یار بی زبان و پرکلام

در قرآن كریم 322 بار ماده كتابت در 37 صیغه مختلف به كار رفته است. برای مثال 263 بار لفظ كتاب، كتب و مكتوبات در قرآن آمده است. سوره حمد را فاتحه الكتاب می خوانند و در ابتدای دومین سوره قرآن نیز لفظ كتاب به كار رفته و باز در جایی از این كتاب عظیم، خداوند متعال وصف كتابت را به خود منصوب كرده است (و كتبنا فی الارواح). علاوه بر این، احادیث متعددی وجود دارد كه مبین اهمیت كتاب و كتابخوانی در سیره معصومین است، تا آن جا كه معصومین كتابخوانی و مطالعه و تفكر را در حد فریضه برای امت می دانند.

كشور ما از سالیان دور كشوری با قدمت فرهنگی بالا بوده و نویسندگان و شاعران درخشانی داشته است ولی متأسفانه سرانه مطالعه و كتابخوانی، زیبنده مردم ما نیست و در واقع همین كه آمار دقیق از میزان مطالعه مردم موجود نیست، خود نشانی از مهجوریت كتاب و كتاب خوانی در جامعه ما می‌باشد.

در این راستا برنامه ریزی صحیح فرهنگی علاوه بر حفظ هویت عقیدتی و قومی عاملی است كه منجر به ایستادگی در مقابل هجوم فرهنگ بی فرهنگی بیگانه شده و به حفظ فرهنگ خودی می انجامد. یكی از مهمترین راهبردها در یك برنامه ریزی صحیح فرهنگی، رواج فرهنگ كتابخوانی و مطالعه است. رهبر معظم انقلاب در این باره می فرماید: «این باید یك سیره و سنت در بین مردم ما بشود كه كتاب بخوانند و به بچه هایشان یاد بدهند ». یا در جای دیگری می فرمایند: «كتابخوانی باید مثل خوردن و خوابیدن و سایر كارهای روزانه در زندگی مردم وارد شود».

لذا در این زمینه کشور ما به شدت نیازمند تبلیغات و اطلاع رسانی و در مجموع فرهنگ سازی است که در این راستا نقش رسانه ها بسیار موثر و پررنگ خواهد بود.صدا و سیما در کشور ما یکی از نهاد های تاثیر گذار در جامعه پذیری مردم است و با قدرت و فراگیری که دارد یک قطب فرهنگ ساز در کشور به حساب می آید.

زیرا بسیاری از هنجارها و ناهنجاریهای امروز جامعه نشات گرفته از صدا و سیماست و صدا و سیما در شکل دهی به زندگی فردی و جمعی مردم رسانه ای بی رقیب است. لذا صدا وسیما می تواند در ترویج یک فرهنگ یا منسوخ کردن آن نقش ایفا کند پس چه خوب است که از پتانسیل این رسانه در جهت ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه بهره بگیریم.رسانه ملی به عنوان رسانه ای فراگیر و پر مخاطب، با در اختیار داشتن امکانات مناسب و قدرت اثر گذاری بالا، نقش بسزایی در ایجاد فرهنگ مطالعه می تواند، ایفا کند.

کتابخوانی از عوامل انتقال دهنده و رکن مهم ارتباط بین ملت است.از صدا و سیما انتظار می رود که حداقل در یک سریال پربیننده، کتابخوانی، خرید کتاب یا هدیه دادن کتاب را بگنجاند. برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب، اعلام ساعات کار کتابخانه، اعلام اخبار مربوط به کتاب و معرفی نویسندگان می تواند در برنامه های صدا و سیما، گنجانده شود تا گامی برای گسترش فرهنگ مطالعه در جامعه باشد. مسئولین امر باید بدانند که کمبودهای حوزه مطالعه، فقط با یک نمایشگاه کتاب به مدت ده روز، برطرف نمی شود. رسانه های گروهی چون رادیو و تلویزیون، به جز معدود برنامه هایی که آن هم گاهاً پخش می کنند، دیگر هیچ پوششی در جهت گسترش فرهنگ کتابخوانی نمی دهند. شاید بیشترین بار در حوزه رسانه بر دوش نشریات باشد، اما آنها نیز توان تحریک مخاطبین فرهیخته را نداشته اند. این مخاطبین نیازمند مطالب غنی تر و پربارتری هستند.

باید شاهد انعکاس جلسات نقد و بررسی کتاب، آمار دقیق کتابخانه ها و کتاب فروشی ها و علاوه بر آن حرکت های مختلف دولتی و غیردولتی در زمینه کتاب و کتابخوانی برای گسترش فرهنگ مطالعه، در نشریات باشیم.گروه های مرجع چون نویسندگان، علما، صاحب نظران و تمام کسانی که می توانند نقش هدایت جمعی را در جامعه در زمینه مطالعه بر عهده بگیرند، باید از کانال های رسانه ای به مخاطبین، اطلاعات لازم را برسانند.برای مثال امروزه تبلیغات کالاها بخش عمده ای از حجم برنامه های صدا و سیما را به خود اختصاص داده است. چه خوب است که این رسانه با مساعدت هایی بخشی از برنامه های تبلیغاتی خود را به معرفی کتاب های انتشار یافته در کشور اختصاص دهد تا کتاب به عنوان یک کالا در سبد خانوار ها دیده شود و مردم هر روز با عناوین کتاب ها ی مختلف آشنا شوند و این یار مهربان در خانه های مردم جای خود را باز کند. متاسفانه تا به حال، فیلم سینمایی یا مجموعه تلویزیونی تاثیر گذاری در حوزه کتاب و کتابخوانی از صداو سیما پخش نشده است.به نظر می رسد جای کار برای انجام این موضوع وجود دارد.علاوه بر این مردم نمی دانند که چگونه بخوانند و چه بخوانند. تقویت رسانه ها، در نهایت به بهبود وضعیت نابسامان مطالعه در کشور می انجامد.

برای رسیدن به این هدف یعنی عادت به كتابخوانی و بسترسازی فرهنگی برای آن، یك برنامه ریزی صحیح و منطقی لازم است كه با ارایه راهكارها، فرهنگ كتابخوانی را در جامعه ایرانی عملی ساخته و به تداوم این فرهنگ در جامعه بینجامد. بالطبع یكی از راه های ترویج فرهنگ كتابخوانی، مردمی كردن و تامین منابع و ایجاد انگیزه در یكایك افراد جامعه است.

مهم ترین محورهایی كه در راستای تحقق این سیاست فرهنگی و نهادینه كردن فرهنگ كتابخوانی بایستی مدنظر قرار گیرد، عبارتند از: حاكمیت ارزش ها و مبانی اصیل اسلامی بر تمام فعالیت ها و برنامه ها، حمایت از نویسندگان و اهل قلم متعهد، تقویت و تعالی مبانی فكری و اعتقادی و ولایت پذیری، استفاده از توان فكری و اجرایی عموم جامعه خصوصاً شیعیان فرهیخته متعهد، مشاركت و استفاده از امكانات و مقدورات همه سازمان ها به ویژه بسیج، جمع كردن فعالیت های كتاب و كتابخوانی در یك سازمان و اجرای یك رویه واحد و جلوگیری از اقدامات ناهماهنگ و پراكنده به منظور اعمال سیاست های واحد و منسجم، تنوع و نوع آوری و جذابیت در فعالیت های كتابخوانی با رویكرد به نیازهای جوانان و نوجوانان، حمایت از ناشران و مولفان برای حمایت از تولید كتاب های مفید، ارزان قیمت و موثر، نظارت مداوم بر جریانات كتاب و كتابخوانی، استفاده از روش برنامه های تبلیغی، تشویقی، استفاده از ظرفیت های موجود در سازمان های مردمی نظیر سپاه و بسیج برای ترویج فرهنگ كتابخوانی، ایجاد، توسعه، تجهیز و اداره كتابخانه ها با استفاده از امكانات و روش های عملی برای ارتقای توانمندی فكری افراد جامعه.

منبع: آفتاب/ سایت علمی دانشجویان ایران