اسراری اززندگی درفضا

بعضی حقایقی را که درباره فضا نمی دانیم با هم مرور می کنیم.

در هر شبانه روز 16 بار طلوع خورشید را می بینید

خورشید هر 90 دقیقه در مدار پایینی زمین طلوع و غروب می کند. این موضوع در نبود چرخه صحیح روز و شب خوابیدن را بسیار دشوار می کند. برای مقابله با این مشکل، مسئولان براساس زمان های زمین، برنامه ریزی کرده اند تا فضانوردان بتوانند فعالیت خود را داشته باشند. ساعت هایی طراحی شده که براساس وقت گرینویچ است. برای اینکه فضانوردان در برنامه ای منسجم قرار بگیرند مرکز کنترل یک تماس بیدار باش به مرکز شاتل می فرستد. برای تنوع آنها موسیقی ای را که یکی از اعضای خانواده فضانوردان درخواست کرده پخش می کنند؛ به عبارت دیگر فضانوردان به کمک زنگ بیدار باش به موقع از خواب بیدار می شوند.

قدتان بلندتر می شود

در نبود جاذبه، ستون فقرات شما بازتر می شود و شما بین 5 تا 8 سانتیمتر بلندتر خواهید شد. متاسفانه این افزایش قد می تواند با مشکلاتی همچون کمردرد و مسائل مربوط به اعصاب درگیر، همراه باشد. البته این را هم باید اضافه کرد که بعد از بازگشت از فضا قد افراد به حالت قبلی خود باز می گردد.

دیگر خرو پف نمی کنید!

تحقیقات نشان داده فضانوردانی که معمولا در زمین خروپف می کنند در فضا به آرامی می خوابند. این به دلیل آن است که نیروی جاذبه نقش مهمی در تولید خروپف دارد. ناسا فهرستی از فضانوردانی که در فضا هم این مشکل را داشتند تهیه کرده؛ اما مسلم است که در جاذبه صفر این مساله کاهش می یابد.

به بعضی از مواد غذایی باید آب اضافه کرد تا قابل خوردن شوند

در فضا هم نمک و فلفل در دسترس است، تنها تفاوتش در مایع بودن آنهاست. دلیلش هم این است که فضانوردان نمی توانند چاشنی ها را روی غذاهایشان بریزند و نمک و فلفل به راحتی در هوا پخش می شود. بدین ترتیب این خطر وجود دارد که این چاشنی ها در منافذ و دریچه ها رسوب کرده، وسایل را آلوده کند یا در چشم و دهان و بینی فضانوردان گیر کنند.

طولانی ترین مدتی که یک شخص در فضا مانده 438 روز است

دکتر والری پولیاکف دقیقا 437 روز و 17 ساعت و 58 دقیقه در این ایستگاه اقامت کرد و طی این مدت 7075 دور به دور زمین چرخید و در مجموع 300.765.000 کیلومتر را پیمود! دکتر پولیاکف قبلا هم سفری طولانی مدت به فضا داشت که بیش از 240 روز طول کشیده بود. با توجه به جمع این دو سفر، او 678 روز و 16 ساعت و 32 دقیقه از عمرش را در مدار زمین گذرانده است. اما بیشترین مدت اقامت در فضا طی سفرهای متعدد به سرگئی کریکالف تعلق دارد که تا به حال شش بار به مدار زمین سفر کرده و جمعا 803 روز و نه ساعت و 39 دقیقه را در فضا زندگی کرده است.

تنها سه مرد در فضا مرده اند

از 439 فضانورد به فضا رفته تا پایان سال 2004، 18 نفر در حوادثی مربوط به سفر به فضا جان خود را از دست داده اند. از این 18 نفر تنها کارکنان سایوز 11 در سال 1971 به طور حتم در فضا جان خود را از دست داده اند. جورجی دوبوروفسکی، ویکتور پاتسایوف و ولادیسلی ولکوف، بعد از سه هفته اقامت هنگام جدا شدن از ایستگاه سالیوت یک کشته شده اند. ظاهرا دریچه فضانورد آنها به طور تصادفی باز شده است.

تقریبا هر فضانوردی بیماری را در فضا تجربه می کند

در نبود جاذبه، سیگنال های سیستم دهلیزی و گیرنده های فشاری به تندی گمراه می شوند؛ برای مثال بسیاری از فضانوردان ناگهان احساس می کنند زیر و رو شده اند یا به سختی می توانند موقعیت دست ها و پاها یشان را احساس کنند. این گمگشتگی علت اصلی چیزی است که به آن «سندرم سازگاری با فضا» می گویند. نیم یا بیش از نیمی از مسافران فضا از بیماری فضا که شامل سر درد، ضعف تمرکز و حالت تهوع و گاهی استفراغ است رنج می برند. البته معمولا این مشکلات چند روزه از بین می روند.

بدترین قسمت ماجرا اینجاست که وقتی فضانوردان برمی گردند، اجسام سقوط می کنند !

وقتی فضانوردان به زمین برمی گردند به همان سختی که خود را با فضا سازگار کرده اند باید حالا خود را با زمین سازگار کنند. در اصل یک سازگاری دوباره وجود دارد که به نوعی کمی هم زمانبر خواهد بود، اگرچه نتیجه آن بیشتر گیج کننده است تا سخت. چند نفر از فضانوردان روسی که برای مدت طولانی در فضا بوده اند، گزارش داده اند که ماه ها بعد از سفرشان هنوز به صورت تصادفی فنجان چای یا بعضی اشیای دیگر را در هوا رها می کردند و تنها وقتی متوجه اشتباهشان می شدند که آن شیء بر زمین می افتاد.

وقتی که در فضا هستید، باید با اسفنج حمام کنید !

برای حفظ بهداشت فردی در فضا ممکن است مجبور باشید با اسفنج حمام کنید در حالی که ایستگاه هایی مانند اسکای لب و میر امکاناتی مانند دوش دارند، بیشتر فضانوردان از حمام اسفنج و از لباس های خیس یا حوله های نم دار استفاده می کنند. این کار، مصرف آب را به مقدار زیادی کاهش می دهد. همچنین هر فضانورد یک کیت بهداشت فردی دارد که حاوی خمیر دندان، شامپو، وسایل اصلاح صورت و دیگر لوازم ضروری بهداشتی است.

دستشویی رفتن در فضا

دستشویی های فضایی به اندازه کل ماموریت های فضایی در این چند وقت اخیر خبرساز شده اند. مثلا یک روز از قیمت 19 میلیون دلاری ( 19 میلیارد تومان ناقابل ) دستشویی ها می گویند که یک شرکت روسی ساخته ولی کسی حاضر نیست چنین پولی بدهد و یک روز از خراب شدن دستشویی ها و صف فضانوردان جلوی دستشویی برای رفع حاجت در آسمان. اما این دستشویی ها کارکرد خاصی دارند و با دستشویی های زمینی تفاوت زیادی دارند. مهم ترین ویژگیشان حالت مکندگی آنها و تبدیل فضولات به آب آشامیدنی است.