بهترین روش قرائت قرآن

ترتیل بهترین روش برای تلاوت است. زیرا این روش ویژگیهایی دارد كه خواننده قرآن با آن به سوی هدف عالی نزول قرآن (كه هدایت انسانهاست) هدایت می‌شود. در این سطور به چند ویژگی از ویژگی‌های روش ترتیل پرداخته می‌شود.

خداوند در قرآن كریم انسانها را به تفكر و تدبر در قرآن دعوت می‌كند. زیرا قرآن كتاب عبرت و درس آموزی است، برنامه زندگی انسانهای پرهیزكار است. اگر قرآن مسلمانان را به تلاوت آیاتش دعوت كرده است، برای این است كه از عبرتهای قرآن درس بگیرند و از معارف بلند آن ره‌توشه‌ای برای دنیا و آخرت خویش برگیرند. این موضوع تنها با خواندن قرآن حاصل نمی‌شود، بلكه باید خواندن، همراه با توجه به معانی آیات، ‌فهمیدن آن و تدبر و اندیشه كردن باشد.

به همین خاطر است كه امیر مؤمنان ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید:

«لا خَیْرَ فی قِراءهٍ لَیْسَ فِیها تَدَبُّرٌ»[1]؛ در قرائتی كه در آن تدبّر نباشد، خیری نیست.

زمانی حالت تدبر و تنبّه ایجاد می‌شود كه قاری، آن را با آرامش و شمرده بخواند و در هر فرازی خود را مخاطب قرآن ببیند و در آن اندیشه كند. در كلامی از ابن عباس نقل شده است كه:

«سوره بقره و آل عمران را با ترتیل و تدبّر بخوانم برایم محبوبتر است از این كه تمام قرآن را با سرعت بخوانم.»[2]

قاری قرآن هر گاه بخواهد قرآن را تلاوت كند باید ابتدا عظمت گوینده آن را در دل خود حاضر كند و بداند كه قرآن كلام خداست و تلاوت كلام الهی بس عظیم و خطیر است، آن گاه متوجه می‌شود كه باید آن را با احترام بخواند، حفظ احترام قرآن ایجاب می‌كند كه تلاوت آن همراه با وقار، آرامش و پرهیز از عجله باشد.

غزالی در این زمینه می‌گوید:

«بدان كه ترتیل استحباب دارد نه تنها برای تدبّر، زیرا برای افراد غیر عرب كه معنی قرآن را نمی‌فهمند نیز ترتیل و شمرده خواندن مستحب است. زیرا تلاوت با ترتیل نشانه احترام و تكریم و با وقار نگهداشتن قرآن است و تأثیرش در قلب از با سرعت و شتاب خواندن بیشتر بهتر می‌باشد».[3]

3. تأثیر در قلبها:

تلاوت قرآن به صورت آهسته و شمرده سبب تأثیر در قلبها می‌شود. از این تأثیر قاری و استماع كننده بهره‌مند می‌شوند. هنگام تلاوت ترتیل، قاری فرصت دارد تا مفاهیم آیات را به قلب خویش القا كند و بر اثر تكرار القاها قلب و روح او تأثیر می‌پذیرد. همین موضوع برای شنونده تلاوت ترتیل نیز وجود دارد، زیرا فرصت تفكر و اندیشیدن آیات را پیدا می‌كند، در نتیجه مفاهیم و پیامهای آیات در سراسر وجودش پرتوافكن شده، موجب تنبه و تأثیر پذیری روح و روانش می‌گردد.

________________________________________

[1] . تحف العقول، ابن شعبه حرّانی، ص 204، مؤسسه النّشر الاسلامی، قم، چاپ دوم، 1363.

[2] . هفده گفتار در علوم قرآنی، محمد حسینی، ص 314، انتشارات بدر، تهران.

[3] . النشر فی القراآت العشر، ج 1، ص 209.