«شاه خورشید» رو به افول

در گوشه جنوب شرقی ایران ، بنایی تاریخی که یکی از اسناد قدمت و هویت تاریخی ما است متاسفانه ازکانون توجه به دور مانده و حال و روز خوبی ندارد. این بنای تاریخی که می رود تا مانند بسیاری از گذشتگانش رو به افول و نابودی بگذارد، آرامگاه «شاه خورشید» نام دارد و در شهرستان ریگان قرار دارد.

شهرستان ریگان در منطقه شرقی استان کرمان قرار دارد. ویژگی خاص این شهرستان یعنی داشتن دو اقلیم متضاد گرما و برف و سرما در کنار هم ، باعث شده است که این شهرستان بسیار مورد نوجه مسافران قرار بگیرد. به همین دلیل این شهرستان دارای دو نوع آب و هوای گرم و خشک و معتدل کوهستانی است.

هویت «شاه خورشید» و قدمت تاریخی

در ریگان بیش از 50 اثر تاریخی وجود دارد که فقط یکی از آنها که آرامگاه «شاه خورشید» است به ثبت ملی رسیده است. مقبره شاه خورشید که به نام «قلعه شاه خورشید» نیز معروف است ، متعلق به دختر بهمن بن اسفندیار است که 2500 سال قدمت دارد ، ولی تاریخ بنای آرامگاه به قرن هشتم هجری قمری باز می گردد. فاصله این بنای تاریخی تا شهر قدیم ریگان 500 متر است. شهر ریگان طبق اقوال و کتب تاریخی از جمله معجم البلدان شهری باستانی و پررونق بوده و به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم ، به همراه شهر بم از جمله مهم ترین مراکز تجاری و بازرگانی جنوب شرق ایران به شمار می رفته است.این شهرستان تا قرن هشتم هجری بزرگترین مرکز تجاری جنوب شرق محسوب می شده و تاریخ آن همزاد شهر بم ذکر شده و این دو شهر مکمل یکدیگر بوده اند.

محل آرامگاه

آرامگاه «شاه خورشید» در روستای «گزان خواص» در 5 کیلومتری ریگان در شرق استان کرمان قرار دارد. معماری منحصربه فرد این بنا به صورت اضلاع مربع با ابعاد 7.5*7.5 سند اثبات قدمت و اصالت منطقه ریگان است.

وضعیت نامناسب بنا

اگرچه این بنا در سال 1381 به همت مسئولان محلی و مردم به ثبت ملی رسیده است ولی بی توجهی به آن باعث وارد شدن آسیب های جدی به این بنا شده است. مقبره بسیار زیبایی که خود منبع عظیمی از فرهنگ، تمدن، تاریخ و قدمت است ، در مقابل چشم همگان در حال نابودی است و اگر به همین منوال پیش برود، از مقبره تاریخی شاه خورشید چیزی باقی نخواهد ماند. هرچند انجام طرحهای نجات بخشی از تخریب بیشتر بنا جلوگیری کرده اما احیای این بنا نیاز به همت مسئولان دارد. بروز طوفان های شن که هرسال بر شدت آن افزوده می شود و سیلاب های مخرب باران های فصلی، این بنا را در معرض تخریب کامل قرار داده است.
بلندترین تپه های شنی دنیا با ارتفاع 75 متر که هرساله به دلیل وزش باد های فصلی بر طول و ارتفاعشان افزوده می شود نیز در منطقه ریگان قرار دارند که می توانید از آنها نیز بازدید کنید. این تپه های شنی در روستای علی آباد پشت ریگ ، در 12 کیلومتری ریگان قرار دارند که بیشتر گردشگران به دلیل خاصیت درمانی آنها به این منطقه سفرمی کنند و با حفر چاله هایی دراین تپه ها و ریختن شن ها بر روی خود از خواص آن استفاده می کنند.