مرده‌هایی که به دنیا باز می گردند!
همواره این سوال مطرح است که به چه دلیل اعتقاد به « رجعت »، به معنای « بازگشت گروهی به این جهان پیش از رستاخیز »، از عقاید شیعیان است، در حالی كه پس از مـرگ پرونـده انسان بسته می شود و دیگر به این جهـان برنمی گردد ؟
"رجعت" در لغت به معنای بازگشت است و مقصود از آن در فرهنگ شیعه، بازگشت گروهی از امت اسلامی به این جهان پس از ظهور حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و قبل از برپایی قیامت است .
در وقوع اصل رجعت همین كافی است كه قرآن یادآور می شود كه پیش از برپایی قیامت، گروهی به این جهان، بازمی گردند، چنان كه می فرماید : « وَیوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلّ أُمّة فَوجاً مِمّنّ یكذِّبُ بآیاتِنا فَهُمْ یوزَعُون » . ( 1 )
« روزی كه از هر ملّتی گروهی از آنان را كه آیات ما را تكذیب می كردند، زنده می كنیم و آنان بازداشت می شوند به یكدیگر ملحق شوند » .
محدّث بزرگ شیعه، علاّمه مجلسی می گوید : روایات شیعه درباره رجعت، درحدّ تواتر است و بیش از سی محدّث در فزونتر از پنجاه كتاب آنها را نقل كرده اند .
مسلّماً احیای این گروه، قبل از رستاخیز است، زیرا در رستاخیز همه گروه هامحشور می شوند، نه گروه خاصی از هر ملّتی به گواه این كه درباره احیای روز قیامت می فرماید :
« إِنْ كُلُّ مَنْ فِی السَّمواتِ وَالأَرضِ إِلاّ آتِی الرحمنَ عبداً * لَقَدْ أَحْصاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدّاً * وَكُلُّهُمْ آتیهِ یومَ القیامةِ فَرداً » . ( 2 )
« همه كسانی كه در آسمان ها و زمین هستند با حال تسلیم به محضر خدای مهربان درمی آیند*خداوند همه آنها را احصا کرده، و به دقت شمرده است!* و همه آنان در روز قیامت تنها نزد او حاضر می گردند »
و در آیه دیگر می فرماید :
« وَحَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ احداً » . ( 3 )
« آنان را برای حساب گرد آوردیم و یك تن را هم رها نمی كنیم » .
با توجه به این دو دسته از آیات باید گفت كه جهان در انتظار دو روز است كه در یكی تنها برخی از انسان ها محشور می شوند و در دیگری، همه انسان ها . روایات شیعه، روز نخست را مربوط به پس از ظهور حضرت مهدی ـ عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف ـ و قبل از رستاخیز می داند .
هر چند آیه ای كه با آن بر وقوع رجعت استدلال كردیم، در مورد رجعت گروه تبهكار است، ولی دایره رجعت فزون تر از این گروه خاص می باشد.
درهر حال بازگشت گروهی از مردم از صالحان و یا تبهكاران به دنیا قبل از رستاخیز، امر شگفت آوری نیست، زیرا در امت های پیشین نیز گروهی پس از مرگ بار دیگر زنده شده و پس از مدتی برای بار دوم درگذشته اند .
مانند: احیاء گروهی از بنی اسرائیل، (سوره بقره آیه های 55ـ56)، احیاء مقتول بنی اسرائیل به وسیله بقره موسی (سوره بقره آیه های 72و 73)، مرگ گروهی از مردم و زنده شدن آنها. (بقره آیه 243). احیاء عزیر پس از صد سال، (بقره آیه 259)، احیاء مردگان با اعجاز حضرت مسیح، (سوره آل عمران آیه 49).
بازگشت عده ای به این جهان، نه مخالف حكم عقل است و نه معارض با نقل; زیرا همان گونه كه یادآور شدیم به حكم صریح قرآن، در امت های پیشین چنین واقعه ای رخ داده، واین خود بهترین گواه بر امكان آن است .
« رجعت » تناسخ نیست
برخی از افراد ناآگاه رجعت را با تناسخ یكسان می پندارند، در حالی كه چنین تصوری كاملاً بی پایه است، زیرا تناسخ آن است كه نفس انسانی پس از مرگ بار دیگر حیات خویش را از نطفه آغاز كند و یا به بدن انسان دیگری تعلق بگیرد، حال آنكه در رجعت هیچ یك از این دو امر باطل وجود ندارد . حكم رجعت از این جهت به سان زنده شدن مردگان در امت های پیشین است و در حقیقت رجعت گروهی به این جهان، جلوه كوچكیاز رستاخیز نهایی است كه در آن همه انسان ها بدون استثناء زنده می شوند .
شگفت این جا است كه نخستین كسی كه رجعت را پس از درگذشت پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم ) مطرح كرد، عمر بن خطاب بود .
ابن هشام می نویسد : وقتی پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم ) درگذشت، عمر بن خطاب برخاست و گفت : « گروهی از منافقان گمان می كنند كه پیامبر مرده است نه خیر او نمرده است، او به سوی خدا رفته، دو مرتبه باز می گردد، به خدا سوگند او بار دیگر برمی گردد و دست و پای كسانی را كه می گویند او مرده است ـ دیگر برنمی گردد ـ قطع می كند ».(4) آنچه گفته شد، اجمال مفهوم « رجعت » است و آن بازگشت گروهی از بندگان والای خدا، و گروهی از تبهكاران پس از ظهور حضرت مهدی ـ عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف ـ است و تفصیل آن را در كتاب های مربوط به موضوع می خوانید.
محدّث بزرگ شیعه، علاّمه مجلسی می گوید : روایات شیعه درباره رجعت، درحدّ تواتر است و بیش از سی محدّث در فزونتر از پنجاه كتاب آنها را نقل كرده اند . علاقه مندان به تفصیل بحث رجعت می توانند به كتاب « بحارالانوار » مراجعه نمایند. ( 5 )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. نمل/84.
2. مریم/93ـ 95.
3. كهف/47.
4. سیره ابن هشام، ج2، ص 655، فصل بیماری پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم 5. بحار الانوار، ج53، ص 136 به بعد.
منبع: راهنمای حقیقت پرسش و پاسخ پیرامون عقاید شیعه، شیخ جعفر سبحانی
تنظیم برای تبیان: گروه دین و اندیشه_شکوری
