آری یا خیر اتحادیه اروپا به ترکیه

از نخستین ساعاتِ پایان کودتای نافرجام ، دستگیری گسترده ی مخالفان حکومت اردوغان آغاز شد. سیاستمداران مخالف و روزنامه نگاران مرتبا دستگیر شده و می شوند و بحث ها درباره اجرای مجدد مجازات اعدام در ترکیه که می تواند به پایان مذاکرات درباره عضویت این کشور در اتحادیه اروپا منجر شود دوباره تقویت شده است.

فرآوری: آزاده مرنی- بخش سیاست تبیان

طی ماه های گذشته خبرهای ناخوشایندی از کشور ترکیه به گوش می رسد. خبرهایی از جنس کودتا گرفته تا حمایت از گروه تروریستی "داعش" و مشکلات عضویت در اتحادیه اروپا.
از دیگر سو، انتقادها به ترکیه از طرف اتحادیه اروپا همواره شدیدتر و  رساتر می شود. اما با وجود همه نارضایتی ها بروکسل همچنان در این باره تردید دارد که چگونه باید به روابط خود با ترکیه ادامه دهد!.

روزهای پس از کودتا

از نخستین ساعاتِ پایان کودتای نافرجام ، دستگیری گسترده ی مخالفان حکومت اردوغان آغاز شد. سیاستمداران مخالف و روزنامه نگاران مرتبا دستگیر شده و می شوند و بحث ها درباره اجرای مجدد مجازات اعدام در ترکیه که می تواند به پایان مذاکرات درباره عضویت این کشور در اتحادیه اروپا منجر شود دوباره تقویت شده است. مسائل دلهره آمیزی درباره نقش ترکیه در مبارزه با تروریسم داعش وجود دارد.

در این میان البته رئیس جمهور ترکیه این انتقاد را به آلمان وارد کرده است که به بندر مهمی برای تروریست ها تبدیل شده است. وزیر امور خارجه ترکیه نیز اتحادیه اروپا را تهدید کرده است که اگر به زودی شرط آزادی ویزا برای شهروندان ترک را عملی نکند توافق پناهندگان با این اتحادیه را لغو خواهد کرد.
وی اخیرا در این باره گفته است که ما این روزها منتظر پاسخی از طرف اتحادیه اروپا هستیم و اگر این پاسخ را دریافت نکنیم توافق پناهندگان را لغو خواهیم کرد.

تیغ تیز انتقادها به ترکیه

اخیرا موج انتقادها به ترکیه شدیدتر شده است. از رئیس حزب سبز آلمان تا رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان این کشور و رئیس جمهور آلمان واکنش های هشدار دهنده و همراه با خشمی دیده شده است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و کمیسر گسترش این اتحادیه نیز به بازداشت های گسترده اخیر علیه روزنامه نگاران و سیاستمداران مخالف دولت در ترکیه انتقادهای شدیدی وارد کرده اند. بسیاری از سیاستمداران اروپایی خواستار توقف مذاکرات عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا شده اند.
در این راستا "سباستین کورس" (وزیر امور خارجه اتریش) نیز با تاکید بر اینکه ترکیه دیگر جایی در اروپا ندارد خواستار واکنش آشکار و سریع بروکسل به اقدامات سرکوبگرانه اخیر اردوغان در این کشور شد. از نظر ما ترکیه از خط قرمزها عبور کرده است.
در این میان پاسخی که یک سخنگوی کمیسیون اتحادیه اروپا اخیرا به سوالی درباره آینده توافق پناهندگان ترکیه با اتحادیه اروپا داده است معضل سیاسی را که اتحادیه اروپا با وجود خشمی که از ترکیه دارد به آن گرفتار شده است را بیشتر نشان می دهد. این توافقی بر اساس اعتماد و تحقق به وعده های متقابل است. هر دو طرف به آن پایبند خواهند ماند. این پاسخ نشان دهنده ارزشی است که اتحادیه اروپا برای این توافق در توقف هجوم پناهندگان به جزایر یونان و اتحادیه اروپا قائل است و این وضعیت ظاهرا باید با وجود همه اختلافات داخلی اتحادیه اروپا درباره سیاست پناهندگی و مسئله تقسیم پناهندگان در این اتحادیه این گونه باقی بماند.
باید توجه داشت؛ با وجود اینکه سیاستمداران ترکیه از بخل و ناخن خشکی اتحادیه اروپا شکایت دارند اما به نظر می رسد اکثر سیاستمداران اروپایی به این مسئله اعتماد دارند که آنکارا به توافق پناهندگان پایبند خواهد ماند. با این حال هنوز معلوم نیست که ترکیه آیا و چگونه 72 شرط اتحادیه اروپا برای آزادی ویزا را که در این توافق قید شده می تواند برآورده کند. یکی از مهم ترین این شروط که البته آنکارا با آن مخالف است شرط اصلاح قانون مبارزه با تروریسم ترکیه است.

واکنش به زعم ترکیه همراه با تردید و دو دلی اتحادیه اروپا به کودتای نافرجام در این کشور ظاهرا بی اعتمادی بین  دو طرف را تقویت کرده و همچنین به نزدیکی بیشتر آنکارا به مسکو انجامیده است. تحولات اخیر در ترکیه و واکنش سیاستمداران اروپایی به این مسئله نشان می دهد که کشورهای اروپایی با وجود همه نگرانی ها درباره توافق پناهندگان تحت فشار بالایی ( برای موضع گیری در برابر ترکیه)  قرار دارند.
آن ها در برابر این سوال قرار دارند که آیا کمک های قبل از الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا برای فاصله زمانی 2014 تا 2020 به مبلغ حدود 4.5 میلیارد یورو که حدود یک سوم آن برای حمایت از دموکراسی و حاکمیت قانون در این کشور در نظر گرفته شده است این هدف را محقق می کند. از طرف دیگر ترکیه از جمله به خاطر درگیری ها در سوریه و عراق در یک موقعیت مهم استراتژیک قرار دارد.

نتیجه

هرچند که ترکیه طی سالیان گذشته، مشتاقانه در پی پیوستن به اتحادیه اروپا بوده است و برای رسیدن به این آرزو که اردوغان آن را آرزوی دیرینه ترکیه خوانده است، بی وقفه تلاش نموده و دست به اصلاحات گسترده زده است، اکنون دیگر مثل گذشته رغبتی به عضویت در این اتحادیه ندارد. اینک باید ببینیم اتحادیه اروپا در نشست های پیش رو چه تصمیماتی را در قبال آنکارا با توجه به تحولات اخیر اتخاذ خواهد کرد.

منابع : خبرگزاری مهر / عصر ایران / خبرگزاری تسنیم