اخلاق انتخاباتی از دیدگاه امام خمینی(ره)

امام خمینی (رحمت الله علیه) به عنوان بنیان گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، همواره به رعایت مسائل اخلاقی بویژه در سیاست اهتمام ویژه داشته و توصیه‎‎های زیادی نیز در این زمینه داشته اند. در این گزارش به مرور بعضی از بیانات رهبر کبیر انقلاب درباره اخلاق انتخاباتی میپردازیم.

انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه مى‏شود

اگر آقایان از این دیدگاه که همه مى‏خواهند نظام و اسلام را پشتیبانى کنند به مسایل بنگرند، بسیارى از معضلات و حیرت ها برطرف مى‏گردد ولى این بدان معنا نیست که همه افراد تابع محض یک جریان باشند. با این دید گفته‏ام که انتقاد سازنده معنایش مخالفت نبوده و تشکل جدید مفهومش اختلاف نیست. انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه مى‏شود. انتقاد اگر بحق باشد، موجب هدایت دو جریان مى‏شود.

هیچ کس نباید خود را مطلق و مبرّاى از انتقاد ببیند. البته انتقاد غیر از برخورد خطى و جریانى است. اگر در این نظام کسى یا گروهى خداى ناکرده بى‏جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران برآید و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پیش از آن که به رقیب یا رقباى خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است. در هر حال یکى‏ از کارهایى که یقیناً رضایت خداوند متعال در آن است، تألیف قلوب و تلاش جهت زدودن کدورت ها و نزدیک ساختن مواضع خدمت به یکدیگر است. باید از واسطه‏هایى که فقط کارشان القاى بدبینى نسبت به جناح مقابل است، پرهیز نمود. شما آنقدر دشمنان مشترک دارید که باید با همه توان در برابر آنان بایستید، لکن اگر دیدید کسى از اصول تخطى مى‏کند، در برابرش قاطعانه بایستید.

هیچ عذر و بهانه‏اى براى ترک صحنه انقلاب پذیرفته نمى‏شود.

اما چیزى که از همه اینها مهم تر است، این که چه آنهایى که به ریاست جمهوری راه یافته‏اند و خادم منتخب شده‏اند و چه آنها که به وظیفه خود عمل نموده‏اند ولى به  ریاست جمهوری راه نیافته‏اند و همچنین طرفداران هر دو گروه باید بدانند که همه این امور اعتبارى و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنى است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگى ما مى‏شود، صفاى معنویت و ثمرات خلوص بندگى است، و ما هم نباید خلوص عمل و جامعه اسلامى خودمان را به زنگار کدورت ها و اختلافات آلوده کنیم و رقابت هاى گذشته انتخاباتى هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایى را فراهم نماید.

و من احتمال مى‏دهم که عوامل و دست هاى ناپاکى بخواهند از رقابت هاى انتخاباتى در رسیدن به آرزوهاى خود استفاده کنند و با طرح مسایل پوچ و بى‏معنا دل ها را از یکدیگر جدا سازند و یا با تردید و ایجاد ذهنیت ها، صحت و سلامت انتخابات و نهایتاً مشروعیت دوره ریاست جمهوری  را زیر سۆال برند، که در این شرایط همه آحاد ملت ایران و همه روحانیون و دست اندرکاران کشور باید در کنار هم و دست در دست هم به راه مقدس خود ادامه دهند.

و صاحبان قلم و سخن و مطبوعات نیز به‏طور جدّ مواظب نوشته‏ها و گفته‏هاى خود باشند و نامزدها ی انتخاباتی نیز به عدالت و عطوفت با یکدیگر برخورد کنند و به مسایل‏ دامن نزنند و خصوصاً در اعتبارنامه‏ها به مسایل شخصى و گروهى نپردازند و در نطق هاى قبل از دستور و غیر آن به شخصیت و اعتبار ریاست جمهوری توجه کنند و حرمت و نظام و اخلاق کریمه اسلامى را مقدّم دارند ومسوولین در کنار مردم و مردم همراه و پشتیبان مسوولین به وظیفه خود عمل کنند و از برکات مادى و معنوى اتحاد مقدس خود بهره مند شوند و از صحنه‏ها کنار نروند که امروز شاید گناهى بالاتر از کناره گیرى نباشد و هیچ عذر و بهانه‏اى براى ترک صحنه انقلاب پذیرفته نمى‏شود.

و اما نصیحت من به تمامی نامزدهای یاست جمهوری که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود؛ و ازکارهایی که با شئون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد. باید توجه داشت که هدف ازانتخابات در نهایت حفظ اسلام است . اگر در تبلیغات حریم مسائل اسلامی رعایت نشود، چگونه منتخب حافظ اسلام می شود. باید سعی شود تا خدای ناکرده به کسی توهین نگردد؛ و در صورتی که رقیب انتخاباتی به دوره ریاست جمهوری  راه یافت ، به دوستی و برادری ،که چیزی شیرین تر از آن نیست،لطمه ای نخورد.

ملت شهیدپرور ایران بدانند این روزها روز امتحان الهی است . روز پرخاش علیه کسانی است که با اسلام کینه دیرینه دارند. روز انتقام از کفر و نفاق است.روز فداکاری است .

من بسیار مایل هستم که گروه هایى که متعهد و معتقد به جمهورى اسلامى و خدمتگزار به اسلام هستند، در مبارزات انتخاباتى کمال آرامش را در تبلیغ کاندیداهاشان رعایت نمایند، و نسبت به یکدیگر تفاهم و صمیمیت و اخوت اسلامى داشته باشند، و از تفرقه و کدورت شدیداً احتراز کنند که تفرقه و تشتت، دوستان را نگران و دشمنان را کامیاب مى‏کند و موجب تبلیغات سوء مى‏شود.

رعایت اخلاق در هر شرایط

‎جمهوری ابوالحسن بنی صدر و اظهار نظر امام خمینی (رحمت الله علیه) که فرمود من از همان اول با بنی صدر مخالف بودم؛ نشان از اهتمام ایشان به موضوعی مهم به نام لزوم رعایت اخلاق، حتی برای جلوگیری از کارهای خلاف دارد. اگرچه امام به دلیل هوش و تجربه بالای خود سرنوشت بنی صدر را می دانست، اما رعایت اخلاق را سرلوحه کار خود قرار داد. در همین راستا، ایشان همواره به رعایت اخلاق انتخاباتی اهتمام داشته و فرمودند: «از آقایان کاندیدها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامی – انسانی را در تبلیغ برای کاندیدای خود مراعات؛ و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک‎حرمت باشد خودداری نمایند، که برای پیش برد مقصود، ولو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزههای غیر اسلامی است.»

رعایت اخلاق انتخاباتی از سوی همه گروه‌ها

امام خمینی به‎عنوان پدر معنوی مردم ایران، همواره نقش معلم و راهنما را برای مردم ایفا می کردند. ایشان درباره لزوم رعایت اخلاق به ویژه در مسائل انتخاباتی می فرمایند: «من از همه قشرها، از همه ملت می خواهم که آداب اسلامی خودشان را نسبت به همه امور، خصوصا در انتخابات حفظ کنند. و مبادا خیال کنند که مبارزات انتخاباتی عبارت از این است که به دیگران بد بگویند و کارشکنی بکنند. البته دعوت به انتخاب اشخاص مانع ندارد، لکن توجه داشته باشند که… همه با هم برادروار در یک مقصد باشیم. در یک مقصد باشید. و خداوند را شاهد بدانید، و ناظر بدانید، و نهضت را لکه دار نکنید. دشمن ها درصددند که خرده گیری کنند. و من امیدوارم که خداوند همه شما را تأیید کندو همه با سلامت این انتخابات را هم بگذرانید و بعد را هم همینطور.‎

حسن اجرای انتخابات

صندوقهای رای امانتهای ملت در دست مسئولان امر است و باید با حساسیت تمام از این امانتهای مردم نگهداری شود باید دقت شود كه حتی یك رای از كسی ضایع نشود. هیچ مصلحتی نباید موجب خدشه دار شدن آرای مردم شود و انگیزه های شخصی و تمایلات فردی و گروهی و جناحی نباید بر مصالح عمومی و حقوقی افراد مقدم شود.

امام خمینی (ره ) این مهم را مورد توجه قرار داده و به مسئولین گوشزد فرمودند : « اینجا ما كار نداریم ما خودمان بین خودمان و خدای تبارك و تعالی باید فكر بكنیم كه شما مسئول این مساله هستید هم مسئول كار خودتان و هم مسئول مسئولین دیگری كه تحت نظر شما هستند هستید كه جریان انتخابات یك جریان صحیح باشد. هیچ كس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست.»

منابع : 1- متفا / 2- مشرق نیوز / 3-فارس نیوز