آشنایی با ساختمان موشک ها(2)

در قسمت قبل به بررسی قطعات بدنه موشک ها پرداختیم و آنها را به ترتیب معرفی کردیم، در این قسمت به بررسی دیگر فاکتورهای یک هواپیما می پردازیم:

ب- حرکات سطوح کنترل متحرک

محرکه های کنترل سطوح در هواپیما یا موشک بر چرخش و حرکت آن ها حول محورهای مربوطه (محور طولی، عرضی، عمودی موشک) به کار می رود. بالابرها (ELEVETOR) وظیفه تامین کنترل موشک در حال حرکت را به طرف بالا و پایین به عهده دارند. بر این اساس، چنانچه حرکت بالابرها، طوری باشد که دماغه  موشک به طرف بالا کشیده شود، ارتفاع موشک زیاد می شود، چنانچه حرکت بالابرها طوری باشد که نوک موشک به طرف پایین متمایل شود موشک ارتفاع خود را کم می نماید.

شهپرها (AILETONS) چرخش موشک را حول محور طولی آن (ROLL) تامین می نماید. اگر شهپر چپ به طرف بالا و شهپر راست به طرف پایین حرکت کند، موشک به طرف راست خواهد چرخید و برعکس، اگر شهیر چپ به طرف پایین و شهپر راست به طرف بالا حرکت کند، موشک به سمت چپ چرخش می نماید. شهپرها و سکان ها در حالت به کارگیری مشترک باعث انحراف موشک (نسبت به مسیر مربوطه) به چپ و راست می شود. چرخش موشک در حال حرکت مشابه چرخش یا دور زدن راننده دوچرخه یا موتور در حالت طی مسیر مربوطه است. برای توجیه بیشتر این حرکات توسط شهپرها، بالابرها و سکان به (شکلهای زیر) توجه شود.

ج- موشک های بدون بال و بالک

این گونه موشک ها فاقد کنترل های اولیه (بال، بالک ها) می باشند و از انحراف نیروی تر است حاصله از موتور با استفاده از راکت های فرعی دیگری که در اطراف بدنه ساخته شده و به وسیله منافذ کوچکی به بیرون مرتبط می باشند، جهت کنترل و تغییر مسیر استفاده می نمایند. به طور معمول سیستم های کنترلی موشک های بالستیکی از این نوع می باشند.

د- انواع مختلف بدنه موشک های معمولی

مطالب و تصاویری که در قسمت های قبل بیان شد مربوط به موشک معمولی بود و موشکی که تشریح شد، ساختمانی مشابه هواپیما دارد. در هر حال باید توجه نمود که موشک ها دارای ساختمان خیلی متفاوتی می باشند و مشکل است بتوان انتخاب نمود که یک موشک یا ساختمان عادی و معمولی چگونه است. موشک های دفاع هوایی که برای درگیر شدن و انهدام هواپیمای دشمن به کار می روند، باید قادر باشند با سرعت زیادی پرواز کرده تا به هواپیما برسند و درگیر شوند مانند مثال های زیر:

1- موشک تالوس: این موشک دارای 4 بال است که به صورت ضربدر (×) در قسمت جلو قرار گرفته اند. لبه بالایی بال ها به سمت کناره عقبی، دارای بریدگی و زاویه ای شکل ساخته شده است. علاوه بر آن تالوس دارای چهار متعادل کننده به شکل مستطیل و چهار ضلعی می باشد که در عقب آن قرار دارد.

2- موشک هاگ: شکل متفاوتی دارد. بال ها در این موشک نیز به صورت ضربدر قرار گرفته اند. شکل بال ها مثلثی بوده و تا عقب موشک امتداد دارند. موشک هاگ فاقد متعادل کننده (RUDDER) و (ELEVATOR) است و بال های این نوع موشک را دلتا می گویند.

3- موشک چاپارل: حالت فوق العاده غیر معمول دارد. در این موشک بال ها در عقب (TAIL) و متعادل کننده ها(FIN) در قسمت نوک (NOSE) قرار گرفته اند. متعادل کننده ها بر روی بال ها و انتهای آن قرار گرفته و ساختمان عمومی این نوع بال ها (CANARD) گفته می شود.

به عبارتی لایه های فراگیر، شکل های (FORM SHAFE) گوناگونی دارند و در محل های مختلفی از سطوح موشک قرار می گیرند. بهترین روش مشخص نمودن موقعیت لایه های فوق، توجه به وظایفی است که باید انجام دهند. یا در نظر گرفتن اینکه می دانیم سطوح هواگیر امکان بلند شدن موشک را فراهم نموده و برای کمک به پرواز آن طراحی شده اند. بدون توجه به محل قرار گرفتن آنها (جلو، عقب، قسمت وسط موشک) باید نسبت به شناسایی بال، بالک و سایر بخش های سطوح کنترل اقدام شود.

4- بدنه موشک زمین به زمین ژوپیتر: فاقد سطوح کنترل از نوع بال، بالک، بالابر و سکان می باشد. نحوه کنترل و تغییر مسیر این گونه موشک که به طور عمده از نوع تا کتیکی می باشد، با استفاده از نیروی تراست حاصله از موتورهای اصلی و یا موتورهای فرعی دیگری که قبلاً در بدنه تعبیه شده است، انجام می گیرد.

تهیه کننده:محسن مرادی