گامی برای فتح فضا
اخیرا استفان هاوكینگ، یكی از چهره‌های برجسته و بزرگ علم معاصر در جهان و كیهان‌شناسی كه در تلاش برای درك اسرار جهان است، در گفتگویی اعلام كرده است انسان اگر می‌خواهد از انقراض نجات پیدا كند، باید تا یك قرن دیگر شروع به ترك سیاره زمین بكند. این هشدار را دانشمندی برجسته می‌دهد كه اندیشه‌هایش الهام‌بخش بسیاری از مردم بوده‌اند.
اما اگر انسان بخواهد تا یك قرن دیگر سفر طولانی و دائمی خود را به فضا آغاز و شروع به ساختن اقامتگاه‌های دائمی در بیرون از زمین كند، باید این راه را از مسیری شروع كند كه شانس موفقیت آن بیشتر باشد. 50 سال از آغاز عصر فضا گذشته است و تاكنون تنها 3 كشور روسیه، آمریكا و چین توانسته‌اند مستقلا انسان‌هایی را به فضا اعزام كنند. انسان تا ماه بیشتر نتوانسته سفر كند و از سوی دیگر هزینه‌های سفرهای فضایی بشدت بالا و سرسام‌آور است. اگر قرار باشد همین داستان ادامه پیدا كند، شاید راه فتح فضا و سفر دائم به آن در آینده‌ای نزدیك چندان امكان‌پذیر نباشد؛ اما آیا راهی وجود دارد كه بتواند این مسیر را شتاب بخشد. به نظر می‌رسد پاسخ در بخش خصوصی نهفته باشد.
یك بار پیش از این بخش خصوصی نشان داده است كه می‌تواند باعث شتاب چشمگیر در رشد فناوری شود و آن زمانی بود كه پای این بخش به بحث فناوری ارتباطات و بویژه اینترنت باز شد. در آن زمان بود كه اینترنت از شبكه‌ای محدود كه میان مراكز علمی و بخش‌های نظامی كاربرد داشت، یكباره تبدیل به پدیده‌ای شد كه بسرعت با تار و پود زندگی هرروزه شهروندان گره خورد.
به نظر می‌رسد بخش خصوصی در صنایع فضایی نیز این امكان را دارد و به همین دلیل بسیاری از هم‌اكنون شمارش معكوس اولین پرواز رسمی شركت ویرجین گالاگتیك را آغاز كردند؛ پروازی كه نخستین سفر رسمی و تجاری بخش خصوصی به مدار زمین را آغاز می‌كند.
ایده پروازهای فضایی خصوصی، یكی دیگر از ایده‌های بزرگ یكی از كارآفرینان معروف جهان به نام ریچارد برانسون است؛ مرد ثروتمند و ماجراجویی كه بیش از 200شركت موفق تجاری در زمینه‌های گوناگون از فروشگاه زنجیره‌ای گرفته تا خطوط هوایی و بازی‌های رایانه‌ای را تاسیس كرده است. زمانی ایده استفاده تجاری از فضا به ذهن برانسون افتاد كه پیشرفت فناوری بزرگی رخ داد و این رویای قدیمی كه به نظر داستانی علمی- تخیلی می‌آمد، در مرزهای امكانات موجود قرار گرفت و موجودی به نام سفینه فضایی شماره یك در جریان یك رقابت علمی معرفی شد.
این فضاپیما را بارت روتان، یكی از مهندسان سابق ناسا طراحی كرده بود و با سرمایه‌گذاری یكی از مدیران شركت مایكروسافت به نان پل الن، آن را وارد رقابت انصاری ـ ایكس پرایز كرد. این جایزه قرار بود به نخستین سفینه بخش خصوصی اهدا شود كه بتواند در فاصله كوتاهی 2 بار با موفقیت به فراسوی مرز فضا یعنی ارتفاعی بالاتر از 100كیلومتر سفر كند.
به محض این كه اولین پروازهای رسمی خصوصی آغاز شود، شركت‌های رقیب به بازار خواهند آمد. ظهور رقبای جدید، قیمت پرواز‌ها را كاهش، كیفیت آنها را افزایش و امكانات بیشتری در اختیار مسافران قرار خواهد داد.
زمانی كه این سفینه توانست 2 بار این كار را انجام دهد و برنده جایزه انصاری شود، سرمایه‌گذاران با واقعیتی مواجه شده بودند كه می‌شد روی آن حساب كرد. ریچارد برانسون، بلافاصله وارد مذاكره شد و امتیاز آن طرح را خرید و مهندس طراح آن یعنی بارت روتان را به استخدام خود درآورد و نخستین شركت تجاری توریسم فضایی با نام ویرجین گالاكتیك را ثبت كرد.
طی چند ماه گذشته، طرح نهایی این سفینه آماده شده و آزمایش‌های بدون سرنشین خود را آغاز كرده است و مدیران این شركت امیدوارند بتوانند تا سال 2011 خدمات‌رسانی كند.
چگونه به فضا بروید
ابزاری كه اولین گام در راه در دسترس قرار دادن فضا برای عموم مردم را برخواهد داشت، اسپیس شیپ 2 یا سفینه فضایی شماره 2 نام دارد. این بخش، بدنه اصلی فضاپیما را تشكیل می‌دهد كه قرار است 2 خدمه و 6 مسافر را در خود جای دهد؛ اما این بخش روی یك ابزار بالابر دیگر وصل می‌شود. این ابزار یك هواپیمای یدك‌كش است كه به نام شوالیه سفید خوانده می‌شود و فضاپیمای شماره 2 روی آن قلمدوش می‌شود.
از هم‌اكنون پیش‌فروش بلیت‌های این پرواز كه 200 هزار دلار برای هر صندلی آن قیمت‌گذاری شده است، آغاز شده و همه آنها به فروش رفته‌اند.
اما اگر شما هم صاحب یكی از این بلیت‌ها باشید، در سفر خود چنین مراحلی را پیش‌رو خواهید داشت. شما پس از كنترل بلیت خود وارد فضاپیمای اصلی می‌شوید و روی یكی از 6 صندلی ویژه میهمانان خواهید نشست. این سفینه با بالهای متحركش زیر شوالیه سفید نصب شده است؛ هواپیمایی كه فاصله 2 بال آن 43 متر طول دارد.
پس از نمایش دستورالعملی از موارد امنیت پرواز، شوالیه سفید پرواز خود را آغاز می‌كند و در حالی كه سفینه شماره 2 را با خود می‌كشد، تا ارتفاع 5/15 كیلومتری سطح زمین ارتفاع می‌گیرد. در اینجاست كه بخش اصلی سفر آغاز می‌شود. قلاب‌های نگاهدارنده سفینه جدا می‌شوند و چند لحظه بعد موتورهای اصلی سفینه روشن می‌شوند و شما را با شتاب كوبنده‌ای و در راستایی عمود بر زمین تا آستانه مرزهای فضا بالا می‌برند. بعد از عبور از ارتفاع 100 كیلومتری سطح زمین، مرحله‌ای كه منتظرش بودید، آغاز می‌شود.
در این ارتفاع شما می‌توانید انحنای سیاره زمین را ببینید، شرایط بی‌وزنی را تجربه كنید و آسمان را كه به دلیل رقیق شدن جو دچار تیرگی شده است، مشاهده كنید. كل این تجربه استثنایی و بی‌نظیر 5 دقیقه به طول خواهد انجامید و پس از آن سفینه بار دیگر وارد بخش غلیظ جو می‌شود و راه خود را به سوی سكوی فرود پی می‌گیرد.
در ارتفاع 5/21 كیلومتری از سطح زمین، بالهای عقبی سفینه باز می‌شوند تا سرعت فرود را كاهش دهند و در نهایت سفینه مانند یك هواپیما روی باند فرود به زمین خواهد نشست. شاید به نظر بیاید كه این 5 دقیقه ارزش 200 هزار دلار را ندارد؛ اما این نخستین گام پیش‌روی انسان‌های عادی است كه بتوانند تجربه ملاقات با زمین را به دست بیاورند.
به محض این كه اولین پروازهای رسمی این شركت آغاز شود، شركت‌های رقیب به بازار خواهند آمد. ظهور رقبای جدید، قیمت پرواز‌ها را كاهش، كیفیت آنها را افزایش و امكانات بیشتری در اختیار مسافران قرار خواهد داد.
از هم‌اكنون چندین شركت روی طرح هتل‌هایی در مدار زمین كار می‌كنند و هم‌اكنون نمونه‌ای آزمایشی از یكی از این هتل‌ها به نام جنسیس در مدار در حال آزمایش است.
اما انسان و رقابت برای كشف سرزمین‌های جدید به مدار نیز محدود نمی‌ماند و بسرعت به افق‌های جدیدی خواهد رسید و كسی چه می‌داند شاید یك یا 2 قرن دیگر شما بتوانید از فرودگاه نزدیك محل سكونتتان بلیتی برای مدار زمین، ماه و یا حتی مریخ تهیه كنید.
گام اول راه‌اندازی پروازهای تجاری به فضا با اولین پرواز خطوط ویرجین برداشته خواهد شد.
جام جم آنلاین
تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر
