فردا عید هست یا نه؟

هر سال با نزدیک شدن به پایان ماه مبارک رمضان، بحث رویت هلال ماه شوال تبدیل به یکی از موضوعات مهم جامعه می شود. نظر به اهمیت رویت هلال این ماه و با توجه به پیش بینی های رصدگران با تجربه رویت هلال، بر آن شدیم تا نظرات مختلف این عزیزان را در خصوص موضوع رویت پذیری هلال ماه شوال در اینجا گردآوری کنیم.

از چند سال پیش دفتر مقام معظم رهبری اقدام به تاسیس ستاد علمی و پشتیبانی با نام ستاد استهلال نموده که باعث شده است در طی دوره های گذشته تجربیات بسیار ارزشمندی در مبحث رویت هلال کسب بشود. آنچه در ادامه خواهید خواند نظریات و پیش بینی های کارشناسان حوزه نجوم و برخی از اعضای ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری است.

حجت الاسلام و المسلمین علیرضا موحد نژاد (عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری)

با توجه به مقایسه مشخصات این هلال با هلال هایی که در روز رویت شده اند (به لحاظ مقایسه نور زمینه آسمان و درخشندگی هلال) چنین به دست می آید که این هلال در نیمه شمالی ایران در شرایط بسیار مساعد جوی، قبل از غروب آفتاب (در روز) با ابزارهای قوی رصدی قابل رویت باشد. اما رویت آن پس از غروب خورشید به دلیل ارتفاع بسیار کم آن منتفی است در نیمه جنوبی ایران علاوه بر رویت قبل از غروب آفتاب بنابر برخی از ضوابط نسبتاً قابل اعتماد، پس از غروب نیز با ابزار در شرایط مساعد جوی قابل رویت است.

اگر چه برخی رویت آن را با چشم غیرمسلح در جنوب ایران متحمل دانسته اند اما چنین رویتی بعید به نظر می رسد.

آقای سید محسن قاضی میرسعید (عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری)

همانطور كه در نقشه مشخص گردیده ایران بوسیله یك خط فرضی به دو قسمت تقسیم شده است. در بالای خط، هلال ماه شوال به هنگام غروب خورشید غیر قابل رویت و در جنوب خط هلال ماه فقط با ابزار اپتیكی قابل رویت می باشد، بدیهی است با توجه به مشخصه های هلال ماه و اینكه در مناطق شمالی و مركزی كشور ارتفاع هلال ماه از افق كم است و زمان كافی وجود ندارد تا نور افق قدری كمتر شده تا هلال ماه را بهتر بتوانیم رویت كنیم و ضمنا بودن غباراحتمالی در افق نیز كار را بر رصدگر سخت تر خواهد كرد. البته هرچه به مناطق جنوبی تر كشور برای رصد این هلال اقدام كنیم به علت اینكه ارتفاع هلال از افق افزایش پیدا می كند نیازمان به ابزار اپتیكی قوی كمتر شده به طوری كه در مناطق جنوبی و جزایر خلیج همیشه فارس می توان هلال ماه را با ابزار ساده مثل دوربین های دوچشمی معمولی نیز رویت كرد ، به نظر اینجانب احتمال رویت این هلال در مناطق جنوبی كشور با چشم غیر مسلح بسیار ضعیف است چون تا حدودی با مرز دیدن با چشم غیر مسلح فاصله داشته و همین فاصله رویت با چشم غیر مسلح را بسیار دشوار خواهد كرد .

آقای علی رضا بوژمهرانی (عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری)

اینجانب با در نظر گرفتن داده های رصدی، بر اساس معیار شوکت عوده (طبق پیش بینی این معیار ،هلال شوال در شامگاه پنج شنبه در نیمه شمالی، در صورت وجود شرایط مناسب جوی با چشم مسلح قابل رویت است و در نیمه جنوبی در صورت وجود شرایط مناسب جوی احتمال رویت هلال با چشم غیر مسلح وجود دارد.) اعتقاد دارم هلال شوال 1431 در تمام پهنه ایران با چشم مسلح قابل رویت است.

آقای امیر حسن زاده (کارشناس ارشد مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران)

در صورت وجود شرایط مناسب جوی، هلال ماه شوال 1431 در بعدازظهر پنج شنبه 18 شهریور 1389 با استفاده از تلسکوپ های مجهز و قابل تنظیم با گشودگی بیش از 5 اینچ قابل رویت است، بیشترین شانس رویت حدود یک ساعت قبل از غروب خورشید است که از این زمان به بعد احتمال رویت با دوربین های دو چشمی با گشودگی بیش از 100 میلی متر نیز وجود دارد.

آقای سید قاسم رستمی (عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری)

(درباره رویت پذیری هلال شوال بعد از غروب خورشید) هنوز هیچ کس نمی تواند با یقین بگوید با کم شدن ارتفاع هلال، نیاز به چه مقدار افزایش درخشندگی برای رویت آن داریم. این موضوع همان مشکل هلال شامگاهی شوال 1431 است. نقشه کنار، نتایج پیش بینی رویت پذیری این هلال را پس از غروب خورشید نشان می دهد. در این نقشه از خط واصل بیرجند به دیهوک به پاوه ( در کردستان) تا جنوب ایران، امکان رویت هلال با چشم غیرمسلح پیش بینی می شود. اما رویت هلال برای نقاط بالاتر از این خط تا مناطق مرزی شمال ایران، با دوربین های دو چشمی معمولی (گشودگی حداقل 50 میلیمتر) امکان پذیر خواهد بود.

البته تجربه رصدی و شفاف بودن آسمان برای رویت پذیری هلال دو شرط اساسی می باشد. در هر صورت رویت هلال شامگاهی شوال با چشم غیرمسلح در ایران می تواند به علت ارتفاع و مکث پایین دارای پارامتر رکوردی باشد. لذا تیزبین ها و رصدگران با تجربه منتظر رسیدن موعد این رصد بوده و از هم اکنون در حال برنامه ریزی می باشند.

با توجه به پیش بینی هایی که در بالا عنوان شد به نظر می رسد پنج شنبه هلال ماه شوال دیده شود و روز جمعه عید سعید فطر باشد. پیشاپیش عیدتان مبارک!

تبیان خواندن مقالات زیر را برای آشنایی بیشتر با مبحث رویت هلال توصیه می کند:

آیا امروز هلال ماه دیده می شود؟

علت اختلاف دیدگاه مراجع در رؤیت هلال ماه

اعتبار ابزار جدید در رؤیت هلال

آنچه در ستاد استهلال گذشت!

همه آن چیزی که در مورد رویت هلال باید بدانی

هویت شرعی رویت هلال ماه و طرق احراز آن

منابع:

ماهنامه آسمان شب شماره 7

ماهنامه نجوم شماره 199

گروه غیر حرفه ای رویت هلال ماه ایران