آثار حقوقی جرم فریب در ازدواج

«صداقت» مهمترین رکن در آغاز یک زندگی مشترک و موفق است؛ البته بسیاری هم هستند که با کنارگذاشتن این اصل مهم، با فریب، دروغ و نیرنگ سعی در آغاز زند گی مشترک دارند . اما آیا تفاوتی بین صداقت و دروغ در آغاز زندگی مشترک نیست؟

زن و شوهر چه قبل از آغاز زند گی مشترک و چه پس از آغاز زند گی مشترک، باید صد اقت و راستی را سرلوحه زند گی خویش قرار د هند ؛ حال اگر به هر د لیلی یکی از طرفین از این مسیر خارج شد ه و به خصوص پیش از آغاز زند گی مشترک، با دروغ و فریب به دنبال جلب رضایت طرف مقابلش باشد ، در این صورت، قوانین و مقررات موجود ، مسئولیت حقوقی برای فرد خاطی تعیین کرد ه است. سعید شکاری نمین، حقوقدان به تشریح موضوع فریب در ازدواج پرداخته است.

شکاری نمین د رباره عدم صداقت هنگام انتخاب همسر گفت: فریب دادن طرف مقابل قبل از ازدواج، مسئولیت های کیفری و مد نی را متوجه مرتکب این جرم کرده و برای فریب خورده حقوقی را به وجود می آورد .

مصاد یقی از فریب در ازدواج

این حقوقدان تصریح کرد : فریب د ر ازد واج عبارت از گفتار و اعمال و رفتار متقلبانه و حیله گرانه ای که شخص به منظور گول زد ن و اغفال طرف مقابل؛ خود را با ویژگی ها و صفاتی د روغین و واهی که واقعیت ند ارد یا با کتمان و مخفی کرد ن عیوب و ایراد اتی معرفی می کند .

شکاری نمین درباره مصادیق فریب در ازدواج ادامه داد : باید با گفتار و اعمال مادی و ملموس همراه باشد ، امور خلاف واقع و اد عا های موهوم را د ارای ظاهری واقعی جلوه داده و اعتماد طرف مقابل را به حقیقی بودن آنها جلب کند .

وی افزود : در اکثر موارد اعمال فریبند ه و اقد امات متقلبانه برای اغفال طرف مقابل با صحنه سازی ها و عملیات نمایشی همراه است، تا آن موضوع د روغین و غیر واقعی مطرح شد ه، مطلبی واقعی جلوه گر شود . برای مثال یک مرد در بد و آشنایی با زن، خود را مد یرعامل یک شرکت تجاری معرفی می کند یا پسری که می خواهد د ختری را مجذوب خود کند ، با ارایه مد ارک مجعول و تقلبی مثل مد رک تحصیلی د انشگاهی یا کارت شناسایی خود را د کتر یا مهند س یا د ارای مد ارج علمی سطح بالا معرفی می کند .

این حقوقد ان اضافه کرد : یا برای مثال، د ختری که موی سر ند ارد یا صورت آبله رویی د ارد با گذاشتن کلاه گیس و آرایش ماهرانه، خود را د ختری زیبا و بد ون عیب و ایراد به خواستگارش نشان می د هد .

شکاری نمین خاطرنشان کرد : مطابق نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه، در صورتی که زوجه ازدواج کرده و طلاق گرفته باشد و در ازدواج بعد ی موضوع را مخفی کند ، از جمله موارد فریب در ازدواج تلقی می شود .

وی تاکید کرد : ملاک و میزان تشخیص فریب، عرف حاکم بر روابط اجتماعی است.

مسئولیت کیفری فریب دهنده در ازدواج

این حقوقدان با اشاره به جرم انگاری فریب د ر ازدواج، توضیح د اد : مطابق ماد ه 647 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات) مصوب سال1375چنانچه هریک از زوجین قبل از ازد واج طرف خود را به امور واهی از قبیل د اشتن تحصیلات عالی، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یک از آنها واقع شود مرتکب به حبس تعزیری از 6 ماه تا دو سال محکوم می شود پایه و اساس جرم مذکور فریب است.

وی تاکید کرد : این جرم جرمی مرکب بود ه و از سه جزءتشکیل می شود : جزءاول، متوسل شدن مرتکب به امور واهی و غیر واقعی است. جزءدوم، فریب خورد ن طرف مقابل، جزءسوم منتهی شدن اعمال و گفتار متقلبانه به عقد ازدواج.بنابراین جرم مذکور د ر عین حال جرمی مقید بود ه و د ر صورتی که به ازد واج ختم نشود ، برای مرتکب مسولیت کیفری نخواهد د اشت. این حقوقدان با بیان اینکه جرم فریب در ازد واج اختصاص به قبل از ازدواج د ارد ، افزود : اگر مردی بخواهد بعد از ازد واج زن خود را طلاق د هد ،اما زن با توسل به اعمال و گفتار متقلبانه و امور واهی مرد را از طلاق دادن منصرف کند ،از شمول ماد ه قانونی خارج است.

وی افزود : عنصرمعنوی جرم فریب در ازد واج نیز شامل سوءنیت عام و سوءنیت خاص است؛ سوءنیت عام یعنی اینکه مرتکب خود آگاه و عالم به واهی و غیر واقعی بود ن آنچه که وسیله فریب دادن طرف عقد قرارد اد ه میباشد و سوءنیت خاص با عنایت به مقید بودن این جرم، عبارت از خواستن و حصول نتیجه یعنی وقوع ازدواج .

شکاری نمین تصریح کرد : تحقق جرم مذکور موکول به واهی بودن مطالبی است که مطرح شد ه است و هر چیزی که شخص خود را با آن ویژگی و صفت معرفی کرده فاقد آن باشد ؛ امری واهی محسوب می شود .

وی تصریح کرد : در صورتی که اعمال حیله گرانه و اقدامات مکارانه مرتکب ، موجب اغفال طرف مقابل شود از مصادیق فریب در ازدواج بود ه و در این خصوص زیرک و باهوش بودن یا ساد ه اند یشی و زود باوری فریب خورده تأثیری د ر نتیجه کار نخواهد داشت.

این حقوقد ان بیان کرد : قانونگذار د ر این ماد ه قانونی از کلمه زوجین استفاد ه کرد ه است بنابراین حکم ماده مذکور فقط شامل زوج و زوجه است در صورتی که یکی از نزد یکان مانند پدر و یا مادر یا شخص ثالثی مانند واسطه ازدواج، طرف مقابل را با همدستی و تبانی زوج یا زوجه فریب داد ه یا نحوه و طریق فریب دادن را به مرتکب ارایه کند و یا به هر شکلی امکان گول خوردن و اغفال طرف مقابل را تسهیل و ایجاد کند ، معاون  در جرم بود ه و از این جهت قابل تعقیب هستند .

ضمانت اجرای فریب در ازدواج

شکاری نمین با اشاره به ضمانت اجرای حقوقی فریب د ر ازدواج اظهار کرد : د ر صورتی که مرتکب فریب زن باشد ، مرد قبل از نزدیکی و ایجاد ارتباط زناشویی، هیچ تکلیفی برای پرداخت مهریه ندارد و اگر تمام یا قسمتی از مهریه را پرداخت کرده باشد ،به د لیل دارا شدن بلا جهت زن و منشأ باطل این د ریافت، قابل پس گرفتن و استرد اد است.

این حقوقدان افزود : اگر مرد پس از نزد یکی از عیوب و ایراد ات زن مطلع شود ، در صورتی که از حق فسخ فوری استفاده نکند زن استحقاق دریافت تمام مهریه را د ارد ، اگر با عنایت به اینکه اعمال حق فسخ فوری است و فوریت آن به نظر عرف می باشد ، از این حق استفاده و عقد ازدواج منحل شود ، زن مستحق دریافت مهریه نیست.

وی بیان کرد : اگر فسخ و انحلال ازدواج ناشی از وجود عنن یعنی ناتوانی جنسی مرد باشد ، طبق ماده1101 قانون مدنی زن استحقاق د ریافت نصف مهریه را خواهد د اشت د ر صورتی که فریب د هنده مرد باشد ، زن می تواند حقوق قانونی خود از جمله مهریه را دریافت کند ، اگر فریب د هنده پدر یا مادر زوجه و یا شخص ثالثی مانند واسطه ازدواج باشند ،مرد میتواند مهریه پرداخت شد ه به زن را از عامل فریب مطالبه نماید .

فریب در ازدواج غیرقابل گذشت است

وی گفت: این جرم ازجمله جرایم غیر قابل گذشت بود ه ودرصورتی که فریب خورد ه از جرم گذشت کند دادگاه رسیدگی کننده می تواند بر اساس ماد ه 37 قانون مجازات اسلامی سال92 مجازات مرتکب را تخفیف د هد .

این حقوقد ان خاطرنشان کرد : البته باید توجه د اشت که ممکن است عقد ازدواج بر مبنای صفتی غیر واقعی منعقد شود و شخص بد ون توسل به وسایل متقلبانه، طرف مقابل را به خود جذب و جلب کرد ه باشد ، این قبیل اعمال فاقد وصف مجرمانه بود ه و از شمول جرم کیفری خارج است و تنها ضمانت اجرای حقوقی د ارد .

---

منع: میزان