانی های كلامی در صحبت های عادی آگاهی بیشتری پیدا خواهید كرد. همچنین در مطالعه و بررسی خود، به تعداد و انواع مختلف ناروانی های كلامی كه می شنوید دقت نمایید. از مكث ها غالباً برای تأكید ، جلب توجه ، رعایت دستور زبان و یا بهره گرفتن از زمان كوتاه آن برای فكر كردن استفاده می شود. لذا این قبیل مكث ها به عنوان وقفه های كاملاً طبیعی در صحبت كردن محسوب می شوند. اگر شما به وقفه های كلامی خودتان گوش كنید متوجه خواهید شد كه به تدریج نسبت به آنها حساسیت پیدا می كنید. در مجموع این بررسی ها برای شما بسیار جالب خواهد بود، از این جهت كه متوجه می شوید چقدر ناروانی های كلامی عادی و یا قابل قبول در صحبت های روزانه مردم وجود دارد.

البته این كه كودكتان بیشتر از شما در صحبت كردن وقفه و مكث داشته باشد ، امری است كاملاً طبیعی . شما می بایست متوجه فراوانی ( تعداد ) و چگونگی تغییرات مكث های كودكتان باشید.

بدون شك ، شما شاهد مواقعی خواهید بود كه كودكتان ، با روانی و سلاست كامل صحبت كند. این مشاهده ها ( مشاهده صحبت روان كودك ) اطمینان خاطر و تأكید مجددی است برای شما ، و دلیل واضح و شاهد صادقی است بر این كه كودكتان واقعاً می داند كه چگونه صحبت روان داشته باشد و با استمرار و تمرین و ممارست می تواند گویایی خودش را بهتر و روانتر كند، ولو این كه در حال حاضر نمی تواند در همه ی مواقع به طور كامل صحبت كند و البته چنین توقعی نیز نباید از او داشته باشیم . بنابراین ، از شما می خواهیم كه با در نظر گرفتن مراتب فوق الذكر ، با نگرشی تازه و متفاوت ، مسئله ناروانی های كلامی كودك را مورد توجه قرار دهید.

صبر و تحمل بیشتری در برابر ناروانی های گویایی كودك داشته باشید.

بعضاً مقدار ناروانی كلامی كه ممكن است موجب بی قراری یا عجله و بیتابی شنوندگان شود، آنقدر ناچیز است كه توسط شخص دیگر قابل توجه نیست. اگر در مورد شما وضع به گونه ای است كه ناروانی های كلامی كودكتان به طور مدوام موجب ناراحتی و بی قراری شما می شود ، بهتر است دامنه صبر و تحمل خودتان را بیشتر كنید.

اگر از خودتان سؤالات زیر را بپرسید ، مطمئناً پذیرش ناروانی های كلامی كودك برایتان راحت تر خواهد بود:

- چرا وقتی كه كودك می خواهد مطلبی بگوید و كمی بیش از مدت زمان مورد انتظار شما طول می كشد، ناراحت و برانگیخته می شوید؟

- آیا واقعاً سطح توقع و انتظار شما از كودك در مورد روان صحبت كردن ، خارج از ظرفیت و توانایی او نیست؟

- چرا از او توقع دارید كه روان تر از صحبتی كه الان می كند، سخن بگوید؟

- آیا این بدان دلیل نیست كه به نظر شما بچه های همسن و سال او روان تر صحبت می كنند؟

- و یا به خاطر این نیست كه فرزندان دیگر شما از روانی كلامی بهتری برخوردار هستند؟

- چرا او نیز باید به اندازه آنها از روانی و مهارت كلامی برخوردار باشد؟

- آیا این بدان جهت نیست كه شما نمی خواهید با صبر و حوصله ، وقت بیشتری صرف كرده ، به حرفهایش گوش كنید؟

بهترین شیوه ای كه شما می توانید به وسیله آن رابطه خودتان را با كودك نزدیك تر و غنی تر نمایید ، این است كه با صبر و حوصله و فرصت كافی به صحبت های او گوش كنید.

- آیا هنوز نگران این هستید كه مبادا لكنت او بدتر شود؟

- آیا فكر می كنید كه تردید و درنگ های او در صحبت كردن نشانه ای از عقده روانی و یا خود كم بینی است؟

- آیا شما نگران این هستید كه وقتی كودك به مدرسه برود، چطور می شود؟

توجه داشته باشید كه همه این نگرانی ها و تشویش های شما به سادگی ، مشكل گویایی كودكتان را بیشتر می كند.

به كودك نشان دهید كه از ناروانی كلامی او نگران نیستید.

اجازه دهید فرض كنیم كه شما بالاخره آماده اید كه ناروانی های كلامی كودكتان را همان گونه كه هست بپذیرید. این پذیرفتن به چه معناست ؟ بعضی ها به والدین كودكی كه لكنت دارد، توصیه می نمایند كه ناروانی های كلامی كودك را به كلی نادیده بگیرند. اما ما احساس می كنیم كه شما می توانید واكنش های بسیار مثبت و سازنده ای در مقابل صحبت های كودكتان داشته باشید . شما اگر بخواهید به فرد دیگری نشان دهید یا ثابت كنید كه رفتار او ( همان گونه كه هست) مورد قبول شماست ، چه می كنید ؟ نهایتاً می گویید : من متوجه شدم كه او رفتارش این طور است ، اما اهمیتی ندارد ؛ احساس من نسبت به او عوض نشده است ، بیشتر وقت ها اصلاً متوجه آن نمی شوم . شما ملاحظه می كنید كه مهارت های گوناگون به نسبت های مختلف در كودكان رشد و توسعه پیدا می كند ، اما به این تفاوت ها توجه چندانی ندارید ، تا این كه فاصله ی این تفاوت ها به طور كاملاً محسوس و قابل ملاحظه ای آشكار شود. در این صورت نیز معمولاً كاری انجام نمی دهید ، مگر این كه مشكل به طور جدی ادامه یابد.

مادری می گفت : من سعی كردم هر چه بیشتر ، شكسته و بریده صحبت كردن كودكم را بپذیرم . از خودم پرسیدم : زمانی كه كودك تازه غذا خوردن با قاشق را یاد می گرفت ، چه واكنش هایی نشان می دادم ؟ یادم آمد كه او در جریان استفاده از قاشق چه خراب كاری هایی كه نمی كرد ، غذایش را به هر طرف می ریخت و مرتباً لباسهایش را كثیف می كرد. بالاخره چندین ماه متوالی طول كشید تا او تقریباً یاد گرفت كه با قاشق غذا بخورد. این مادر می گفت: به خاطر می آورم كه آن موقع تصمیم گرفتم در ارتباط با كارهای ناجور كودك در وقت غذا خوردن با قاشق ، اصلاً ناراحت نشوم و او را تنبیه نكنم . من كارهای او را به اقتضای سن او عادی تلقی كردم و حالا از این كه موفق شده است به طور كامل از قاشق استفاده كند، خشنود هستم. با گذشت چند هفته از زمانی كه او شروع به غذا خوردن با قاشق كرد ، مسئله ریختن ( پاشیدن ) غذا روی لباس و اطراف خودش به مراتب كمتر شد ، ولو این كه هنوز هم قادر نبود كاملاً تمیز و مرتب غذا بخورد.

فرزند كوچك این مادر صبور و فهیم ، به تدریج در استفاده از قاشق برای غذا خوردن كاملاً مهارت پیدا می كرد و اگر به ندرت در این كار با مشكل مواجه می شد ، مادرش بدون هیچگونه واكنش هیجانی آن را می پذیرفت. این مادر به این حقیقت پی برده بود كه باید نسبت به رشد گویایی و ناروانی احتمالی كلامی كودك نیز چنین بازخورد و واكنشی داشته باشد.

ما قبول داریم كه پیروی از این دستورالعمل ها ، بخصوص زمانی كه كودكتان دچار لكنت زبان جدی است ، چقدر برای شما مشكل است. اما برایتان بسیار سودمند خواهد بود اگر همواره به خاطر داشته باشید كه كودك شما تا آنجا كه برایش ممكن است سعی خودش را می كند. وقتی شما عكس العمل هیجانی نشان می دهید ، در واقع او را وادار می كنید كه بیش از حد و فوق العاده جدی تقلا كند كه لكنت خودش را متوقف نماید، از لكنت داشتن اجتناب بورزد و یا این كه آن را پنهان نماید و این كارها و تقلاهای بیهوده ، لكنت او را بدتر می كند. پس سعی نكنید مشكل گویایی او را از آنچه هست پیچیده تر كنید.

گردآوری: زهره پری نوش