پدر دلسوز

اگر به كلام درر بار ائمه هدی و ارباب عصمت کبری علیهم آلاف التحیة و الثناء  به دقت و امعان نظر، عنایت افکنیم خواهیم دید که آن امام رئوف از شكّ و تزلزل دوستانش كه همه ناشى از تحیّرى است كه از غیبت آن عزیز حاصل شده ، رنج مى برد ، چرا كه به فرموده حضرت علىّ بن موسى الرضا (علیه السلام) : الإمام الأنیس الرفیق ، والوالد الشفیق ، والأخ الشقیق ، والاُمّ البرّة بالولد الصغیر ، مفزع العباد فی الداهیة النّاد یعنی امام؛  انیس و همراهى است رفیق و مهربان و پدرى است دلسوز ، امام آن برادرى است كه چون دو نیمه سیبی است  در کنار گروه  شیعیان و چه بسا همه مسلمانان.

و امام آن مادر مهربانى است كه به فرزند خُردش محبّت مى كند ، و امام پناه مردم در واقعه هولناك است .

در كلام آن حضرت باید به نیكى تدبّر نمود و آن جام لبریزِ از زلالِ وحى را با آرامى نوش جان نمود كه كلام امام را فهمى از امام باید .

اكنون در محضر انوار رضوى زانوى ادب بزنیم و نظاره كنیم كه چه زیبا آن حضرت پرده از رأفت امام برمى گیرد و آن برتر از معنا را به پیمانه الفاظ كیل مى كند و جانها را به تماشا مى نشاند ، نخست او را به صاحب انسى ; رفیق مانند مى كند كه در انسش كوتاهى نمى ورزد و رفاقت بى ریایش مالامال از محبّت است ، دیگر باره این مقام را با تعبیرى عمیقتر به تصویر مى كشد و رأفتش را به پدرى دلسوز تشبیه مى كند كه از هیچ هدایت و ارشاد دریغ نمى ورزد كه قطعاً عطوفت و لطف پدر از محبّت و انس رفاقت برتر است .

امّا لطف امام ارواحنا فداه فوق اینهاست ، چون برادرى است كه همراه انسان و توأمان با او به دنیا آمده است آنگونه كه یكى بوده اند مثل دانه خرما و سپس دو نیم گشته اند ، گویى انسان را جزئى از خود مى داند و اینسان مهر مى ورزد ، محبّانش را جداى از خود نمى بیند و رعیّتش را اجزاى خود مى انگارد .

چه تشبیه زیبایی، امام چون مادری دلسوز می ماند که کودکش را در حجر خویش می نهد تا گریبانش اندوه نبیند ولى در نهایت، مهر مادرى نیز با تمام عظمتش حدّ و مرزى دارد و آیینه تشبیه را وسعت روى یار نیست ، بلكه بهتر آنكه بى پرده سخن رود و او آنچنان كه هست ترسیم شود كه اگر رفیق را محبّتى است از بیكران مهر او چشیده و اگر پدران را شفقتى است از جوشان لطف او جرعه اى نوشیده و مادران خود ذرّه نوش اقیانوس رأفت اویند اینان را به امام (علیه السلام) چه شباهتى است و سوزِ رأفت او را با گرمىِ مهر اینان چه مقارنتى .

همان به كه او را بى نقاب نگریستن ، تا هر كس به همّت خود خوشه اى چیند و به قدر معرفتش جلوه اى بیند ، اینجاست كه امام (علیه السلام) از تشبیه و استعاره سر باز زده ، شأنى از شئون لطفش را بیان مى كند و حرفى از الفباى عشقش را بر ملا مى سازد كه : امام پناه بندگان است در آن واقعه بزرگ و ترس آورى كه همه در فكر خویش اند، آنجا كه ملاذ و پناهى نیست، آنجا كه دریاىِ ژرفِ عطوفتِ مادر نیز به گل مى نشیند ، آن واقعه اى كه خدا آن را از هر داهیه اى هولناكتر و از هر تلخى تلختر مى نامد :یَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَة عَمّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْل حَمْلَها وَتَرَى النّاسَ سُكارى وَما هُمْ بِسُكارى وَلكِنَّ عَذابَ اللهِ شَدیدٌ یعنی : روزى كه مادران شیرده فرزندان شیرخوار خود را فراموش مى كنند و زن آبستن حمل خود را (از ترس) ساقط مى كند و مردم را مست و بى هوش مى بینى در حالی که  مست نیستند ، لیکن شکنجه خداوند  شدید است .

امام اینجا پناه مردمان است ، اینجا كه گرمى تمام محبّتها به سردى مى گراید و همه از یكدیگر فرار مى كنند .

یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخیهِ وَاُمِّهِ وَأَبیهِ وَصاحِبَتِهِ وَبَنیهِ  یعنی روزى كه مرد از برادر و مادر و پدرش و از همسر و فرزندانش فرار مى كند .

این زمان، وقت آتشفشانِ كوه عشق و محبّت است و گاه جوشش چشمه سار صفا و رأفت و هنگامه دستگیرى هر یك از امامان از امّت خویش مى باشد.