تبیان، دستیار زندگی
محسن هجری، نویسنده رمان « اقلیم هشتم»؛ دوران زندگی ٣٨ ساله سهروردی را برای مخاطب نوجوان روایت می کند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فراز و فرود شیخ اشراق در«اقلیم هشتم»

روایتی از زندگی  پر فراز و نشیب سهروردی

محسن هجری، نویسنده رمان « اقلیم هشتم»؛ دوران زندگی ٣٨ ساله سهروردی را برای مخاطب نوجوان روایت می کند.

راحله خلیلی - بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
فراز و فرود شیخ اشراق در « اقلیم هشتم»

هشتم مردادماه روز بزرگداشت حکیم بزرگ ایران زمین، شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی است.
نوشتن از بزرگان تاریخ ایران برای نوجوانان کار ساده ای نیست. نوجوانانی که حتی در خواندن کتاب های درسی تاریخ و ادبیات خود هم بی میل هستند چه رسد به اینکه به مطالعه کتاب های تاریخی هم بپردازند.
اما اگر داستان زندگی مردان و زنانی که همچون ستاره ای در آسمان علم و فرهنگ ایران زمین می درخشند برای این مخاطب حساس در قالب و فرمی نو ارائه شود. اگر در بستر یک رمان و داستان جذاب و پرکشش نقل شود، قطعا آن بی میلی تبدیل به انگیزه برای جستجو در تاریخ پر حادثه این مرز و بوم خواهد شد.
مخاطب نوجوان بسیار حساس و کم حوصله است بنابراین باید با ترفندها و  شگردهایی مخاطب را با اثر همراه کنیم ، تا خواندن اثر برای خواننده لذت بخش  باشد.
اگر تا به حال کتاب های کمی درباره رویدادهای تاریخی برای نوجوانان نوشته شده است، یکی از دلائل آن میزان علاقه نویسندگان به این حوزه ادبیات است. در واقع باید این میل و رغبت ایجاد شود که نویسنده به سمت خلق آثاری با مضمون وقایع تاریخی برود. ضمن اینکه کشش و علاقه مخاطب را هم باید به سمت این نوع داستان ها جلب کنیم.
محسن هجری از آن دسته نویسندگانی است که با میل و رغبت به سراغ یک داستان تاریخی در قالب رمان نوجوانان رفته است.
رمان «اقلیم هشتم» نوشته محسن هجری با روایتی از زندگی شیخ شهاب الدین سهروردی، از آن دسته کتاب هایی است که نویسنده می کوشد مخاطب را با سهروردی فیلسوف و اندیشمند ایران آشنا کند. کتابی که  پس از سه سال انتظار توسط انتشارات کانون پرورش فکری منتشر شد.
درباره رمان
در داستان «اقلیم هشتم» تمام دوران زندگی 38 ساله سهروردی  را در قالب یک رمان به زبان سوم شخص روایت می کند و سعی دارد نحوه شکل گیری آراء و افکار منحصر به فرد او در زمینه فلسفه را برای مخاطب نوجوان روایت کند.
این رمان در قالب طرح «نوجوان امروز» با توصیف حمله مجدد لشکر صلیبی ها به خاورمیانه آغاز می شود و در همان حال و هواست که سهروردی به اتهام همکاری با صلیبی ها در حلب به بند کشیده می شود.
فقهای حلب که به دنبال تسویه حساب با سهروردی هستند، فضای دو قطبی جامعه در حال جنگ را موقعیت مناسبی برای تحریک سلطان صلاح الدین ایوبی می بینند تا علی رغم میلش برای دستگیری سهروردی اقدام کنند، اما از آن جا که ملک ظاهر، پسر صلاح الدین حامی و دوستدار سهروردی است، ماجرا به همین سادگی پیش نمی رود...
محسن هجری در چهار فصل (تولد، کودکی، بلوغ و مرگ) زندگی 38 ساله سهروردی، شرح سفرها، شیوه  تفکر و رفتار شیخ اشراق را بیان می کند.
نویسنده در «اقلیم هشتم» می کوشد توجه مخاطب امروزی را به دغدغه های مشترک انسان های آزاده ای چون شهاب الدین سهروردی جلب کند و بیان می کند که این دغدغه ها، فراعصری و درهر دوره ای قابل تکرار هستند. وی در این رمان، روایت سهروردی را در فضای سیاسی قرن ششم هجری به تصویر می کشد.
فراز و فرود شیخ اشراق در « اقلیم هشتم»
چرا سهروردی!
محسن هجری درباره انتخاب سهروردی به عنوان موضوع یک رمان می گوید: زندگی این فیلسوف، از این جهت برای من جالب بود که او از دوره نوجوانی به مرحله  ای از کمال رسیده و بسیار خردورز بوده است؛ به گونه ای که در 16 سالگی، دروس مقدماتی را به پایان رسانده و این موضوع می تواند برای نوجوانان جالب باشد.
هجری به گفته های جسورانه سهروردی اشاره و بیان کرد: رمان «اقلیم هشتم» در بخش هایی از خود به شرح بیانات جسورانه سهروردی توجه کرده؛ سهروردی در جایی آورده، ارسطو، حرف آخر را در فلسفه نزده است؛  ما هم حرف برای گفتن داریم؛ البته این  گفته های سهروردی، باعث واکنش هایی در میان فلاسفه و دانشمندان زمانش شده و تبعاتی هم برای او داشته است.
هدف اصلی نویسنده از نگارش این اثر تعمق در فراز و فرود زندگی این فیلسوف، بیان تلاش و فعل و انفعالات سهروردی تا رسیدن به کمال در زمان کودکی و نوجوانی است.
شکست زمان 
نویسنده کتاب در این باره می گوید: شکست زمان روایت، رمان اقلیم هشتم را ازیک روایت خطی متمایز می کند و به همین دلیل مخاطب را وادار می کند که با دقت بیشتری به این متن بپردازد. دراین رمان با راوی دانای کل محدود مواجهیم که در هر فصل از زاویه نگاه یکی از  شخصیت های داستان به ماجرا نگاه می کند. بنابراین به آسانی نمی توان تشخیص داد که حق با کدام طرف ماجراست. نویسنده که در روایت خود تلاش می کند از پرداخت اسطوره ای شخصیت سهروردی پرهیز کند، بر آن است تا مخاطب را نه به تمجید از سهروردی، بلکه به تعمق در فراز و فرود زندگی این فیلسوف ایرانی وادار کند. از این رو حتی در فرازهایی از رمان شاهد نوعی نگاه انتقادی به خط مشی سهروردی از زبان این فیلسوف جسور هستیم.
حضور دو نوجوان
هجری درباره حضور دو نوجوان در روند داستان بیان می کند: حضور این دو نوجوان از جمله ملک ظاهر، حاکم نورس حلب و یوسف، کتابدار کتابخانه دربار و یکی از نجیب زادگان حلب که برای رهایی سهروردی از زندان تلاش می کند، اگر چه می تواند تمهیدی برای هم ذات پنداری مخاطبان این رمان باشد، اما در نگاهی ژرف تر، گویا آینه ای هستند که سهروردی رو به آن به نقد گذشته و حال خود می نشیند.

چرا اقلیم هشتم !
اقلیم هشتم که از واژه های ابداعی سهروردی است، گویای جهانی است که متفاوت از هفت اقلیم به نظر می رسد. دراین اقلیم، عشق، حرف اول و آخر را می زند و چنان است که اگر کسی در جست وجوی حقیقت، از هفت اقلیم ناامید شود، می تواند به اقلیم هشتم رهسپار شود، به جایی که قدرت به معنای متعارف آن معنایش را از دست می دهد و جایش را به قدرت عشق می دهد. جایی که دعوای فرقه ها و گرایش ها جایش را به هم دلی وهم اندیشی انسان ها می دهد
.«اقلیم هشتم» با توصیف حمله مجدد لشکر صلیبی ها به خاورمیانه آغاز می شود و درهمان حال و هواست که سهروردی به اتهام همکاری با صلیبی ها درحلب به بند کشیده می شود.

محسن هجری درباره انتخاب نام خاص رمان توضیح می دهد: با توجه به حضور ملموس پس زمینه جنگ های صلیبی و درگیری های عقیدتی آن روزگار در روند داستان، در فرازهای پایانی رمان از زبان سهروردی گفته می شود: «تا زمانی که هفت اقلیم بر سر متاعی ناچیز به جان هم افتاده اند، این جنگ های بی حاصل سال های طولانی ادامه خواهد یافت. در این سال ها در جست وجوی سعادت از این اقلیم به آن اقلیم سفر کردم، اما آن را نیافتم. اکنون به این یقین رسیده ام که به سوی اقلیم هشتم بروم.»

تفاوت رمان تاریخی با گزارش تاریخی
نویسنده «چشم عقاب»، نوشتن رمان تاریخی را متفاوت از گزارش تاریخی دانست و افزود: رمان تاریخی باید خواندنی و جذاب باشد. ما در رمان تاریخی، یک واقعه را دستمایه قرار می دهیم اما آنچه اهمیت دارد زاویه نگاه ما به این رویداد است.
نویسنده در داستان «اقلیم هشتم» تمام دوران زندگی 38 ساله سهروردی را در قالب یک رمان به زبان سوم شخص روایت می کند و سعی دارد نحوه شکل گیری آراء و افکار منحصر به فرد او در زمینه فلسفه را برای مخاطب نوجوان روایت کند
با آن که رمان اقلیم هشتم برای مخاطب نوجوان نوشته شده، اما دایره واژگانی و مفهومی آن چنان است که برای عموم مخاطبان هم می تواند جذاب باشد.
رمان «اقلیم هشتم» در 192 صفحه برای گروه سنی «ه  » (دوره دوم متوسطه) با قیمت 6هزار تومان و شمارگان 7هزار نسخه از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان منتشر شده است.