قاب‌هایی که هنوز از زنده‌یاد شکیبایی ندیده‌ایم

مروری بر آثار به نمایش درنیامده خسرو شکیبایی شاید راهی تازه باشد تا از او گفتن کهنه و تکراری نشود و جایگاهی که در طول سه دهه بازیگری از آن خود کرده مورد تجزیه و تحلیلی در خور قرار بگیرند.

این روزها که هنوز یک هفته هم از درگذشت خسرو شکیبایی نگذشته مرور بر کارنامه سینمایی و تلویزیونی این بازیگر فقید به کرات از سوی روزنامه و رسانه‌های مختلف انجام شده است.

این میان پیدا کردن زوایای جدید برای گفتن و نوشتن و یاد کردن از شکیبایی به نظر هوشمندانه و در عین حال کاربردی‌تر می‌آید. راهی که کمک کند تا از او گفتن کهنه نشود و جایگاهی که در طول سه دهه بازیگری از آن خود کرده در آثار مکتوب  مورد تجزیه و تحلیلی در خور قرار گرفته و باقی بماند.

مروری بر آثار به نمایش درنیامده خسرو شکیبایی شاید راهی تازه باشد تا از او گفتن کهنه و تکراری نشود و جایگاهی که در طول سه دهه بازیگری از آن خود کرده مورد تجزیه و تحلیلی در خور قرار بگیرند.

بازیگری که دوباره دیدن آثار برجسته‌اش بخصوص در این روزها به ما یادآور می‌شود که سینمای ایران کمتر توانست دستمایه لازم را برای تکرار نقاط اوج بازیگری وی در اختیارش بگذارد و این کاستی در کیفیت فیلم‌های یک سال اخیر شکیبایی و آثاری که به نمایش درنیامده‌اند، تا حدی خودنمایی می‌کند.

"آشیانه سیمرغ" به کارگردانی شهرام اسدی تنها مجموعه‌ای است که این بازیگر فقید آماده پخش دارد. مجموعه روایتگر زندگی شیخ بهایی در سه مقطع کودکی، نوجوانی و کهنسالی در 32 قسمت است که ساخت آن از اوایل دهه هشتاد بر اساس طرحی از محسن دامادی آغاز و در سال 84 به پایان رسید.

قرار بود این مجموعه سال 86 پخش شود که معاون سیما از حذف 15 قسمت و تبدیل کردن آن به یک مجموعه 17 قسمتی به دلیل رعایت نکردن برخی ضوابط و استانداردها و ریتم کند مجموعه خبر داد. در این مجموعه علی نصیریان، خسرو شکیبایی، فاطمه گودرزی، دانیال حکیمی، سپنتا سمندریان، لادن مستوفی، کورش تهامی و رویا تیموریان بازیگران اصلی هستند.

نقش دوران کهنسالی شیخ بهایی را نصیریان بازی می‌کند و شکیبایی و گودرزی نقش پدر و مادر او را بر عهده دارند. این مجموعه هم اکنون در مرحله تدوین نهایی است و زمان دقیق پخش آن نامشخص است.

"شب" به کارگردانی رسول صدرعاملی یکی از آخرین حضورهای شکیبایی است که در بیست و ششمین جشنواره فجر به نمایش درآمد. عزت الله انتظامی، خسرو شکیبایی و امین حیایی سه بازیگر اصلی این فیلم هستند که موضوع آن به زائران حرم امام هشتم (ع) می پردازد.

شکیبایی در این فیلم با چهره پردازی خاص نقش سیدرضا سرایدار یک زائرسرا را بازی می‌کند که تفکری خاص دارد که او را وامی دارد یک مجرم را برای زیارت حرم آزاد کند. نقشی خاص که حضور این بازیگر را با توجه به شناسنامه و خاستگاه نقش و تلاشی که وی برای دور شدن از مولفه های آشنای بازیگری خود انجام می دهد، برجسته می‌کند.

این فیلم از جشنواره فجر جایزه بهترین بازیگر مرد نقش اول را برای امین حیایی و جوایزی چون جایزه ویژه مجمع هنرمندان خراسان و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد را به دست آورد. طبق آخرین خبرها قرار است این فیلم اواسط پاییز به اکران عمومی در سینماهای تهران در بیاید.

"حیران" به کارگردانی شالیزه عارفپور اولین فیلم بلند این فیلمساز است که پیش از این در کنار سینماگرانی چون رخشان بنی اعتماد، داریوش مهرجویی، محمدرضا هنرمند، علیرضا رئیسیان و ... حضور داشته است. فیلم داستان دختری روستایی به نام ماهی است که با حیران مهاجر جوان افغان آشنا می‌شود و با وجود مخالفت خانواده با او ازدواج می‌کند.

باران کوثری، مهرداد صدیقیان، خسرو شکیبایی، فرهاد اصلانی، ژاله صامتی، فوژان عارفپور، محسن و پارسا مکاری و احمد یاوری شاد بازیگران این فیلم هستند که با پایان مراحل فنی هم‌اکنون آماده نمایش است و در فهرست فیلم‌های آماده نمایش اعلام شده از سوی معاونت سینمایی قرار دارد. زمانی اکران این فیلم هنوز مشخص نشده است.

"دوشیزه باران" به کارگردانی محمدعلی سلیمان‌تاش داستان پسری جوان به نام سام است که پس از آشنایی با دختری به نام آناهیتا متوجه می‌شود او فرزند کورش کبیر است و همراه یکدیگر به پاسارگاد می‌روند. فرید بهنام، خسرو شکیبایی، جمشید مشایخی، چکامه چمن‌ماه، رامتین خداپناهی، امیرحسین مدرس، مارال فرجاد، فخرالدین صدیق شریف، شیوا خنیاگر، مهران رجبی و انوشیروان ارجمند از بازیگران فیلم هستند.

این فیلم با پایان مراحل فنی قرار بود در بیست و ششمین جشنواره فجر به نمایش دربیاید که با محقق نشدن این امر هنوز زمانی مشخص برای اکران آن اعلام نشده است. تهیه کننده دو فیلم "حیران" و "دوشیزه باران" جهانگیر کوثری است. سلیمان‌تاش مقیم اروپاست و سال گذشته به ایران آمد تا نخستین تجربه فیلمسازی خود را کارگردانی کند.

"نسکافه داغ داغ" با نام قبلی "آهنگی برای مادربزرگ" ساخته محمدعلی قوی‌تن است. این فیلم فضایی شاد و موزیکال دارد و داستان آن درباره زنی جوان به نیکتا است که به گویندگی برنامه‌های عروسکی علاقه دارد، اما همسرش که یک کارخانه عروسک سازی را اداره می‌کند با او مخالفت می‌کند. او به کمک استاد خود آقای بندری با نقش آفرینی خسرو شکیبایی راه حلی تازه پیدا می کند.

در این فیلم یکتا ناصر، خسرو شکیبایی، افسانه چهره‌آزاد، داود اکرامیان، السا سحرخیز و محمد اللهیاری بازی می‌کنند. این فیلم قرار بود سال گذشته به نمایش دربیاید که محقق نشد و در آن یکتا ناصر نقش پیرزنی 75 ساله را ایفا می‌کند. قرار است این فیلم پس از پایان اکران "همیشه پای یک زن در میان است" در گروه سینمایی قدس به نمایش دربیاید.

"دلشکسته" به کارگردانی علی رویین‌تن نخستین تجربه کارگردانی وی و داستان دختری به نام نفس است که در دانشگاه با مشکلات عاطفی روبرو می‌شود. فریبا کوثری، آفرین عبیسی، اکبر عبدی، خسرو شکیبایی، شهاب حسینی، بیتا بادران، رضا رویگری، شقایق فراهانی و مجید مشیری بازیگران این فیلم هستند.

این فیلم در بخش میهمان بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر و همچنین برای اعضا انجمن روزنامه نگاران مسلمان به نمایش درآمد و آماده اکران است ولی هنوز زمانی دقیق برای نمایش عمومی آن اعلام نشده است.

"دایناسور" به کارگردانی پرویز شیخ‌طادی داستان هنرمندی سرشناس به نام خوشنویس است که تصمیم می‌گیرد چک بی‌محل تهیه‌کننده خود را با زور اسلحه از بانک نقد کند. خسرو شکیبایی، جهانگیر الماسی، میرطاهر مظلومی، رویا افشار، شقایق فراهانی، مرتضی ضرابی، رضا فیض نوروزی، رضا توکلی، شیرین بینا، احمد پورمخبر و زهره مجابی از بازیگران اصلی این فیلم هستند.

شکیبایی در این فیلم طنز نقش اصلی کاراکتر خوشنویس را بازی می کند. "دایناسور" در حوزه هنری به نمایش درآمد و خود را برای رقابت در جشنواره بیست و هفتم فجر آماده می کند. فیلمی که کارگردانش معتقد است: یک طنز اجتماعی سیاسی و متفاوت با طنزهایی است که تا به حال در سینمای ایران تولید شده و پرفروش خواهد شد.

"ستاره بود" به کارگردانی فریدون جیرانی شخصی‌ترین فیلم این سه‌گانه است که به زندگی ستاره‌ای قدیمی می‌پردازد که فراموش شده و پس از مرگ، بازیگران قدیمی سعی می‌کنند او را به یاد آورند. ستاره‌ای که فقدانش را یک همراز قدیمی که حالا سرایدار تئاتر لاله زار است (خسرو شکیبایی) پر می‌کند.

شخصیت سرایدار در واقع عاشق قدیمی این بازیگر است که بودن در کنار او و مرور گذشته‌های دور را بر هر چیز ترجیح داده و تاریخ مصور ستاره قدیمی است. هر کدام از بخش‌های این سه‌گانه سرنوشتی خاص پیدا کرده و از اکران متعارف به دور ماندند. حمید اعتباریان تهیه‌کننده این سه‌گانه پس از فوت شکیبایی اعلام کرده در صورت توافق با صدا و سیما یکی از فیلم‌های به نمایش درنیامده وی از تلویزیون پخش می شود.

خسرو شکیبایی سحرگاه جمعه 28 تیرماه بر اثر ایست قلبی در سن 64 سالگی چشم از جهان فروبست. نام و یادش جاوید ...