چگونگی دستیابی عراق به سلاحهای شیمیایی

با استقرار رژیم بعثی كودتا در عراق به رهبری حسن البكر و نظریه پردازی میشل عفلق در سال 1968 م و الگو قراردادن سازمانهای ارتشهای بلوك شرق در سازمان ارتش عراق و به تبع آن پیروی از الزامات نظام بلوك شرق در دستیابی به جنگ افزارهای شیمیایی نیز در دستور كار ارتش عراق قرار گرفته و تلاشهای بی وقفه ای در نیل به این مهم صورت گرفت.

در مطالعه و بررسی سابقه پرونده شیمیایی عراق اولین خبر رسمی مربوط است به خبر مورخ 28 آوریل1974 مطابق (8/2/1353) روزنامه انگلیسی «ساندی تایمز» در خصوص نگرانی كردهای شمال عراق از قصد نظامیان آن كشور به استفاده از سلاحهای شیمیایی كه به نقل از منابع اطلاعاتی ونظامیان كرد ارتش عراق منتشر گردید در این خبر تصریح شده بود كه عراق به دو عامل خطرناك خردل وطاعون مسلح می باشد و در پادگانهای «التاجی» در غرب بغداد و كركوك و موصل مواد و عوامل شیمیایی مزبور را ذخیره و آموزشهای لازم رانیز به نظامیان خود تعلیم داده است ومردم كرد عراق نیز مشغول آموزشهای دفاعی و تهیه ماسكهای ضدگاز می باشند.

خبر فوق را می توان مبنای دستیابی رژیم عراق به سلاحهای شیمیایی به شمار آرود.

عراق از اواخر دهه هشتاد میلادی با كمك مستقیم كارشناسان و دانشمندان شوروی سابق و یوگسلاوی، آمریكا، آرژانتین، برزیل، اسپانیا، هلند، ایتالیا، مصر، آلمان، فرانسه و چندكشور دیگر مبادرت به خرید مواد و تجهیزات تولید در كنار خرید مستقیم عوامل مخرب شیمیایی نمود و به تدریج كارخانجات تولید این عوامل را در «عكاشه»، «القائم»، «سلمان پاك» ، «اتاجی»، «القلوجه» با عناوین پوششی فریبنده دایر و سرانجام مخوفترین كارخانجات اسرارآمیز سامره را ایجاد می كند و با تولید گازهای تاولزا آغاز و با دستیابی به دانش پیچیده تر، گازهای بس خطرناك سری اعصاب و عوامل مؤثر برخون (سیانور) را در مقیاسی انبوه با نظارت كارشناسان غربی و مساعدت شركتهای مختلف مستقیماً تولید و ذخیره و دركوران جنگ تحمیلی بر علیه ایران در سطحی گسترده به كار می گیرد تمام مراحل معامله، خرید، انتقال مواد اولیه وتولید عوامل شیمیایی تحت پوشش وعناوین فریبنده نظیر سموم دفع آفات كشاورزی، سموم حشره كشها، كودشیمیایی و با آگاهی كامل كشورها و شركتهای غربی از مقاصد اصلی عراق صورت گرفته است.

در این راستا در دوم نوامبر1974(1353)، «عزت الدوری» عضو شورای فرماندهی عراق و وزیر كشاورزی نخستین قرارداد احداث آزمایشگاه باكتری شناسی در عراق را بامؤسسه «مریو» در پاریس امضا كرد.

در سال1975  عزت الدوری مأموریت خرید و دایر نمودن كارخانه گاز سمی از آمریكا را برعهده گرفت زیرا عدنان خیرالله وزیر دفاع عراق عقیده داشت «سلاح شیمیایی قدرت نیروهای نظامی را چندبرابر می كند» لذا دستور خرید وتولید گازهای خردل، تابن و سارین را صادر كرد.

در سال1976  عدنان حمدانی وزیر برنامه و بودجه عراق در برنامه پنجم سال 1976-80 تولید تسلیحات و سلاحهای شیمیایی را تحت عنوان توسعه امور كشاورزی در دستور كار قرار داد. لذا با استخدام پنج هزار تكنسین خارجی جهت راه اندازی آزمایشگاه عوامل شیمیایی و میكربی مبادرت به احداث كارخانجات محرمانه واسرارآمیز «سامره» نمود (تحت عنوان كارخانه حشره كش) با قابلیت تولید سالانه یك هزارتن تركیبهای آلی فسفری كه عناصر اصلی تركیب و تولید گازهای فلج كننده اعصاب نظیر تابن وسارین بود. بدین ترتیب «الحمدانی» در اواخر سال 1975 از «عزت الدوری» خواست تا نسبت به خرید تجهیزات و مواد اولیه كارخانجات تولید گازهای سمی و كشنده اقدام نماید (به دستورمستقیم صدام حسین) بدین منظور شركت فرانسوی «ناسه» Nace كه در آمریكا نمایندگی داشت به شركت آمریكایی «فادلر»Fadler در نیویورك مراجعه و آن شركت نیزبا اعزام دو مهندس شیمی به سامره موافقت كرد به نامهای جوزف ام كالوتا «و موریس گروور» جهت مشاركت دررسواترین حادثه شیمیایی جهان روز 27 ژانویه 1976 ژاك شیراك دوست شخصی و معتمد صدام برای یك دیدار خصوصی سه روزه عازم بغداد شد. او دردهلی نو به هنگام عزیمت به بغداد به خبرنگاران گفت: «صرفاً برای ادای احترام به دوستش صدام حسین به بغداد می رود». صدام از نخست وزیر فرانسه همانند یك رئیس جمهور استقبال كرد و در كنارش نشست وفهرست تفصیلی نیازهای تسلیحاتی اش را به او عرضه داشت. او نیز به آقای «امون بار» وزیر تجارت خارجی كه نقش كلیدی در تجارت تسلیحاتی و شیمیایی با عراق ایفا نمود دستور همه نوع همكاری را صادرنمود .خبرنگار «لوموند» كه همراه شیراك بود ارزش قراردادهای تسلیحاتی را میلیاردها دلار اعلام نمود واز همین نقطه وامضای این قرارداد پای فرانسه به مشاركت در جنایات بیشمار عراق در طول جنگ تحمیلی بر علیه ایران گشوده و بغداد هم پیمان تأمین كننده تسلیحات عراق درآمد.

شیراك در بازگشت به فرانسه مقامهای نیروی هوایی را از توافقات خود در مورد واگذاری جنگنده های میراژ F7 كه هنوز در نیروی هوایی فرانسه به كار گرفته نشده بود آگاه ساخت وآنها از این اقدام شیراك به حیرت افتادند.

از مشهورترین دلالان و كارشناسان عراق در خرید جنگ افزارهای مدرن وتسلیحات شیمیایی از غرب آثار «رفری دلول» فلسطینی تبار آواره مقیم لندن، مشاور نظامی، جادوگر صنایع نظامی فرانسه آقای «مارسل داسو» از صاحب منصبان نیروی هوایی فرانسه و یكی از مهره های عمده و با نفوذ فروش تسلیحات با زیر فشار قراردادن مقامات فرانسوی به عراق می باشد. همچنین همكاری های دستورات مستقیم شخص ژاك شیراك و سپس فرانسوا میتران و نیز رئیس سازمان جاسوسی فرانسه «الكساندر مارشت» در فروش جنگ افزارهای پیشرفته و تسلیحات شیمیایی به عراق بسیار مؤثر بوده اند. بدین ترتیب بزرگترین شركتها وصنایع تسلیحاتی فرانسه نظیر «تامسون سی.اس.اف» ، «آلكاتل» ، «ماترا» ، «پترو براس» و... طرف رجوع و معامله این دلال معروف بوده اند كه میلیاردها دلار تسلیحات منجمله مواد و جنگ افزارهای شیمیایی را برای عراق معامله كرد وی علاوه بر فرانسه نقش مهمی را در هدایت عراق به سوی دیگر كشورهایی كه مایل به فروش تسلیحات بودند ایفا نمود به نحوی كه معاملات كلانی را با كشورهای یوگسلاوی، برزیل، آرژانتین ، كشورهای جنوب اروپا و... برای عراق انجام داده و فن آوری نظامی و تجهیزات همطراز شوروی سابق و غرب را با قیمتی ارزان تر از آن كشورها خریداری كرد و علاوه بر ارزانی قیمتها، از قید و شرطهای سیاسی نیز آزاد ومحدودیتهای آنها را نداشتند.

از بزرگترین شركتهای صادركننده جنگ افزار و تسلیحات شیمیایی به عراق می توان از شركت «پتروبراس» به مدیریت فروش بین المللی آقای «كارلوس سانتانا» اشاره نمود.

در اواخر سال  1976 هیأت عراقی به دو شركت انگلیسی تولید صنایع شیمایی (ici) به نامهای «بابكاك » و «ویلكاكس » مراجعه و درخواست دایرنمودن كارخانه تولید عوامل شیمیایی ولی با پوشش حشره كشهای: آمیتون، دمنون، پارااكسان و پارایتون را نمود كه اطلاعات چگونگی توافقات و انجام تعهدات به دلیل محرمانه بودن پرونده بایگانی شده است.

هیأت عراقی به دو شركت بزرگ تولید مواد شیمیایی به نامهای مونته دیسون و تكنی پترول "TP8MD" جهت تولید گاز فلج كننده اعصاب مراجعه كردند كه نام آن شركتها ورد زبان روزنامه نگاران گردید و كمیته روابط سیاسی خارجه آمریكا در زمره فروشندگان سلاحهای شیمیایی به عراق به ثبت رسیده است. همچنین آن دو شركت از سال 1977 در تولید سلاحهای شیمیایی مستقیما ً نقش داشتند كه اسامی و نقش آنها در برنامه جام جهان نمای بنگاه دولتی بی بی سی در 27 اكتبر 1986(1364) با عنوان راز سامره و دیگر منابع آمده است.

نقش آمریكا در دهه هفتاد در تجهیز عراق به سلاحهای مخرب شیمیایی عیان تر می شود. به نحوی كه از سال1977  (1356) تا نیمه سال 1983 (1361) عراق از طریق دلال بزرگ دیگر تسلیحات نظیر آقای «الحداد» عرب تباری با شناسنامه آمریكایی كه به كمك دلال معروف آمریكا «دلول» فلسطینی تبار آمده بود توانست مواد اصلی تولید گاز سمی سارین یعنی «دی متیل فسفونات» را به دست آورد. همچنین دلال دیگر آقای دكتر العانی از شركت بازرگانی هلندی «ك.بی.اس » پانصد تن مواد تركیب گاز خردل و از شاخه بلژیكی شركت «نفت فیلیپس» نیز از همین مواد خریداری و به بغداد ارسال كرد (با پوشش مؤسسه دولتی تولید آفت كش عراق یا سپ).

شركتهای آلمانی «هی برگ »، «كارل كولب»، «پروساگ» و... عمده ترین قسمتهای فنی و تجهیزاتی كارخانجات «سامره» را ساخته و بانظارت مهندسان و كارشناسان خبره آنان راه اندازی گردید و بیست ودو نفر هم از مهندسان شوروی و تعدادی از متخصصان فرانسوی نیز با آنان همكاری داشتند. گاز خردل (ایپریت) نخستین محصول كارخانجات افسانه ای سامره در سال 1983 حاصل این همكاریهای شیطانی بود كه عراق در عملیات خیبر با حضور وزیر خارجه آمریكا در بغداد بر علیه رزمندگان ایران آن را به كار گرفت و آمریكاییان به قصد نزدیكی بیشتر عراق به آمریكا بر این جنایات چشم پوشیدند. از این پس جنایات عراق با تشویق آمریكا و سكوت مجامع بین المللی سال به سال فزون تر گشته از انواع عوامل كشنده به كار گرفت. برای مثال بعد از گاز ایپریت از گازهای خفه كننده، اعصاب (ابتدا تا بون و سپس سارین) و عوامل مؤثر بر خون (هیدرونیدسیانید) به كمك كارشناسان كشورهای مختلف تولیدو بر علیه نیروهای ایران استفاده نمود.

در پایان مبحث چگونگی دستیابی و تجهیز عراق به مخوف ترین تسلیحات انهدام جمعی به نام آشنای دیگری كه از دلالان بنام جهانی است برمی خوریم و آن كسی جز «كارلوس آركا دوین» شیلیایی نمی باشد كه در جریان سوداگری مرگ با عراق همكاری نزدیكی داشته است و نیز در سال 1985 (1363) بیش از 150 شركت آلمانی در بغداد در این سوداگری دفاتر بازرگانی داشته اند!

بدین ترتیب رهبران جنایت پیشه عراق با ایجاد سلسله كارخانجات اسرارآمیز مجهز به عظیم ترین و پیشرفته ترین صنایع تولید عوامل مختلف شیمیایی شده و با تولید و ذخیره فراوان، بی سی با آن عوامل را بر علیه ایران استفاده و ننگ و ذلت ابدی را برای خود در تاریخ به یادگار گذاشتند. حمایتهای بی دریغ آمریكا و غرب از صدام نه تنها سبب شهادت و مجروحیت دهها هزار نفر از ایرانیان گشت بلكه باعث حمله بی رحمانه عراق به مردم مسلمان حلبچه و كشتا ر بیش از پنج هزار نفر از كودكان، زنان و سالخوردگان گردید و این جنایت هولناك در پی بی توجهی و بی تفاوتی سازمانهای بین المللی و آمریكا جهان غرب در حمله ددمنشانه عراق به مردم بیگناه سردشت در تاریخ هفتم تیرماه 1366 می باشد كه باعث شهادت و مصدومیت صدها نفر از هموطنان مرزنشین و غیرسردشتی گردید.

در پایان برای نمونه از صدها اعتراف روزنامه نگاران، شخصیتها و محققین غربی در خصوص این تعامل و همكاریهای جهان غرب در همكاری با عراق به نوشته آقای «پلیپ هیرو» روزنامه نگار سرشناس هفته نامه آبزرور انگلیسی در روز 12شهریور 1381 بسنده می كنم.

آقای هیرو در مقاله ای فاش كرد آمریكا در سال1988 می دانست كه بغداد از سلاحهای شیمیایی علیه كردها استفاده می كند ولی 14 سال سكوت مصلحتی نمود و سرانجام در هنگامی كه منافع غرب در كویت به خطر افتاد موضع گیری كرد.

وی همچنین به خاطرات سرهنگ «ریك فرانكونا» از آژانس امنیت دفاعی آمریكا استناد می كند و می نویسد: صدام از سال 1983 تا 1988 حدود یكصدهزار واحد از انواع سلاحهای شیمیایی تولید كرد با آگاهی كامل رئیس جمهوری رونالد ریگان و آمریكا نه تنها مخالفت نكرد بلكه با ماهواره های جاسوسی و هواپیماهای تجسسی آواكس مستقر در عربستان اطلاعات محرمانه نظامی ایران را در اختیار عراق قرار می داد...

در این مجال اندك فرصت كافی و مناسب برای شكافتن عمیق موضوع و بازگویی وقایع دخالت آمریكا و همدستان آن در استفاده سلاحهای كشتار جمعی و ممنوعه نیست و این را در كتابی كه در دست انتشار دارد به صورت مشروح و مستدل در اختیار محققان قرار خواهد داد.

محمدباقر نیكخواه

منبع: روزنامه ایران

تنظیم برای تبیان: حسین رحمانی