سه شنبه های بدون خودرو را فراموش نکنیم!

"سه شنبه های بدون خودرو" پویش نام آشنایی برای ایرانیان در اقصی نقاط کشور است که در کمتر از یک سال از زمان تولدش، به بستر مهمی برای حرکت اجتماعی بدل شده است. امروز بسیاری از شهروندان ایرانی خطر استفاده بی پروا از خودروهای شخصی را برای سلامتی خود و اطرافیانشان درک کرده اند.

با توجه به اینکه، آلودگی هوا برای بسیاری از ما شهروندان ایرانی دیگر مفهوم دور و غریبی نیست. همه ساکنین کلانشهرها حداقل برای یک بار هم که شده دگرگونی های جسمی ناشی از آلودگی هوا را تجربه  کرده اند برای همین شاید به این فکر هم افتاده  باشند که برای تغییر این وضعیت چه باید کرد؟
 شاید برخی از ما مشکل آلودگی هوا را مثل بسیاری از مشکلات، تنها ناشی از کم توجهی برخی مسئولان دانسته، تسلیم شرایط شده و پذیرفته باشیم که باید وضعیت موجود هوا و حتی بدتر شدن هر روزه آن را تحمل کنیم.
 اما از سوی دیگر برخی از ما سعی کرده ایم در کنار انتقاد از تصمیم گیران دولتی، پیکان انتقاد را به سمت خود و شیوه زندگیمان نیز نشانه برویم؛ در این شرایط است که بیش تر عمق فاجعه آلودگی هوا و عوارض ناشی از آن را درک می کنیم و درصدد آن برمی آییم تا گامی در جهت مقابله با این شرایط مخرب آلودگی برداریم و خودمان هم برای بهبود کیفیت زندگی تلاش کنیم و امید نداشته باشیم که دستی از غیب مشکلات ما را حل کند؛ مشکلاتی که خود ما نیز در ایجاد آن سهم بسزایی داشته ایم.
استفاده بی مهابا از خودروی شخصی آن هم تک سرنشین از آن دست کارهایی است که بسیاری از ما مرتکب آن می شویم که عواقب آن دامن سایر شهروندان را نیز می گیرد و از داشتن هوایی سالم محروم می شوند. در این میان برخی چون محمد بختیاری، ایده پرداز "کمپین سه شنبه های بدون خودرو"  از آن دست افرادی است که برای تغییر شرایط موجود و ایجاد هوای پاک برای خود و دیگران کمر همت بسته است.

تردد بسیار خودروهای تک  سرنشین و دو سرنشین در شهر اراک، محل سکونت این جوان ایرانی، کلید "پویش سه شنبه های بدون خودرو" را در ذهن او روشن کرد. این جوان اراکی احساس کرد که باید برای متوقف کردن روند آلودگی شهرش، باید به مسئولیت اجتماعی  خود عمل کند.
"سه شنبه های بدون خودرو" پویش نام آشنایی برای ایرانیان در همه نقاط کشور است که در کمتر از یک سال از زمان تولدش، به بستر مهمی برای حرکت اجتماعی بدل شده است. امروز بسیاری از شهروندان ایرانی خطر استفاده بی مهابا از خودروهای شخصی را برای سلامتی خود و اطرافیانشان درک کرده اند. در این میان دعوت شدن به چالش مهم گذراندن یک روز بدون خودرو حرکت مهمی است که این فعال محیط زیست آن را رقم زده است.
چندی پیش معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در مراسم امضای تفاهم نامه این سازمان با ستاد امر به معروف و نهی از منکر با تاکید بر اینکه امر به معروف مقابله و برخورد نیست، تشکیل پویش سه شنبه های بدون خودرو را از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر دانست و گفت: تشکیل کمپین هایی مثل پویش سه شنبه های بدون خودرو در زمره روش های نو قرار دارد که کار امر به معروف و نهی از منکر را انجام می دهند.
محمد درویش، مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست نیز چندی پیش در مورد "کمپین سه شنبه های بدون خودرو" گفت: از آنجا که آرمان های این ایده در راستای وظایف سازمان حفاظت محیط زیست بود مورد حمایت ما قرار گرفت، در همین راستا نیز سازمان تلاش می کند تا این ایده در اختیار مردم بیشتری در سراسر کشور قرار گیرد. به این ترتیب می توان عده بیشتری را نسبت به این عمل تشویق کرد.

باید تغییرات را از خودمان شروع کنیم

وی تاکید کرد: پیام ساده ایده "سه شنبه های بدون خودرو" این است که برای اینکه  سزاوار زندگی در سرزمینی برخوردار از مواهب متنوع گیاهی و جانوری باشیم، باید تغییرات را از خودمان شروع کنیم و نباید انتظار داشته باشیم که دیگران سرزمینی را تدارک ببینند که در شأن ما باشد. باید نشان دهیم که می توانیم دولت ساز و تغییردهنده در رفتار سایر شهروندان، حاکمان و مدیران باشیم برای این کار هم باید از خودمان شروع کنیم، بنابراین"پویش سه شنبه های بدون خودرو" یک پویش محیط زیستی صرف نیست بلکه یک پویش اجتماعی است که به بهبود شاخص های توسعه سرمایه های اجتماعی کمک می کند.

بختیاری ایده پرداز "کمپین سه شنبه های بدون خودرو" با اشاره به اینکه "پویش سه شنبه های بدون خودرو"، از آذرماه سال 94 در فضای مجازی شروع شد، گفت: کار خود را از طریق طراحی یک پوستر در این رابطه کلید زدیم و چند گزینه از جمله خطوط ریلی، وسایل نقلیه عمومی، پیاده روی و دوچرخه سواری به عنوان جایگزین های خودرو شخصی مطرح کردیم. بعد از آن بود که کارمان را با جدیت در شبکه های مجازی شروع کردیم که در هفته دوم با استقبال خوبی هم روبه رو شد.
وی با بیان اینکه بعد از راه اندازی کمپین، به سرعت در چند شهر مثل رفسنجان، کردستان، سنندج و مریوان از این طرح حمایت کردند، اظهار کرد: بعد از آن بود که پوستر سه شنبه های بدون خودرو را به داخل خیابان ها بردیم و بین مردم توزیع کرده و از آنها درخواست می کردیم که از سه شنبه های بدون خودروی خود عکس گرفته و برای ما ارسال کنند. بتدریج این حرکت را گسترده تر کردیم و با سایر موسسه های زیست محیطی در سایر استان ها رایزنی کردیم که کمپین با استقبال این موسسه ها روبه رو رشد برای همین در مدت کمی این پویش در کل کشور رسوخ کرد.

سه شنبه های بدون خودرو مرزهای ایران را درنوردیده است

مدیرعامل موسسه زیست محیطی محافظان طبیعت مرکزی با تاکید بر اینکه علاوه بر موسسات زیست محیطی هیات های دوچرخه سوای، شهرداری شهرهای رفسنجان، یزد، شیراز، اصفهان و... از پویش حمایت کردند، افزود: این پویش مرزهای ایران را در نوردیده و میان به هموطنان ایرانی خارج از کشور نیز ورود کرده است. ایرانیان مقیم در کشورهای آلمان، اتریش و نروژ ما را حمایت کردند و پویش را در آنجا ادامه دادند تا قوت قلبی برای ایرانیان داخل کشور باشد. حتی ایرانیان حاضر در نروژ کاورهایی با محوریت سه شنبه های بدون خودرو طراحی کرده و برای ما ارسال کردند.

مسئولان اراک بعد از گذشت یک سال به قول های خود در مورد سه شنبه های بدون خودرو عمل نکردند

بختیاری با اشاره به اینکه اگرچه مسوولان استقبال چشمگیری از پویش نداشتند ولی این پویش بین مردم نفوذ بسیاری داشت، گفت: برای مثال مسئولان اراک قول و وعده بسیاری به ما دادند ولی عملیاتی نشد. قرار شد این مسئولان طرح "سه شنبه های بدون خودرو" را در قالب نقاشی دیواری در شهرها حمایت کنند و تصویر آن را روی 10 اتوبوس هک کنند ولی این اتفاق نیفتاد و هم وعده ها در حد حرف باقی ماند، درحالیکه حدود یک سال از این وعده ها می گذرد و هنوز مسئولان اراک پای کار نیامده اند و همه حمایت مسوولان اراک به برگزاری یک همایش در این رابطه منحصر مانده است. این در حالیست که اقدامات درخواست شده چندان سخت و پیچیده نبوده اند.

جلسات فانتزی شهرداری تهران برای سه شنبه های بدون خودرو

وی افزود: شهرداری تهران هم ستادی تشکیل داد و دو جلسه هم برگزار کرد ولی جلسات هیچ خروجی نداشت و تنها دو جلسه فانتزی با حضور نمایندگان 120 ارگان برگزار شد. در این جلسات مقرر شد؛ نهادهای مختلف از کارمندانشان برای پیوستن به این پویش دعوت کنند. شهرداری قول داد که در میان تابلوهای تبلیغاتی مترو تابلویی ها را به سه شنبه های  بدون خودرو اختصاص دهد ولی این کار را نکرد.
دکتر رحمت الله حافظی درباره چرایی عدم اجرای طرح سه شنبه های بدون خودرو در پایتخت گفت: در تهران مقدمات اجرای این کمپین فراهم شد اما ایجاد و بروز مشکلات حاشیه ای باعث مسکوت ماندن این طرح شد.
وی با بیان اینکه همزمان با فراهم شدن مقدمات اجرایی این پیشنهاد بر روی بحث دوچرخه سواری و به خصوص دوچرخه سواری بانوان بحث هایی مطرح شد، اظهار کرد: از آنجایی که بر روی موضوع دوچرخه سواری بانوان حساسیت هایی ایجاد شد، اصل کار متوقف ماند که شاید بتوان با رایزنی و تعامل با برخی دستگاه ها و سازمان ها بتوانیم مجددا طرح سه شنبه های بدون خودرو را در برخی خیابان های پایتخت اجرایی کنیم.
رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران با بیان اینکه اعضای شورای شهر موافق اجرای این پیشنهاد هستند، گفت: البته باید کلیات این پیشنهاد در شورای عالی ترافیک شهر تهران بررسی و مسیرهایی توسط پلیس راهور تعیین شود که کمترین اختلال در مسیر و تردد شهروندان را ایجاد کند.
حافظی افزود: اجرای درست این طرح می تواند ماندگار و موجب ترویج فرهنگ عدم استفاده از خودرو شود؛ اما باید بررسی و برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد تا موجب اختلال در زندگی مردم نشود.
گویا دفتر محیط زیست شهرداری هم به جز درج سه شنبه های بدون خودرو در سایت شان هیچ کاری نکرده  است. این درحالیست که شهرداری ها باید در حمایت از این طرح پیشرو بوده و زیرساخت ها را فراهم کنند تا مردم بتوانند به جای خودرو شخصی از مسیر دوچرخه سواری ایمن استفاده کنند و همه این اقدامات می تواند کمک شایانی به بهبود وضعیت زیست محیطی تهران کند.

مسئولان یزد هر سه شنبه در میدان مرکزی قرار دارند

ایده پرداز "کمپین سه شنبه های بدون خودرو" با بیان اینکه حمایت از این پویش در شهرهای شیراز و اصفهان خوب و مثال زدنی است، گفت: سه شنبه هر هفته خیابان چهار باغ عباسی اصفهان بسته می شود تا امکان دوچرخه سواری برای مردم در این روز فراهم شود. در یزد نیز این کمپین مورد استقبال قرار گرفت و هر سه شنبه، مسوولان  به همراه کارمندان در میدان مرکزی شهر قرار می گذارند و از آنجا به محل کارشان حرکت می کنند و هر هفته یک ارگان موظف به برگزاری مراسم و اهدای هدایایی به شرکت کنندگان می شود.
 وزارت ورزش نیز در سال 95 حمایت خوبی از کمپین سه شنبه های بدون خودرو داشت. این وزارتخانه ستادی تشکیل داده و هیات های دوچرخه سواری هر هفته همایش هایی را برگزار می کنند که ورزشکاران مطرح کشور را نیز به این پویش دعوت کرده اند، بنابراین عملکرد وزارت ورزش بهتر از سایر ارگان ها بوده است.
به نظر می رسد برای استمرار و درونی شدن پیام های این پویش، لازم است که رسانه ملی اقداماتی را در این جهت انجام دهد که تجربه نشان داده است اثرگذاری وسیع رسانه تصویری بر مردم تا چه حد می تواند باشد.
منبع:ایسنا، ایرنا