هنرمندان جنبش آرت نوو

شاید مکتب آرت نوو را بتوان اولین مکتب هنری قرن بیستم دانست که گذر از عهد کلاسیک و تاریخگرای قرن نوزدهم را به عصر مدرنیته در قرن بیستم ممکن ساخت. در این نوشتار به معرفی مطرح ترین هنرمندان این سبک خواهیم پرداخت. هنرمندانی که در شکل گیری اصول سبک آرت نوو نقشی کلیدی داشتند.

در مقاله گذشته  به کلیات تاریخی و ویژگی های شاخص سبک آرت نوو پرداخته شد. اما هنرمندان شاخص این سبک که در ابتدا با نوآوری های خود توانستند این شیوه را قوام و استحکام بخشند چه کسانی بودند؟
شاید بارون ویکتور هورتا (Baron Victor Horta)را بتوان پدر هنر آرت نوو دانست . این هنرمند بلژیکی  در سال 1836 بدنیا آمد و در سال 1933 درگذشت. هورتا هنرمندی معمار بود و توانست شیوه آرت نوو را در عمارتی که در سال 1892م. برای "امیل تاسل" ساخت، به بهترین نحو بکار گیرد. در بیان ارزش های زیباشناسان این بنا همین بس که استفاده از خطوط پیچک وار و منحنی در این بنا به آن درجه از زیبایی و تزئینی بودن دست یافته که نام هورتا را برای همیشه با آرت نوو همراه ساخته است.
پس از معماری، هنر گرافیک شاخصه های سبک آرت نوو را بکار بست و در این میان نام دو تن از هنرمندان فرانسوی از الباقی مهمتر و شناخته شده تر است، چرا که این دو در گذر از سبک ویکتوریایی به آرت نوو نقشی تعیین کننده داشتند:
 اول "ژول شره" (Jule Cheret) که به دلیل فعالیت هایش در عرصه گرافیک و تبلیغات  ، پدر پوستر مدرن لقب گرفته است. شره (1836-1933) فعالیت هنری خود را با طراحی حروف   لیتوگرافی آغاز کرد، اما بعدها به هنر پوستر علاقمند شد. وی با تاثیر از نقاشی های آنتوان واتو  و فراگنار، رنگهای ویلیام تِرنِر  و نقاشی های تیه پولو، آثاری را خلق کرد که در نهایت برای او مدال طلای بین المللی را در سال 1889و سپس نشان لژیون دونور را در سال 1890 به ارمغان آورد. شره از معدود هنرمندان گرافیستی است که مستقیماً روی سنگ کار می کرد و دستی توانا در فن لیتوگرافی داشت.
از دیگر شاخصه های هنری او می توان به فن "چاپ روی چاپ" اشاره کرد که وی در سال 1880 آن را ابداع کرد. در این فن، خط سیاه را از ترکیب رنگهای قرمز و زرد و آبی، به صورت سه بار چاپ گرفتن بر روی هم، ایجاد می کنند. این فن هنرچند تحولاتی بنیادی یافته  اما در دوران چاپ اُفست در عصر گذشته و حتی در چاپ دیجیتال فعلی نیز همچنان بکار می رود.
شره در آثارش از نقطه چین، هاشورهای متقاطع و ته رنگهای لطیف آّبرنگ مانند استفاده می کرد که فضایی نرم و رویایی را در آثارش خلق می نمود، اما شاید بتوان طراحی های خاص او از زنان زیبا و جوان را مهمترین خصیصه آثارش دانست. توضیح آن که تا پیش از شره، نگاه به زن از لحاظ جامعه شناسی دو طیف را شامل می شد: یکی زنان موقّر خانه دار، و دیگری روسپی های جلف. شره با تجسم بخشیدن به زنانی زیبا و جوان که در حال خنده هستند، تعریفی نو از زنی را مطرح کرد که روسپی نیست اما شاد و سبک بال است و در جامعه دیده می شود و دارای موقعیت اجتماعی است.

این پیکره ها که بعدها به "زن شِرِت" معروف شد صنعت مُد را نیز تحت تاثیر قرار داد. اهمیت و نفوذ زنان شِرِت تا بدانجا در اذهان عمومی تأثیر گذاشت که شره را "پدر آزادی زنان" لقب دادند. از مشهورترین آثار وی می توان به اپرای اُفن باخ (ارفه در جهنم)، پوستر آبی ٓقهوه ای، پوستر باله والنتینو، پوستر قصر یخ، پوستر نمایش گوزن در جنگل (که پیشگام آگهی تصویری در زمانه خود شد) ، آثار بسیاری که برای سالن های تئاتر و موسیقی طراحی کرد و همچنین کارهای تبلیغی وی در زمینه تبلیغ نوشابه و دارو اشاره کرد.
دومین هنرمند مطرح در عرصه گرافیک آرت نوو، "اوژن گراسه" (Eugene Grasset) است. وی به سال 1841 در سوئیس متولد شد، اما با آنکه اصالتاً سوئیسی بود تمامی فعالیت های هنری خود را در فرانسه انجام داد و سرانجام در سال 1917م. در گذشت. گراسه محققی در زمین هنر قرون وسطا بود و آثار این دوره از تاریخ را به دقت و حوصله مورد تحقیق و بررسی قرار داد بطوری که می توان گفت گراسه هنر قرون وسطای را عمیقاً می شناخت و همین امر، توانایی ویژه ای به قلم وی می بخشید تا اِلِمان های آن عصر را با هنر آرت نوو در هم آمیزد و سبک شخصی خود را شکل دهد.

علاوه بر هنر قرون وسطا، نقاشی های ویترای (شیشه های رنگی در کلیسا) و آثار بوتیچلی  در پیکره سازی، و نقوش باسمه های ژاپنی  ، منابع دیگر الهام گراسه بودند. همانطور که پیش از این گفته شد، هنر آرت نوو، هنری بالذات زنانه است و نقش غالب در پوسترسازی ها و تصویرگری های گراسه نیز، مانند ژول شره، پیکره زن است. اما برخلاف شره، زنان گراسه، با آن جامه های بلند و مواج و پر نقش و نگار، حالتی ایستا و متعادل را دارند که حس وقار و متین بودن را به بیننده انتقال می دهند و این نکته تفاوت اصلی آثار گراسه با شره است.

از مهمترین آثار گراسه می توان به کتاب تاریخ چهار پسر آیمون (1883) اشاره کرد که تحولی در چاپ آبرنگنما بود. کتاب پیرایه های حروف چینی، و پوستر برای سبک کتاب رنگ آمیزی، از دیگر آثار شناخت شده گراسه هستند.