خبری از مردگان

اگر به آنها اجازه سخن گفتن داده شود، به شما خبر مى دهند كه بهترين زاد و توشه آخرت تقوا است

بسيارى از الفاظ با بينش هاى متفاوت معانى گوناگونى را مى بخشد از جمله لفظ «حيات» و «مرگ» است كه در بينش مادى تنها به معنى حيات و مرگ فيزيولوژيكى است يعنى هنگامى كه قلب كار مى كند، خون به اعضاء مى رسد و حس و حركت و جذب و دفعى در بدن انسان است، زنده است، اما هنگامى كه اين حركات خاموش شد، دليل بر مرگ قطعى است كه با يك آزمايش دقيق در چند لحظه مى توان آن را دريافت.

اما از ديدگاه قرآن افراد بسيارى هستند كه از نظر فيزيولوژيكى زنده اند ولى در شمار مردگانند، و به عكس كسانى هستند كه ظاهراً مرده اند، اما زندگان جاويدند همانند شهيدان.

علت اين برداشت متفاوت، به خاطر آن است كه: اسلام علاوه بر اين كه معيار حيات و شخصيت انسان را در ارزش هاى روحانى او مى شمرد، مسأله وجود و عدم تأثير و فايده را معيارى براى وجود و عدم حيات مى شناسد.

كسى كه ظاهراً زنده است اما آنچنان در شهوات فرو رفته كه نه ناله مظلومى را مى شنود، نه صداى منادى حق را، نه چهره بينوائى را مى بيند، نه آثار عظمت پروردگار در صحنه آفرينش را، و نه حتى يك لحظه به آينده و گذشته خويش مى انديشد، چنين كسى در منطق قرآن مرده است، اما كسانى كه بعد از مرگ آثارشان، جهانى را فرا گرفته و افكار و خط و راهشان، رهبر و راهنما و الگو و اسوه است، چنين كسانى زنده جاويدانند.

از همه اينها گذشته، طبق مدارك بسيارى كه در دست داريم، اسلام قائل به حيات برزخى انسان ها است.

لذا در كلمات قصار «نهج البلاغه» جمله 130 مى خوانيم به هنگامى كه على(عليه السلام) از «صفين» بازمى گشت در كنار قبرستانى كه پشت ديوار شهر «كوفه» قرار داشت رسيد، آنها را مخاطب ساخته، سخنانى در ناپايدارى دنيا به آنها گفت، سپس فرمود: «اين خبرى است كه نزد ما است، نزد شما چه خبر»؟ بعد افزود: أَمَا لَوْ أُذِنَ لَهُمْ فِي الْكَلامِ لاَ َخْبَرُوكُمْ أَنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى:

«اگر به آنها اجازه سخن گفتن داده شود، به شما خبر مى دهند كه بهترين زاد و توشه آخرت تقوا است».(1)

اين خود دليل بر آن است كه: آنها سخنان را مى شنوند و قادر بر پاسخ گوئى هستند اما اجازه ندارند.

همه اين تعبيرات اشاره به حيات برزخى انسان ها است.

1 ـ «نهج البلاغه»، كلمات قصار، جمله 130.

برگرفته از سخنان آیت الله مکارم شیرازی