یاس رازقی کنار خانه ی شما

گل یاس رازقی گونه‌ای درختچه‌ کوچک و یا تاک با برگ‌های براق به رنگ سبز تیره و معطر از گل‌های کوچک سفید، از جنس Jasminum و خانواده Oleaceae است. هرچند به عنوان یاسمن عربی در زبان انگلیسی شناخته می‌شود ولی بومی عربستان نیست و زیستگاه‌های بومی آن آب و هوای مرطوب استوایی جنوب و جنوب شرق آسیا است ولی در آب و هوای منطقه خاور میانه نیز رشد خوبی دارد.

خاک و تغذیه مناسب برای آن، مخلوط خاک متشکل از دو قسمت پیت ماس، یک قسمت لوم، دو قسمت ماسه است. به نور محیطی زیاد نیاز دارد اما برای آبیاری همین که خاک کمی مرطوب باشد کافی است. دمای مطلب برای پرورش و مراقبت از آن نیز حدود 11 سانتیگراد است.

بررسیهای آزمایشگاهی نشان داده است که عطر گل رازقی و تیره یاس‌ها در ساعات اولیه بامداد نخستین روز شکفتن گل (حدود ساعت هشت) بیشتر از همه اوقات است. آب و هوای مطلوب آن سرزمینهای معتدل گرم و مرطوب می‌باشد. در استانهای جنوبی و مناطقی که خطر سرمازدگی وجود ندارد، یاس رازقی را در هوای آزاد پرورش می‌دهند و ساقه‌های نازک آنرا به داربست یا دیوار می‌بندند.

یاس رازقی تا 3 متر ارتفاع دارد و به طور گسترده‌ای برای گل‌های جذاب و معطر آن کشت می‌شود. بوته گل رازقی پُر شاخ و برگ و نیمه بالارو است. برگهای آن دائمی، صاف، بیضی شکل و بی‌کرک با گلهای درشت، پُر پَر که از نیمه اردیبهشت به بعد در طول مدت تابستان گلهای آن مرتبأ شکفته می‌شوند و هر گل حدود یک هفته تا ده روز دوام دارد.

نگهداری این گل جز در گلخانه میسر نیست چون گلهای رازقی و یاس رازقی از گروه نباتات آهک گریزند و خاک گلدان آن‌ها باید بکلی فاقد مواد آهکی بوده و حتی آبی که به آن‌ها داده می‌شود نباید قلیائی و دارای مواد آهکی باشد.

دفعات آبیاری به مقتضای فصل و درجه حرارت محیط فرق می‌کند. در تابستان بویژه در موسم گل دادن باید روزی یکبار به آن آب داد.

از موقعیکه غنچه گل‌ها ظاهر می‌شود حتمأ باید به پای بوته کود داد. بهترین کود طبیعی که باغبانان با تجربه مصرف می‌کنند، شیره کود گوسفندی است و طرز تهیه آن بدین طریق است که 2 الی 3 قاشق سوپخوری شیره کود را پس از به هم زدن به پای هرگلدان می‌ریزند. در محلهائی که تهیه کود طبیعی دشوار است، مصرف کود شیمیائی مخلوط سولفات آمونیم و فسفات آمونیم به نسبت ترتیب سه و یک و بقدر یک قاشق غذا خوری در هر دو هفته از اواسط بهار به بعد توصیه می‌شود.

گل رازقی و یاس رازقی را معمولا از طریق خوابانیدن شاخه، قلمه زدن و کشت پاجوش زیاد می‌کنند. لیکن ممکن است آن‌ها را با پیوند نیز زیاد کرد.

تکثیر بوسیله خوابانیدن شاخه: برای این منظور شاخه‌های بلند یکی دو ساله قسمت پائین بوته را در اواسط فصل بهار درون جعبه چوبی یا گلدان محتوی شن شسته نرم می‌خوابانند. بطوریکه سرشاخه‌ها با دو سه جوانه از خاک بیرون باشد. با انجام آبیاری مرتب پس از چندی از ساقه‌های درون شن ریشه‌های تازه می‌رویند. شش هفته بعد هنگامیکه ریشه‌ها رشد کافی یافتند باید شاخه‌ها را از زیر گلدان بریده و نهالهای جوان ریشه دار را درون گلدانهای حاوی خاک مناسب که قبلا ذکر شده بکارند تا بوته‌های مستقلی بوجود آیند. معمولا جهت تسریع عمل ریشه دادن، قبل از خوابانیدن ساقه کمی از پوست شاخه را که درون جعبه یا گلدان قرار می‌گیرد با چاقو برش می‌دهند. باید دانست که چون خوابانیدن شاخه‌ها در سطح خاک جعبه یا گلدان فقط در مورد شاخه‌های زیرین امکان پذیر است و شاخه‌های فوقانی را نمی‌توان بعلت خطر شکستن بسطح زمین رسانید لذا بدین جهت ممکن است گلدانهای سبک وکوچکتری تهیه نموده شاخه‌های جوان بالای بوته را از سوراخ زیر گلدان داخل گلدان کرد و درون آن مقداری شن شسته ریخت و گلدانهای هوائی روی شاخه‌ها را بوسیله قیم در هوا نگهداشت یا روی طاقچه دیوار قرار داد. پس از ریشه دادن با ترتیبی که ذکر شد آن‌ها را به گلدانهای جداگانه منتقل نمود. ذکر این نکته نیز لازم است که چون بر اثر قطع یکباره شاخه‌های ریشه دار بیم خشک شدن گیاه می‌رود بهتر است بریدن شاخه‌ها بتدریج صورت پذیرد. بدین ترتیب که پس از حصول اطمینان از رویش ریشه کافی ابتداء از زیرگلدان باندازه یک سوم قطر شاخه را برید و پس از یک هفته برش قبلی را تا دو سوم قطر شاخه عمیق‌تر کرد و سرانجام هفته بعد شاخه را از زیر گلدان بکلی قطع کرد و درون گلدان‌های جداگانه کاشت.

تکثیر با قلمه: قلمه‌ها را باید در بهار قبل از باز شدن چشم‌ها و رویش جوانه‌ها از شاخه‌های قوی یکی دو ساله که گل داشتند، انتخاب نمود و آن‌ها را به مدت یک هفته درون گونی کنفی یا پارچه کرباس مرطوبی پیچید و با پاشیدن آب پارچه را مرطوب نگهداشت. در پایان هفته آن‌ها را به قلمه‌های کوچک تقسیم کرد بطوریکه هر قلمه 3 ـ 4 چشم داشته باشد. سپس قلمه‌ها را درون گلدانهای حاوی شن شسته کاشت و منتظر شد تا بعد از 5 ـ 6 هفته که قلمه‌ها ریشه کافی دادند آن‌ها را به گلدانهای اصلی که تناسب خاک آن قبلا ذکر شده است انتقال داد.

تکثیر از راه پیوند: گل رازقی و یاس رازقی را می‌توان بوسیله پیوند روی یاس سفید (چمپا) نیز زیاد کرد. در بهار پیوند شکمی یا مجاورتی مناسب است و در پائیز پیوند شکافی رجحان دارد. حسن این طریق تکثیر آن است که چون یاس سفید را می‌توان تقریبأ در هر نوع آب و خاک عمل آورد و نظیر گلهای رازقی و یاس رازقی به خاک هوموسی اراضی جنگلی احتیاج ندارد و با پیوند آن‌ها روی پایه یاس می‌توان از زحمت تهیه خاک هوموس رهائی یافت و از دادن آب قلیائی نیز نگران نشد.

در نگهداری از این گل به موارد ذیل توجه کافی داشته باشید:

* در فصول گرم هر 2 هفته یکبار از کود کامل استفاده نمایید (انواع مختلف ان در قسمت خاک وکود فروشگاه نیز معرفی شده‌اند). یک قاشق کوچک کود را در یک لیتر آب حل نمایید وبه صورت آبیاری به گیاه بدهید.

* بهتر است از آب تصفیه شده استفاده نمایید. در فصول سرد یکبار در هفته ودر فصولگرم هفته‌ای 3بار آبیاری کنید. رازقی در تابستان به گل می‌نشیند و خانه شما را معطر می‌کند. در مناطقی مثل نواحی شمال کشور در فضای باز به آسانی رشد می‌کند، اما از آنجایی که نسبت به سرمای زمستان حساس است در نواحی سرد باید در گلدان کاشته شود و در زمستان به داخل ساختمان منتقل گردد.

* اضافه کردن مکمل‌های غذایی در فصول گرم به گلدهی رازقی کمک می‌کند. در فصول سرد هر ماه یک بار و در فصول گرم هر 2 هفته یک بار از کود کامل استفاده نمایید. یک قاشق کود را در یک لیتر آب حل نمایید وبه صورت آبیاری به گیاه بدهید.

* در دادن کود شیمیایی باید دقت شود که زیاده روی نشود. در صورت زیاده روی در مصرف کود وسموم شیمیایی باعث ایجاد مسمومیت در گیاه می‌شوید. مقدار صحیح مصرف حدودا یک قاشق چای خوری کود را در یک لیتر آب حل نمایید وبه صورت آبیاری هر 2 هفته یکبار به گیاه بدهید.

* آفتاب ملایم باشد وآفتاب تند اهواز قطعا برای این گیاه بویژه در فصل تابستان مضر است. داخل منزل در محلی نورگیر می‌توانید گیاه را نگه داری کنید.

* حشره‌هایی مثل شته که خالهای سیاه و سبز دارند از آفات این گیاه به شمار می‌روند. ابتدا گیاه‌تان را بامحلول رقیق آب ولرم وصابون (یا چند قطره مایع ظرفشویی) پاکیزه کنید و در صورت رفع نشدن مشکل از فروشگاههای گل و گیاه ضد آفت مناسب برای آن را خریداری کنید.

منبع : جام جم سرا

مطالب مرتبط:

چطور جوانه‌های مختلف پرورش دهیم؟

نکاتی مهم برای نگهداری گلهای بهاری

گیاهان خانه را برای سرما آماده كنید