تبیان، دستیار زندگی
دانش سید حیدر آملی را باید از نوع افاضه‌ی غیبی دانست، نه از نوع كسب و اجتهاد به طوری كه خود بارها به اَنحاء مختلف به این مطلب اشاره دارد. یكبار وصول خود به علوم اهل بیت را مقدم بر سلوكش می‌داند زیرا خود را از محبوبین درگاه ایزدی و ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سیمای تابناك عارفان شیعه

(4)

سید حیدر آملی آیت عرفان

0  معارف قدسی

دانش سید حیدر آملی را باید از نوع افاضه‌ی غیبی دانست، نه از نوع كسب و اجتهاد به طوری كه خود بارها به اَنحاء مختلف به این مطلب اشاره دارد. یكبار وصول خود به علوم اهل بیت را مقدم بر سلوكش می‌داند زیرا خود را از محبوبین درگاه ایزدی و از جرگه‌ی پیروان راستین انبیا و اولیا می‌داند و در مقدمه‌‌ی تفسیر «محیط‌ الاعظم» افادات علمی خود در تفسیر قرآن را، فیض الهی می‌داند و می‌فرماید: «بعد از توجه به سوی حق و مجاورت خود در مكه و مدینه و عتبات عالیات به این معارف رسیدم و همان‌طوری كه مجاورت مكه موجب فتح و گشایش معارف و فتوحات مكرر بر قلب شیخ بزرگ (محیی‌الدین عربی) شد، مشهد شریف غروی یعنی مشهد شریف علی‌بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) موجب و سبب گشایش اسرار غیبیه بر قلب من شد. فهم این اسرار، تأویل قرآن‌كریم و حقاق فصوص‌الحكم و معانی و معارف آن نیز محض توجه به جانب درگاه ایزدی بوده‌اند و به عمل و كسب و سبب قبلی نبوده است.» (1)

دانش سید حیدر آملی را باید از نوع افاضه‌ی غیبی دانست، نه از نوع كسب و اجتهاد به طوری كه خود بارها به اَنحاء مختلف به این مطلب اشاره دارد

و بالاخره در مقدمه‌ی كتاب «جامع‌الاسرار» می‌نویسد:

«به خدا قسم، به خدا قسم! اگر آسمان‌ها ورق گردند و درختان قلم و دریاهای هفتگانه جوهر و جن و انس و ملك نویسنده، برای آنها ممكن نیست كه عُشر از ده یك آنچه را من از معارف الهیه و حقایق ربانیه كه در حدیث قدسی در مورد آنها گفته شده: "اعددت لعبادی الصالحین ما لا عین رأت و لا أذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر" را درك كنند»(2)

0   اساتید

سید حیدر آملی ابتدا تحصیلات خود را نزد پدر بزرگوارش شروع كرد و در اصفهان از محضر دانشمندان بزرگی چون نور‌الدین طهرانی استفاده برد سپس به عراق مسافرت كرد و در آنجا به حوزه‌ی پررونق حله راه یافت. از جمله‌ی اساتید وی در حوزه‌ی حله می‌توان به نام این شخصیت‌ها اشاره كرد:

1- محمد بن جمال‌الدین حسن بن یوسف حلی ملقب به «فخر المحققین» وی میراث‌دار علوم پدر بزرگوارش علامه‌ی حلی است. سید حیدر آملی نزد فخر‌المحققین علوم و فنونی چون فقه، تفسیر و كلام را گذراند. مقام سید حیدر نزد این استاد فرزانه چنان است كه او را «زین‌العابدین ثانی» لقب می‌دهد و مقام وی را نزدیك به معصومین می‌ستاید و او را تالی معصومین (علیهم‌السلام) می‌داند.

2- علی‌بن محمد بن علی كاشانی معروف به «حلی». وی كه سرآمد حكما و فقهای عصرش بوده همواره در بغداد و حله به افاده‌ی علوم دینی و معارف یقینی اشتعال داشته است.

به خدا قسم، به خدا قسم! اگر آسمان‌ها ورق گردند و درختان قلم و دریاهای هفتگانه جوهر و جن و انس و ملك نویسنده، برای آنها ممكن نیست كه عُشر از ده یك آنچه را من از معارف الهیه و حقایق ربانیه كه در حدیث قدسی در مورد آنها گفته شده: " اعددت لعبادی الصالحین ما لا عین رأت و لا أذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر " را درك كنند

سید حیدر آملی در كتاب «جامع‌الاسرار» در مقام نقل اعترافات ارباب استدلال به عجز و ناتوانی از وصول به مرتبه‌ی تحقیق، یادآوری می‌كند كه: این سخن را بارها از عالم حكیم فاضل نصیر‌الدین كاشی شنیدم كه می‌فرمود:

«نهایت آنچه در مدت هشتاد سال دانسته‌ام همین قدر است كه دانستم این مصنوع، محتاج به صانعی می‌باشد و با وجود این، یقین پیرزنان كوفه از من بیشتر است. پس بر شما است كه اعمال صالحه به جای آورید و طریقه‌ی ائمه‌ی معصومین (علیهم‌السلام) را از دست ندهید. هرچه غیر از این است هوا و هوس است و برگشت آن، حسرت و ندامت خواهد بود.»

3- عبدالرحمن بن احمد القدسی. سید آملی بسیاری از متون عرفانی را نزد این عارف بزرگ خوانده است و از او اجازه نامه دارد. او در این اجازه به تیز‌فهمی و دقت سید حیدر آملی اشاره دارد و می‌گوید: «استفاده‌ی من از سید حیدر بیشتر از افاده‌ی من به او بود!»

4- صدر‌الدین تركه اصفهانی، وی صاحب رساله‌ای به نام «رسالة فی‌الوجود المطلق» است.

5- حسن بن حمزه هاشمی، وی از مشایخ روایی سید حیدر بوده است و سید حیدر در كتاب «كشكول فیما جری علی آل الرسول(علیهم‌السلام) از او روایت نقل كرده است.

پیوند‌ به :

سید حیدر آملی آیت عرفان (3) : هجرت

سید حیدر آملی آیت عرفان (2) : خاستگاه و تحصیلات

سید حیدر آملی آیت عرفان (1) : میلاد


1) مقدمات نص‌النصوص ص543

2) مقدمه‌جامع‌الاسرار ص5

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.