هرچقدر پول بدی، پرواز می کنی !!
بخش اقتصاد- بالاخره پس از کش و قوس های فراوان و بحث های مختلف درباره سفرهای داخلی هوایی، افزایش رسمی 30 درصدی قیمت بلیت هواپیماها از روز پنج شنبه، 15 مهرماه 1389 کلید خورد.
به گزارش گروه اقتصادی تبیان، اگرچه هنوز زنگ اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها در کشور به صدا در نیامده، اما نرخ بلیت تمامی پروازهای داخلی از پانزده مهرماه به میزان ۳۰ درصد افزایش یافته است؛ این در حالی است که مقامات ارشد حمل و نقل هوایی می گویند که این افزایش قیمت با تصویب شورای عالی هواپیمایی صورت گرفته و با این کار هزینه مسافرت‌های هوایی به "نرخ واقعی" نزدیک تر می‌شود.
بنا بر لیست جدیدی که برای قیمت بلیت‌های پروازی از تهران به شهرستان‌ها تهیه شده بهای هر بلیت رفت از تهران به مشهد از ۴۷ هزار و ۴۰۰ تومان به ۶۱ هزار و ۶۰۰ افزایش یافته و این افزایش قیمت برای بلیت رفت تهران- کیش از ۶۲ هزار و ۲۰۰ تومان به ۸۰ هزار و ۹۰۰ تومان و برای پرواز تهران- تبریز از ۳۵ هزار و ۳۰۰ تومان به ۴۵ هزار و ۹۰۰ خواهد بود.
اما از سوی دیگر، روز ۲۹ شهریورماه، عبدالعلی صاحب محمدی، مدیرعامل راه آهن نیز از افزایش بهای بلیت قطارها در اثر اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها خبر داده بود، اما با این تفاوت که به گفته صاحب محمدی، این افزایش تدریجی خواهد بود تا آنجا که به گفته او "متقاضیان کمتر تحت فشار قرار بگیرند".
افزایش قیمت، ثابت ماندن خدمات
برخی از فعالان بازار آژانس های هواپیمایی نیز با تأیید افزایش بهای بلیت هواپیما می گویند: نرخ بلیت هواپیما در برخی مسیرهای داخلی، بدون ایجاد جاروجنجال و سر و صدا تا ۳۰ درصد افزایش یافته بود، ولی این افزایش از پانزده مهرماه جاری به صورت رسمی عملیاتی شده است. این درحالی است که برخی از مسافرانی که عمدتا از خطوط هوایی استفاده می کنند به این نکته معترض شده اند که افزایش 30 درصدی قیمت بلیت هواپیماها در حالی صورت گرفته است که هیچ خدمات ویژه‌ای به پروازها اضافه نشده و هیچ تغییری در سرویس‌های داخل هواپیما و خدمات اتفاق نیفتاده‌است.
از سوی دیگر، برخی دیگر از منتقدان نیز معتقدند افزایش نرخ بلیت هواپیما در حالی روی می‌دهد که هنوز حامل‌های انرژی گران نشده‌است و در روزهای آینده که نرخ سوخت هواپیما و حامل‌های انرژی افزایش یابد، شاید شاهد افزایش مجدد قیمت بلیت هواپیما باشیم. این دسته از منتقدان به اظهارات دولتمردان اشاره می کنند و می گویند که متولیان اعلام کرده‌اند که افزایش نرخ ها پس از اجرایی شدن قانون هدفمندسازی یارانه‌ها انجام می‌گیرد.
این درحالی است سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در این باره گفته است: نرخ بلیط هواپیماها به علت درخواست های پیاپی شرکت های هواپیمایی مبنی بر نزدیک شدن نرخ بلیط پرواز های داخلی به نرخ های واقعی، افزایش یافته است. او همچنین افزوده است که البته در خواست شرکت های هواپیمایی، بیش از این رقم بوده، اما شورای عالی هواپیمایی، افزایش 30 درصدی را تصویب كرده است.
افزایش 30 درصدی قیمت بلیت هواپیماها در حالی صورت گرفته است که هیچ خدمات ویژه‌ای به پروازها اضافه نشده و هیچ تغییری در سرویس‌های داخل هواپیما و خدمات اتفاق نیفتاده‌است.
علت افزایش 30 درصدی
در همین حال غلامرضا مصباحی‌مقدم، نماینده مجلس شورای اسلامی درخصوص افزایش 30 درصدی نرخ بلیت هواپیما و همچنین گران شدن بلیت قطار، توضیح داده است: علت افزایش بلیت هواپیما آن است که قیمت بنزین هواپیمایی زودتر آزاد شد.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا مردم در صورت اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دیگر با افزایش قیمت بلیت هواپیما مواجه نخواهند شد، گفت: به طور طبیعی نباید چنین باشد زیرا در مقطع کنونی که شاهد 30 درصد افزایش هستیم این افزایش ناشی از همان آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی است که پس از اجرای این قانون در سطح کشور باید اجرا شود و از آنجا که هواپیمایی نرخ خود را هم اکنون تغییر داده است دیگر نباید افزایشی در زمان اجرای قانون داشته باشد. نماینده تهران افزوده است: درمورد قیمت بلیت قطار هم اگر در حال حاضرگازوئیل با قیمت اصلاح شده مد نظر دولت مورد استفاده قرار می گیرد، پس از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دیگر نباید شاهد افزایش مجدد بهای بلیت باشیم.
بر اساس قانون هدفمند کردن یارانه‌ها که اجرای آن با تأخیری مجدد به آبان ماه موکول شده، قرار است کمک‌های دولتی برای ارزان نگه داشتن قیمت سوخت حذف شود و ۵۰ درصد درآمد حاصل از این اقدام به صورت یارانه نقدی و غیرنقدی به مردم پرداخت شده و ۳۰ درصد در اختیار تولیدکنندگان و ۲۰ درصد دیگر نیز در اختیار دولت قرار گیرد.
مردم، بازنده اصلی ناهماهنگی ها
از سوی دیگر، اگرچه قرار بود که روز چهارشنبه کارگروه طرح تحول اقتصادی، موضوع افزایش یا عدم افزایش قیمت بلیت هواپیما را تعیین تکلیف کند اما این جلسه به شنبه موکول شد درحالی که براساس مصوبه شورای عالی هواپیمایی قیمتها از پنج شنبه افزایش یافت.
محمدعلی ضیغمی، معاون وزیر بازرگانی نیز در این زمینه و درباره جلسه ویژه کارگروه طرح تحول اقتصادی برای تعیین تکلیف قیمت بلیت هواپیما گفت: این جلسه که قرار بود روز چهارشنبه برگزار شود که به دلیل سفر استانی هیئت دولت به استان گلستان، لغو و به شنبه 17 مهرماه موکول شد. اما در حالی این جلسه به روز شنبه موکول شد که مطابق با مصوبه شورای عالی هواپیمایی، قرار بر این بوده است که افزایش قیمت بلیت هواپیما از پانزدهم مهرماه صورت گیرد. بنابراین، مصرف کنندگان حداقل دو روز از این تعلیق جلسه تصمیم گیری، ضرر و زیان خواهند دید. معاون وزیر بازرگانی در این خصوص هم گفته است: مطابق قانون، سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان مرجع تغییر قیمت بلیت هواپیما نبوده است و بنابراین نمی تواند تصمیمی راجع به عدم افزایش قیمت بلیت هواپیما تا تعیین تکلیف آن اتخاذ کند؛ چرا که صلاحیت تشخیص درست بودن این تصمیم، با کارگروه طرح تحول اقتصادی است و این کارگروه می تواند دستور توقف افزایش قیمت تا تعیین تکلیف نهایی را بدهد.
به هرحال به نظر می رسد در تصمیماتی که بعضا میان دستگاه ها اتخاذ می شود، این مصرف کنندگان هستند که همواره بازنده آخر این میدان خواهند بود. البته شاید بتوان این امر را به دلیل نبود تشکلی قوی برای حمایت از مصرف کنندگان دانست.
درمورد قیمت بلیت قطار اگر در حال حاضرگازوئیل با قیمت اصلاح شده مد نظر دولت مورد استفاده قرار می گیرد، پس از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دیگر نباید شاهد افزایش مجدد بهای بلیت باشیم.
قیمت بلیت، ارزان تر از پاچه گوسفند !
البته دانستن نظرات وزیر راه و ترابری درباره افزایش قیمت بلیت هواپیما و قطار هم خالی از لطف نیست. وزیر راه و ترابری ماه گذشته و قبل از این که اعلام علنی افزایش قیمت ها با اعتراضاتی همراه شود با بیان اینکه بلیت قطار تهران - اراک از قیمت یک پاچه گوسفند ارزان تر است، گفته بود: قیمت بلیت قطار و هواپیما را به صورت پله‌ای افزایش می‌دهیم که برای مردم شوک ایجاد نکند.
حمید بهبهانی وزیر راه و ترابری درباره گلایه‌های مردم از افزایش قیمت بلیت هواپیما و قطار که قرار بود در آینده‌ای نزدیک صورت می گیرد، گفته بود: قطارها متعلق به بخش خصوصی است و بخش خصوصی باید درآمدی داشته باشد که بتواند سرویس دهی کند. قطارهای دولتی چون یارانه دارند، قیمت شان بسیار ارزان است. به عنوان مثال قطار تهران - اراک با یک بطری آب و یک کیک، هزار و 50 تومان است که از قیمت یک پاچه گوسفند ارزان تر است، اما بخش خصوصی نمی تواند این مابه‌التفاوت را از جیب خود بپردازد، لذا باید قیمت را به گونه‌ای تنظیم کنیم که بازار تعیین کننده نرخ بلیت‌ها باشد. وی با بیان اینکه بخش خصوصی در مسیرهایی که برایش مقرون به صرفه نیست، تردد نمی کند، گفت: پوشش دهی این مسیرها در بخش هوایی و ریلی به عهده دولت است.
او با بیان این ضرب‌المثل که هر چه پول دهی آش می خوری، تصریح کرد: در حال حاضر هواپیماها در شان مردم نیست و باید خیلی بهتر از ناوگان فعلی باشند که پایین نگه داشتن قیمت بلیت باعث این موضوع شده است. وی با بیان اینکه شرکت هواپیمایی ایران ایر که متکی به دولت است و به صورت درآمد هزینه‌ای اداره می شود، گفت: در حال حاضر این شرکت قدرت خرید ناوگان نو و بهتر را ندارد، لذا باید قیمتها متعادل شود. وزیر راه و ترابری افزوده بود: پس از چند سال که قیمت هواپیما ثابت بود، دو سال پیش 13 درصد به نرخ آن افزوده شد که البته جار و جنجال سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده را در پی داشت و هم اکنون پس از دو سال باید بنیان این نرخ را که از هشت سال پیش تاکنون تغییر اساسی نداشته تغییر داد.
به نظر می رسد مسئولان صنعت حمل و نقل باید به این نکته توجه داشته باشند که هزینه های این بخش نیز مانند خیلی از دیگر بخش های اقتصادی کشور باید به قیمت های واقعی روز دنیا نزدیک شود؛ اما به شرط این که خدمات و ایمنی ارائه شده برای سفرها نیز همراه با استانداردهای روز بین المللی رشد پیدا کند، نه این که افزایش قیمت بلیت ها فقط به گونه ای باشد که به گفته دوست طنازی "با افزایش قیمت بلیت هواپیما، هزینه مردن مسافران درحال سقوط بالاتر رفت" !
نویسنده: مانی فرهنگ
تنظیم برای تبیان : حمیدی فر
