تاریخچه پیدایش فست فود
در این رستوران‌ها، غذای از پیش آماده را در مدت كوتاهی بعد از سفارش، به مشتری تحویل می دهند. غذاهای حاضری اغلب به صورت یك جا، در حجم زیاد و از پیش آماده می شود. غذا را در طول روز گرم نگه می دارند، یا اینكه هنگام دریافت سفارش، دوباره آن را گرم می كنند. رمز موفقیت رستوران‌هایی كه این غذاها را تهیه می كنند، در سرعت پذیرایی، قیمت نسبتاً پایین و از همه مهم تر طعم خوب و متفاوت غذای آنهاست.
روال معمول در بیشتر رستوران‌های فست فود این طور است كه اول پول را می گیرند، بعد غذا را می دهند. خیلی از این رستوران‌ها، رستوران‌های واقعی نیستند، چون جایی برای نشستن و غذا خوردن ندارند. از این نظر بیشتر شبیه یك فروشگاه عرضه ی مواد غذایی هستند. خیلی از رستوران‌های فست فود بخشی از یك سازمان زنجیره‌ای هستند. از آنجایی كه راه اندازی فروشگاه‌های فست فود نیاز به امكانات چندانی ندارد و فضای بزرگی هم نمی خواهد، نمونه‌های شخصی و مستقل آن، مخصوصا در كشورهای درحال توسعه مثل كشور خودمان، رو به افزایش است.
در مقابله با موج حملاتی كه علیه صنعت فست فود صورت می گیرد، صاحبان این صنعت پُرسود خیلی سعی كرده‌اند تا عبارت فست فود (Fast Food) را از ذهن مردم پاك كنند و به جای آن عبارت "رستوران‌های خدمات فوری" را جا بیندازند، اما مردم در سرتاسر دنیا به این نوع غذا می گویند: "فست فود".
اگرچه ترجمه ی این عبارت به فارسی همان "غذای حاضری" است، اما در این مطلب از همان عبارت آشنای فست فود استفاده كرده‌ایم.
فست فود وارد می شود
عبارت فست فود تبدیل به نماد زندگی مدرن و ماشینی شده است. جف آردر می گوید: ما در زمانه ای زندگی می كنیم كه پیتزا زودتر از نیروی پلیس به خانه‌هایمان می رسد. نسل حاضر آمریكا را نسل فست فود می نامند، اما برخلاف آنچه فكر می كنیم، عرضه ی سریع غذاهای حاضر و آماده، پیشینه ی تاریخی دارد و مختص قرن حاضر نیست.
در روم باستان، دكه‌های فروش نان و زیتون وجود داشته است. در شرق آسیا مغازه‌هایی بوده‌اند كه رشته فرنگی آماده عرضه می كردند. در خاورمیانه، از سال‌های دور تا امروز دكه‌های فروش فلافل را داشته‌ایم. در هند قدیم انواع اغذیه ی آماده وجود داشته است. در كشورهای غرب آفریقا نیز از قدیم الایام، بروشت می فروختند كه نوعی كباب چوبی است.
اما فست فود به شكل امروزی دقیقا در هفتم جولای 1912 و در آمریكا متولد شد. در این روز رستورانی با نام "اتومات" در نیویورك افتتاح شد كه در واقع نوعی كافه تریا بود. آنها غذاهای از پیش آماده را در محفظه‌های گرم كننده ی شیشه‌ای قرار می دادند و مشتریان از طریق دستگاه‌های سكه‌ای اقدام به خرید آن می كردند. اتومات خیلی زود شعبات متعددی در گوشه و كنار آمریكا افتتاح كرد و 20 سال بی رقیب باقی ماند. بالای در ورودی رستوران‌های اتومات نوشته بود: "ما كار مادران را كم كرده‌ایم."
بعد از اتومات نوبت به شركت آمریكایی "وایت‌كسل "(قلعه ی سفید) رسید كه همبرگرهایش فقط پنج سنت قیمت داشت كه برای مشتریان واقعا به صرفه بود. آنها علاوه بر اینكه قیمت را حسابی پایین آورده بودند، نوآوری دیگری هم داشتند: خط تولید غذا را به شكلی تعبیه كرده بودند كه تمام مشتریان می توانستند خیلی راحت شیوه ی آماده كردن غذا را ببینند.
در سال 1940 سر و كله ی "مك‌دونالد" پیدا شد كه امروزه نامش مترادف با صنعت فست فود است. برادران مك‌دونالد، دیك و مك، با یك باربكیو شروع كردند. منتها دیگر لازم نبود كه مشتریان برای تهیه ی غذا از خودروی خود پیاده شوند. باربكیوی آنها به اصطلاح حالتDriving داشت. برادران مك‌دونالد بعد از هشت سال وقتی كه دیدند بیشتر سودشان از فروش همبرگر است، رستوران‌شان را سه ماه بستند و وقتی در سال 1948 مجدداً آن را افتتاح كردند، منوی‌شان كوتاه و ساده شده بود: همبرگر، سیب‌زمینی سرخ‌كرده، چند نوع شیك (Shake)، قهوه و كوكاكولا كه البته همه از قبل آماده و بسته بندی شده بودند. دیگر لازم نبود كه فروشندگان منتظر سفارش مشتریان بمانند. قیمت هر همبرگر 15 سنت بود كه می شد نصف قیمت جاهای دیگر.
در سال 1961 یكی از كسانی كه در كار تهیه ی انواع شیك بود، امتیاز مك‌دونالد را خرید و ایده‌های خود را در آن بسط داد و آن را متحول كرد. نام این شخص "ری كراك"بود و این جمله هم متعلق به اوست: برای درك زیبایی موجود در گوجه فرنگی داخل یك همبرگر به نوع خاصی از شعور نیاز است.
بعد از مك‌دونالد، فست فودهای زنجیره‌ای زیادی ظهور كردند كه البته خاستگاه اكثر آنان ایالات متحده بود. رستوران‌های زنجیره‌ای فست فود، به خصوص مك‌دونالد و كنتاكی، در بیشتر كشورهای جهان، نماد جهانی سازی و سلطه ی آمریكا به حساب می آیند و در بیشتر اعتراضات مردمی مورد حمله قرار می گیرند. در سال 2005 اهالی كراچی در پی اعتراض به سیاست‌های تفرقه افكن آمریكا در پاكستان، به شعبه ی اصلی رستوران مرغ سوخاری كنتاكی حمله كردند و آن را از بین بردند.
ادامه دارد...
دکتر رضا کیا سالار- مهرنوش پاک اندام
*مطالب مرتبط:
غذاهای آماده و فوری را کم بخورید (Fast Foods)
