تبیان، دستیار زندگی
بغیر از نور، امواج گرانشی هم می توانند ما را با فرایندهای نجومی عالم آشنا کنند!
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

4- پنجره ای جدید به جهان : امواج گرانشی (Gravity waves)

قوی ترین نشانه ها از آغاز جهان می تواند در امواج گرانشی کوچکی باشد، که در زمان بیگ بانگ بوجود آمده اند. این امواج تا به امروز آشکار نشدند، اما ناسا با ماموریت لیزا (LISA )  قصد دارد تا این امواج را آشکار و شناسایی کند. این آشکارساز تا چند سال دیگر به فضا پرتاب می شود. تکنولوژی که در لیزا به کار می رود به اندازه ای دقیق خواهد بود که می تواند فاصله ایی برابر با فاصله ماه از زمین در پهنایی کمتر از قطر یک اتم را مورد بررسی قرار دهد. این ماموریت مکمل پروژه لیگو (LIGO ) که در حال حاضر «در روی زمین» در حال اجرا است، خواهد بود.

امواج

امواج گرانشی در واقع تغییراتی در شدت گرانش یا جاذبه در نقطه ای از فضا است، که توسط جسمی پرجرم ایجاد می شود. امواج گرانشی از دو جنبه بسیار مهم هستند اول این که تنها نوعی از اطلاعات هستند که از لحظه بیگ بانگ بدون تغییر به ما رسیده است و دوم این که همان طور که قبلا گفتیم چندین نظریه برای آغاز جهان وجود دارند اما هر کدام از این نظریه ها برای امواج گرانشی خصوصیاتی متفاوتی پیش بینی کرده اند که امید است با آشکار سازی امواج گرانشی و بررسی خصوصیات آنها بتوان نظریه درست را پیدا کرد.

یکی دیگر از عوامل ایجاد امواج گرانشی، چرخش دو ستاره ی بسیار چگال مثل دو ستاره ی نوترونی بدور هم است، که همانطور که در تصویر زیر دیده می شود، این چرخش باعث ایجاد افت و خیز هایی در هندسه ی فضا زمانی اطراف مجموعه می شود.

ستارگان نوترونی

آیا جهان ما یکتاست ؟

شاید ناخوشایند ترین و عجیب ترین پیش بینی نظریه ریسمان و همچنین مدل جهان تورمی این باشد که جهان ما یکتا نباشد: یعنی جهانهای دیگری جز جهان ما هم وجود داشته باشند! مدل جهان تورمی پیش بینی می کند که بیگ بانگ به طور پیوسته در جاهای دیگر فضا رخ می دهد - و نظریه ریسمان نیز می گوید این جهان های دیگر ممکن است کاملا از جهان ما متفاوت باشد؛ با  قوانین طبیعت خاص خود و حتی با فضاهایی با بعد های بیشتر.

جهانها

این موضوع که تمام جهان ممکن است مانند بخشی از آن که ما در آن زندگی میکنیم نباشد، سؤال ها و رازهای گوناگونی را درباره جهان خود ما ایجاد می کند: چرا ثابت های فیزیکی و طبیعت این گونه هستند و چرا مقدار دیگری ندارند ؟ مثلاً چرا سرعت نور نمی تواند بیشتر از این که هست باشد ؟ چرا الکترون ها سبکتر از پروتون ها هستند؟ و بسیاری از چرا های دیگر .... اما چیزی که می دانیم این است که اگر این قانون های طبیعت و ثابت های فیزیکی به میزان ناچیزی با مقداری که اکنون مشاهده می کنیم تفاوت داشتند در این صورت زندگی و حیاتی وجود نداشت. به عنوان مثال اتم ها پایداری کمتری داشتند و یا ستاره ها یا سیارات هرگز شکل نمی گرفتند.

مولتی ورس
تصوری از جهان ما و جهان های موازی با آن که هیچ اطلاعی از آنها نداریم!

جهان پر از شگفتی و سوال های بی پاسخ است هر زمان که پیشرفتی بدست آمده به نظر می رسد جهان خود را بزرگتر و حیرت انگیز تر می کند و نمی خواهد خود را به ما نشان دهد. کمتر از چند صد سال پیش بود که ستارگانی که در آسمان دیده می شدند به نظر می آمد مرز و محدوده جهان باشند تا اینکه با تلسکوپی که گالیله ساخت منظره ایی از ستارگان دور دست تر کهکشان بدست آمد ، تا اینکه فهمیدیم کهکشان راه شیری ما یکی از بی شمار کهکشان موجود در عالم می باشد و امروزه می توانیم تا جایی که طبیعت اجازه می دهد به عقب برگردیم: به لحظه ایی خاص یعنی بیگ بانگ. و این اکتشافات همچنان ادامه خواهد داشت و ما همچنان در ابتدای این مسیر هستیم.

تهیه : محمد درخشانی

مقالات قبلی:

1- بیگ بانگ « انفجار بزرگ»

2 – چه نیرویی بیگ بانگ را بوجود آورده است ؟

3- ساختار فضا-زمانی جهان