آیا وعده‌های دولت محقق شده است؟

مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای هیئت دولت دادن وعده به مردم را باعث افزایش توقعات خواندند و گفتند: تحقق وعده‌های داده شده دولت به مردم، امری مطلوب و ضروری است و باعث استحکام ایمان و اعتقاد مردم می‌شود و برعکس اگر این وعده‌ها محقق نشود در ذهن مردم، مشکل ایجاد می‌کند.

از مهم‌ترین وعده‌ها و برنامه‌های دولت نهم و دهم از ابتدای روی كار آمدن ایجاد اشتغال، مهار تورم، رفع فقر، توزیع عادلانه منابع در سطح كشور بود. بدون شک تلاش پسندیده دولت های نهم و دهم برای رسیدگی به معیشت مردم ستودنی است. اما به نظر می رسد دولت باید همواره کلام ذکر شده از مقام معظم رهبری را به خود یادآوری کند. البته این بدان معنا نیست که هیچ کدام از وعده های داده شده محقق نشده اند. اما قطعا به همان میزان که مشاهده تحقق وعده ها منجر به روحیه نشاط و انگیزه تولید در جامعه می شود، عدم تحقق وعده ها هم انگیزه فعالیت اقتصادی را به ویژه از فعالان اقتصادی می گیرد.

به عقیده نگارنده ذکر این موارد خالی از لطف نیست که در حین بررسی میزان تحقق وعده ها به آن ها برخورد کردم.

ابتدا آن هایی که نمره قبولی نمی گیرند:

*حذف بیکاری طی سه سال

درست اوایل سال 85 بود که ریاست محترم جمهوری در یک سخنرانی مدعی شد که بیکاری تا سه سال آینده حذف خواهد شد و ما دیگر در کشور بیکاری نخواهیم داشت، اما با گذشت سه سال نه‎تنها مشکل بیکاری مرتفع نشد، بلکه شاهد افزایش آمار بیکاری در طول سه سال منتهی به سال 88 بودیم. البته احمدی‎نژاد در سال 88، پس از حضور مجدد در سمت ریاست جمهوری، بار دیگر این ادعای خود را تکرار کرد و در سفری به خوزستان عنوان کرد که با هدفمندی یارانه‎ها، طی سه سال فقر و بیکاری در کشور از بین می‎رود. این در حالی است که با گذشت تقریبا دو سال از این سخن، هنوز هیچ واقعه‎ای در خصوص تحقق این وعده احمدی‎نژاد در کشور دیده نشده است.

به نظر می رسد باید در این باره به دولت منفی داد.

*کمای بنگاه ‎های زودبازده

دولت احمدی‎نژاد در ابتدای شروع به‎کار خود، طرح بنگاه‎های زودبازده را به اجرا گذاشت. در این طرح بانک‎های دولتی مجبور شدند در اعطای تسهیلات، اولویت‎های دولت را در توسعه مناطق در نظر بگیرند و برای نفع بانک‎ها و ملاحظات تجاری در این زمینه نقش تعیین‎کننده قائل نشوند.

بر اساس این طرح قرار بود که در بین سال‎های 1384 تا 1388 تعداد 3 میلیون و 100 هزار شغل ایجاد شود ولی آمارهای دولتی از ایجاد 900 هزار شغل خبر داده‎اند. علاوه‎براین قرار بود در این پنج سال 47 هزار میلیارد تومان (47 میلیارد دلار) وام برای ایجاد بنگاه‎های زود بازده پرداخت شود اما تنها 21 هزار میلیارد تومان (21 میلیارد دلار) وام پرداخت شده است. از مشکلات عمده این طرح این است که برخی از افراد دریافت‎کننده این تسهیلات به‎دلیل عدم توجیه اقتصادی طرح‎شان، ورشکست شدند و برخی دیگر هم این وام را برای خرید ملک و زمین خرج کردند تا این طرح نیز متوقف شود.

باز هم معتقدم که الزاما عدم به سرانجام رسیدن این طرح اشکال ماهوی آن نبوده است. و همان طور که ذکر شد ورشکستگی بنگاه ها و عدم سرمایه گذاری در بازار های هدف منجر به عدم توفیق طرح شده که البته چیزی از ضعف نظارتی دولت کم نمی کند.

*آوردن پول نفت سر سفره مردم

پول نفت... شاید مهم‎ترین ابزار تبلیغاتی برای کاندیداهای ریاست جمهوری در ایران بوده است و هرکس طرحی برای هزینه کردن این درآمد سرشار ایرانیان ارائه کرده است. اما شاید مهم‎ترین طرح در این خصوص، آوردن پول نفت بر سر سفره مردم بوده که توسط دکتر احمدی‎نژاد در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم مطرح شده است. این در حالی است که هنوز تفسیر مشخصی از این اتفاق مطرح نشده است.

البته به عقیده نگارنده سیاست هایی نظیر ارائه سهام عدالت، سفرهای استانی و حتی هدفمندی یارانه ها به دنبال تحقق این هدف مهم بوده است. نباید از ذهن دور داشت که به سیطره شدید درآمد نفتی بر اقتصاد ایران در واقع می توان ادعا کرد که همگی ما داریم روی نفت زندگی می کنیم!!

شاید این تصور که ورود نفت بر سر سفره مردم از طریق بازتوزیع درآمد نفتی انجام می گیرد چندان درست نباشد. شاید راهکار چنین اتفاقی را باید در تزریق درآمد های نفتی به بخش های مولد اقتصادی جستجو کرد.

با این حساب تصمیم گیری در مورد اینکه نمره دولت مثبت است یا منفی کمی سخت به نظر می رسد. و در واقع می تواند به معنای نمره دادن به کل فعالیت های اقتصادی دولت به حساب آید

*طرح انتقال کارمندان از تهران

ماجرای انتقال کارمندان از تهران نیز خود حکایتی پر فراز و نشیب داشت. احمدی‎نژاد و تیم مشاورانش که معتقد بودند تهران باید یک پایتخت خلوت و هم‎طراز با پایتخت‎های پر زرق و برق دنیا برای خدمات‎رسانی باشد، تصمیم گرفت تا کارمندان دستگاه‎های دولتی را به شهرهای مختلف منتقل و از این طریق از جمعیت تهران بکاهد. وی برای این کار وعده‎های زیادی در خصوص پرداخت وام، افزایش حقوق و سایر تسهیلات به کارمندان داد، اما پس از آن‎که تعدادی از کارمندان به شهرهای مختلف رفتند و با محقق نشدن این وعده‎ها، تصمیم به بازگشت به پایتخت گرفتند تا این طرح هم با شکست مواجه شود.

**مسکن مهر برای اقشار کم ‎درآمد

یکی دیگر از شعارهای انتخاباتی رییس‎جمهوری، حل مشکل مسکن اقشار کم‎درآمد جامعه بود. به همین‎خاطر احمدی‎نژاد در همان ماه‎های نخست عزیمتش به پاستور، طرح مسکن مهر را در دستور کار قرار داد و با جدیت زیادی آن را پیگیری کرد. خوشبختانه این طرح در استان‎های مختلف به ثمر نشسته و شاهد دریافت مسکن دولتی از سوی اقشار کم‎درآمد هستیم اما در تهران موضوع به‎گونه‎ای دیگر است و تا این لحظه خبری از اعطای مسکن مهر به تهرانی‎ها نیست.

**هدفمندی یارانه ‎ها

موضوع هدفمندی یارانه‎ها نیز سال‎ها بود که آرزوی اجرای آن در کشور وجود داشت اما هیچ رییس‎جمهوری نتوانست آن را به مرحله اجرا در بیاورد. تا این‎که دکتر احمدی‎نژاد با جسارت خاص خودش، پس از وعده‎های فراوان در طول دولت نهم برای اجرای طرح هدفمندی یارانه‎ها، بالأخره در دولت دهم این طرح را اجرایی کرد و اتفاقا به گفته بسیاری از کارشناسان در اجرای آن نیز موفق بود.

به ویژه اگر دولت به وعده های خود درباره یارانه تولید عمل کند، میتوان نمره مثبت را به دولت در تحقق این وعده داد.

**خودکفایی در تولید بنزین

با تشدید تحریم‎های غرب علیه کشورمان که دامنه آن به بنزین هم رسید،دکتر احمدی‎نژاد در طرحی، دستور خودکفایی کامل در تولید بنزین را صادر کرد و درست پس از 15 روز خبر تولید کامل بنزین مورد نیاز داخل توسط رسانه‎ها منتشر شد. این در حالی بود که ایران روزانه نیازمند واردات 20 میلیون لیتر بنزین از خارج بود. گفته می‎شود، برای اجرای این طرح، چند طرح پتروشیمی کار روزانه خود را متوقف و مشغول تولید بنزین شدند. ولی به هر حال این وعده محقق شد.

بدون شک دولت باید مدنظر قرار دهد که وعده هایی به مردم و فعالان اقتصادی بدهد که ممکن باشند و از دادن وعده های غیرعملی بپرهیزد. در نوشتار بالا قصد بر این بود که بدون غرض به تحقق این وعده ها بپردازیم.

امید است که نتیجه نهایی که از این نوشتار بر می آید این باشد که هشدار دهیم دادن وعده های غیر عملی و دور از دسترس اقتصادی و عقلانی نیست. به عبارتی دادن وعده های غیر قابل تحقق از سوی دولت و افزایش توقعات مردم از چند سال پیش روبه افزایش بوده است و داد اکثر مسئولین و نمایندگان مجلس را درآورده است تا اینکه در دیدار رهبر انقلاب با هیات دولت موجب گلایه مقام معظم رهبری شد و معظم له خواستار رعایت این مساله شدند

و البته منصفانه است که ذکر کنیم فرصت دولت برای انجام وظایف خود هنوز تمام نشده است و از جهت دیگر بسیار از این برنامه ها در بلندمدت به نتیجه می رسند.

منبع : هفته نامه پنجره/ خبرگزاری فردا/جهان نیوز