چگونه دانشمند شویم؟!

راه هاى فرا گیرى علم

پیغمبر (ص) فرمود: إذا أتى علی یوم لا أزداد فیه علما یقربنی إلى الله تعالى فلا بورك لی فی طلوع شمس ذلك الیوم¹. فرمود: روزی که آن علم تازه ای که مرا به خدا نزدیک کند، یاد نگیرم؛ آن روز برایم مبارک نیست.

این سخن به لحاظ قوس صعود است؛ یعنی لحظه به لحظه علوم را از بالا دریافت می کنند. وگرنه به لحاظ قوس نزول، آنها که قبل از ارواح دیگران خلق شده بودند، هر چه لازمه معرفت بود ذات اقدس اله به ایشان عطا کرده است.

اگر در روایات آمده که شب های جمعه علم اینها زیاد می شود، یا لیالی قدر معرفت اینها زیاد می شود؛ همه به لحاظ قوس صعود است. ما که ان شآء الله وارثان آن حضرتیم ، بکوشیم که هر روز علمی فراهم کنیم که ما را به خدا نزدیک کند.

راههای درونی و بیرونی فرا گیری علم

راههای بیرونی فراگیری علم آن است که انسان متقن، با برهان و دلیل نقلی یا عقلی چیزی را فرا بگیرد. یعنی مطلبی را فرا بگیرد که کاملاً بتواند با برهان اثبات کند، و راهش نیز این است که محققانه درس خواند و تا چیزی برایش حل نشده از کتابی به کتاب دیگر نرفته و عمر عزیز را رایگان از کف ندهد. آنگاه وقتی چیزی را محققانه یاد گرفت، می تواند به دیگران هم منتقل کند. اما راه درونی که مهمتر از راه بیرونی است اینکه: اگر انسان با فهمیدن مطلبی؛ متواضعتر و خاکسارتر شد؛ خدا را شکر کند که آن مطلب را فهمید. اگر خدای ناکرده در ذهنش خطور کرد که به جائی رسیده، از دیگری أعلم، بالاتر است، باید بداند که علمش بار زائدی است که بردوش می کشد!! و این بار زائد بالأخره روزی او را به هلاکت می اندازد . این خود برتر بینی، تریبون شیطان است. همین که گفت: أنا خیرٌ منه ^₂ بداند که تریبون شیطان است که پایانش بالأخره هلاکت است! اما اگر  خدا را شاکر شد، و متواضعانه آن علوم را در اختیار دیگری قرار داد، همین، باعث پیوند، شده و علم الوراثه نصیبش می کند.

عدم حصر علم در کتابهای موجود

علم آن نیست که در کتاب ها باشد! اگر آن بود که ترقی نمی کرد. بسیاری از علوم را از جای دیگر گرفته و در کتاب آوردنده اند. وگرنه شما کتابهای فقهی، اصولی، تفسیری... هزار سال قبل را هم ببینید، الآن را هم ببینید. اگر علم در کتاب بود، همان قدر بود با بیانهای متفاوت. ولی از جای دیگر آمده و کتابها را پر کرده است.

اینچنین نیست که همین اندازه باشد! علوم فراوانی وجود دارد که باید از ذات أقدس اله بخواهید بیش از آنچه که به دیگران عطا کرده، به شما عطا کند که از او همه کار ساخته است.

محافظت خداوند از مؤمنان راستین

همه ذرات عالم به تدبیر و اراده ذات أقدس اله است. لذا اگر ان شآء الله در مسیر علم الوراثه بودیم، هیچ گزندی به ما نمی رسد. نشانه اش همین انقلاب اسلامی و پیروزی دفاع مقدّس است؛ با همه دشمنی ها و دشمنانی که داشت و دارد. پیغمبر که مصداق کامل علّمنا منطق الطّیر³ و  منطق الوحش و منطق الأنعام است فرمود: وقتی شیر نعره می زند به خدا عرض می کند: اللّهمّ لا تسلّطنی علی اهل  المعروف⁴ خدایا ! مبادا انسان خوب و صالحی را طعمه من کنی و من ندانسته او را بدرم.

این حیوانات از یک سو به خدا عرض می کنند که مبادا من ندانسته یک انسان صالحی را بدرم ، از آن سو تمام حیوانات برای طالب علم طلب مغفرت می کنند؛ حتّی الحوت فی البحار.

شما با کتاب شریف نهج الفصاحه همان قدر مأنوس باشید که با نهج البلاغه مأنوسید. نهج الفصاحه که سخنان رسول گرامی است، رابطی است بین نهج البلاغه و قرآن کریم. اگر با این کتاب مأنوس باشید؛ می بینید که طعم و رائحه قرآن در آن زیاد است.

طلب مغفرت همه حیوانات برای طالبان علم

حضرت در این کتاب (نهج الفصاحه) فرمود: تمام حیوانات برای طالبان علم طلب مغفرت می کنند، حتّی النّمله فی جحرها و حتّی الحوت⁵ مورها و ماهیها اینچنین هستند.

البته جویندگان علمی که آن علم، «علم الوراثة» است که پیامبر درباره آن فرمود: العلم میراثی و میراث الأنبیاء  قبلی

علم الوراثه را باید از طریق قرآن و عترت به ارث برد و انجام اعمال صالح و خداپسندانه زمینه علم الوراثه را فراهم می کند.

اگر همه اینها(حیوانات) اهل تسبیح و ذکر و معرفتند، می دانند که برای چه کسی طلب مغفرت کنند.

آنگاه ذات أقدس اله چیزهائی به انسان عطا می کند که جاودانه می شود، از آن به بعد معلوم می شود که چه طور وجود مبارک امیرالمؤمنین فرمود: العلماء باقون ما بقی الدّهر⁶. برای اینکه اینها میراث حیّ لا یموت را گرفتند و حیّ لا یموت میراثش هم، حیات بخش و آب خضر است.   ...

1- شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید / 20 / 288

2- ص / 76

3- نمل / 16

4- مستدرک الوسائل / 12 / 340

5- بحار الأنوار / 61 / 245

6- نهج البلاغه /خطبه 147