تبیان، دستیار زندگی
آیا شما هم از دسته آدمهایی هستید که دیدن بناهای تاریخی و پی بردن به فرهنگ دیرین ایرانی شما را وسوسه می کند؟ آیا به تاریخ گذشته و آنچه در این سرزمین اتفاق افتاده علاقه مندید؟ با یک سفر داغ تاریخی به جنوب کشور و دیدن قلعه ای تاریخی که روزگاری برای خودش روزه
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اژدهایی پرصلابت بر فراز لارستان

آیا شما هم از دسته آدمهایی هستید که دیدن بناهای تاریخی و پی بردن به فرهنگ دیرین ایرانی شما را وسوسه می کند؟ آیا به تاریخ گذشته و آنچه در این سرزمین اتفاق افتاده علاقه مندید؟ با یک سفر داغ تاریخی به جنوب کشور و دیدن قلعه ای تاریخی که روزگاری برای خودش روزهای باشکوهی را نظاره گر بوده موافق هستید؟ اگر این طور است مایلم به شما بگویم در 375 کیلومتری شیراز و در حاشیه شهرستان لارستان که دومین شهر بزرگ استان فارس است ، قلعه ای به نام «اژدها پیکر» و در کنارآن بنایی موسوم به «آرامگاه مادر نادرشاه» وجود دارد که دیدن آن را به همه علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ گذشته این مرز و بوم توصیه می کنم.

به کوشش علیرضا عابدینی - بخش گردشگری تبیان
قلعه اژدها

قلعه اژدها پیکر یکی از قلعه های قدیمی لار است و چون به شکل اژدها می باشد و با توجه به بزرگی و وسعت زیاد قلعه و جای گیری آن بر فراز كوه ، این قلعه كه زمانی مسكونی - نظامی بوده به قلعه اژدهاپیکر شهرت یافته  است.مهم ترین عامل شکل دهنده قلعه، شکل خاص کوه و توپوگرافی آن است. برای دیدن این گونه از بناهای تاریخی باید متوسل به دیدن آن ها از بالا شد که قلعه اژدهاپیکر لار بدلیل نحوه خاص احداثش بر کل شهر لار و راه های ارتباطی پیرامون منطقه اشراف دارد. ازلحاظ جغرافیایی قلعه اژدهاپیکر بر روی تپه ای در جانب شمالی شهر قرار دارد. بین این تپه و تپه ای که «قلعه نارین» بر روی آن ساخته شده، دره ای تنگ وجود دارد که مسیر یک رودخانه فصلی به نام رودخانه «وروند» می باشد.

قلعه اژدها

آثار یک سد مسقف بین دو تپه نیز تا به امروز اندکی باقی است. قدمت این آثار و بقایای آن به دورهُ ساسانی می رسد .استحکامات و تأسیسات داخلی آن نیز چنان محکم و استوار بوده است که در قدیم آن را «طلسم کیانی» می نامیده اند. برفراز این کوه نیز چاهی در دل سنگ تراشیده شده که به «دولاب» مشهور است و درباره آن داستان ها و افسانه های بسیاری گفته می شود. همچنین در بالای کوه آثار عمارات قدیم از قبیل سرداب و مسجد و حمام و مقبره و آب انبار موجود است و آثار برج و بارو و قلعه و حصار آن هم هنوز ظاهر می باشد. با توجه به یافته های موجود، قدمت قلعه اژدها پیکر به دوره پیش از اسلام می رسد و تا یک قرن پیش نیز این قلعه مسکونی بوده است. طول این قلعه 700متر و پهنای آن 170 متر است. قلعه خشتی و ذوزنقه ای شكل شهر لار به «اژدهاپیکر» و «بام این شهر» معروف بوده و در دوره های مختلف تاریخی از سكونت گاه های مردم لار بوده و در دوره پهلوی خالی از سكنه شده و تخریب می شود. با توجه به اینکه لایه نگاری و کاوش های باستان شناسی در این قلعه یكی از ضرورت ها به شمار می رود، با این حال با توجه به آثار  کشف شده در محل و سازه موجود، قدمت این قلعه به دوره ساسانیان و سلجوقیان می رسد. اطراف قلعه سکه هایی از دوره اشكانیان به دست آمده كه با توجه به این اشیای تاریخی حتی می توان قدمت این قلعه را قبل از دوره ساسانیان دانست و قطعی شدن آن تنها با كاوش و لایه نگاری باستان شناسی میسر است.

قلعه اژدها

این قلعه از 3 بخش «دیوار سنگی محاطی»، «قلعه بالایی» و «میانی» تشکیل شده است. همچنین در نزدیكی این قلعه مقبره ای وجود دارد كه به قبر «ننه نادر» یا مادر نادر معروف است. این قلعه  در زمان سلطنت رضاشاه بارها بمباران شده است و به استثنای قلعه بالایی و بنای مشهور به قبر مادر نادرشاه بقیه قسمت های قلعه منهدم شده است. لازم به توضیح است که در شهر شیراز نیز قلعه دیگری با همین نام وجود داشته است.

به نظر می رسد کل بنا ابتدا در دوره صفویه بازسازی شده و احتمالا این امر پس از ویرانی قلعه قدمگاه صورت گرفته است. در زمان صفویه، قلعه دوبار به وسیله مسافرین اروپایی به تصویر کشیده شده است.
. قلعه «اژدهاپیکر» ظرفیت های منحصربه فردی برای ثبت جهانی دارد. قلعه ای که در باور مردم مانع از غارت شدن شهر در طول تاریخ شده است. این اثر باستانی به دلیل اجرای نورپردازی به یكی از جاذبه های گردشگری شبانه شهر تبدیل شده است. هم اکنون مستند نگاری و مطالعات طرح رفع خطر اثر در دستور كار است و در حال حاضر این قلعه تاریخی دارای حریم مصوب است.

راه دسترسی قلعه جاده ای آسفالته است اما راه قدیمی آن پلكان های سنگی است كه می توان با احیای آن مسیر دسترسی مناسبی برای حضور گردشگران به قلعه فراهم كرد. دامنه پایین دست كوه كه قلعه بر فراز آن جای گرفته ، محیط مناسبی برای ایجاد فضای اقامتی  ?خدماتی  با رعایت قوانین میراث فرهنگی است زیرا در حال حاضر هیچ گونه فضای رفاهی، خدماتی برای گردشگران در محل فراهم نیست .

قلعه اژدها

آرامگاه مادر نادر شاه :

در ضلع شرقی قلعه اژدها پیکر، بر روی یک سطح مرتفع  و مشرف به شهر لار، بقایایی از یک ساختمان به جا مانده که به قبر مادر نادر شاه (ننه نادر) مشهور است. بنا بر افسانه ها و باورهای مردم زمانی كه به دستور نادرشاه افشار به فارس حمله می شود مردم لار در نزدیكی قلعه این بنا را می سازند و نامش را مقبره مادر نادر می گذارند و برای امنیت شهر شایعه می کنند كه مادر نادرشاه فوت كرده و مردم به نشانه احترام به پادشاه مقبره وی را ساخته اند و این موضوع موجب می شود از غارت شهر صرف نظر کنند. اما طبق روایتی دیگر،  در زمان حکومت نادرشاه که سربازانش در سال1737 میلادی در تعقیب سربازان شکست خورده افغانی، از لار می گذشته اند، مادر نادرشاه در شهر لار فوت کرده و تصمیم گرفتند که برای او مقبره ای به نام مادر نادر بر روی قلعه بنا کنند.

دیوارهای این بنا به شکل مربع در ابعاد 4?5 در 4?5 متر می باشد. ارتفاع عمارت آن نیز از سطح زمین 9 متر است. این بنا ساختمانی است که از سنگ و گچ ساخته شده و گنبدی نیز بر فراز آن قرار گرفته است.بنا شامل ساختمانی سنگی و مربوط به دوران اسلامی (تیموری و صفوی) است که به برج «ننه نادر» معروف است و در ضلع شرقی قلعه اژدهاپیکر و بر روی سطح مرتفعی قرار گرفته است.در این بنا سفال های فراوانی از دوره تیموری یافت شده است.در سمت غرب بنا و متصل به آن، حوضی قرار داشت که بعدها به مسجد تبدیل شد.این اثر در تاریخ 2/8/1382 با شماره 10504 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.


منابع: مکان بین، مهر نیوز، تسنیم، همگردی، سیری در ایران