چگونه خوشبخت شویم؟!

مقدمه

همه ما به دنبال خوشبختی در زندگی هستیم و می خواهیم با تمام وجود آن را لمس نماییم. امّا شاید همه ما راه رسیدن به آن را بلد نباشیم. پس بهترین کار آن است که به در خانه کسی رویم که «به راههای آسمان از زمین آگاه تر است». و از او بپرسیم: «مولا! کلید خوشبختی و سعادت ما چیست؟» و بدین صورت سیره امیرالمؤمنان را بیشتر دریابیم.

امیرالمؤمنان علی(ع) به سه امر مهم تذکّر داده اند که هریک منشأ سعادت و لذّت جسم و روح است. اموری که سبب می شوند دنیا و آخرت خویش را آباد کنیم و در نهایت با کوله باری از خوبی ها از جهان رخت بربندیم.

این سه امر عبارتند از:

1- کسب و کار حلال

2- حسن اخلاق و نیکویی با عیال و تدبیر منزل

3- در هر حال به یاد خدا بودن

کسب و کار حلال:

اول آن که همواره در زندگی به دنبال کسب حلال باشیم و مراقب باشیم به کسی ظلم و تعدّی و خیانت نکنیم. این مسأله نه تنها در مورد امور مادّی بلکه در مورد امور معنوی نیز صدق می کند. بدین معنا که مراقب باشیم حقی از کسی را ضایع نکنیم و به تعبیر روایات «حقّ الناس» به گردن خود نیاوریم. مثلاً اگر معلّم هستیم از ساعات تدریس و کیفیت آن کم نگذاریم و یا اگر کاسب و فروشنده ایم، در معامله صادق باشیم و اهل «غش در معامله» نباشیم و یا اگر کارمند دولتی هستیم کار ارباب رجوع را معطل ننماییم و به طور کلی در هر شغل و منصبی هستیم مراقب باشیم با انجام کارهای حرام و نادرست کسب خود را حرام ننماییم.

در سیره برخی از علما از جمله امام خمینی(ره) در برخی موارد آن قدر حساسیت نسبت به حقوق سایرین وجود دارد که بعضاً باعث شگفتی می شود. مثلاً نقل است که امام خمینی(ره) مراقب بودند که هنگام ورود به مسجد پای خود را بر روی کفش های نمازگزاران در جلوی درب مسجد نگذارند! این توجّه ها و ظرافت ها در رفتار همگی به آن سبب است که بواسطه حق الناس، کسب معنوی که در مسجد نصیب می گردد، حرام می شود!

خوش اخلاقی با خانواده:

کلید دوم در سعادت و خوشبختی، خوش اخلاقی و نیکویی با خانواده و زن و فرزند است که تلاش کنیم وسایل تربیت روح و جسم آنها را فراهم آورده و با خلق خوش با آنها رفتار کنیم. این مسأله نه تنها سبب آرامش در زندگی دنیوی می شود، بلکه سبب فراهم آمدن زمینه مناسب برای خوبی های اخروی نیز می گردد. الگوی رفتاری اهل بیت و رسول اکرم(ص) نیز بیانگر توجه ایشان به خانواده است که همواره در جهت تحکیم آن می کوشیده اند و برپایه محبت و حسن خلق سعی در تداوم روابط صمیمانه داشته اند. مبادا مثل برخی از افراد باشیم که در بیرون از منزل خوش اخلاقی شان نقل هر مجلسی است، امّا امان از لحظه ای که پا به خانه می گذارند... فقط همه دعا می کنند و منتظرند ایشان از منزل خارج شوند تا یک نفس راحت بکشند!

یاد و ذکر خدا در هر کاری:

سومین توصیه مهم برای کسب خوشبختی آن است که در هر حال از حالات کسب و کار و انفراد و اجتماع و حتی حال شهوت و غضب و ریاست و حکومت که هستیم، به یاد خدا باشیم تا از خطا و گناه محفوظ بمانیم. «دائم الصّلوه بودن» که در معارف ما بسیار به آن توصیه شده است، به معنای ذکر و یاد دائمی خداوند است که سبب می شود انسان به سوی خطا و گناه و زشتی نرود. نکته مهم آن، این است که انسان همواره خود را در محضر خدا ببیند، بدین معنی که همواره به خود یادآوری کند که کسی دارد او را می بیند و از حال و روزش باخبر است. در این صورت نه تنها یأس و نومیدی و خستگی و کسالت از او دور می شود، فکر گناه و خطا و زشتی نیز به سراغش نمی آید!

نتیجه گیری:

حدیث شریف امام علی(ع) که خود الگوی عملی آن بودند، ما را کمک می کند تا راههای سعادت و خوشبختی را به آسانی به دست آوریم. آنگاه که می فرمایند: علیک بِلُزومِ الحَلالِ و حُسنِ البِرّ مَعَ العِیالِ و ذِکرِاللهِ فی کُلِّ حالٍ؛ بر تو باد به کسب و کار حلال و حسن اخلاق و نیکویی با عیال و یاد خدا بودن در هر حال.

فهرست منابع و مآخذ

1- نهج البلاغه- ترجمه علامه جعفری

2- حکمت عملی (اخلاق مرتضوی)- علامه حسن زاده آملی.

3- سیره و فضایل چهارده معصوم(ع)- عباس عزیزی.

4- غرر و دُرر آمدی- کلمات امیرالمؤمنان(ع)