ویروس زیکا؛ نگران نباشید، آگاه باشید
زیکا نام ویروسی است که از طریق گزش پشهای از انواع پشههای آئدس به انسان منتقل میشود. اخیرا مواردی از انتقال بیماری زیکا، از طریق روابط جنسی و انتقال خونی نیز گزارش شده است. اما اصلی ترین راه انتقال آن همان گزش پشهی آلوده به این ویروس است.
در واقع زمانی که پشه آئدس که عامل انتقال ویروسهای دیگری مانند ویروس دانگ و چیگونگونیا نیز است، فرد آلوده به ویروس زیکا را نیش بزند آلوده شده و چند روز بعد تبدیل به ناقل ویروس میشود و در صورت نیش زدن فرد سالم، ویروس را به وی منتقل میکند.
زمانی که ویروس در خون فرد باشد، یعنی 3 تا 10 روز بعد از نیش زدن پشه، این فرد «عامل آلوده کنندهی پشهها» محسوب میشود.
تا سال 2015 این ویروس بی خطر تلقی می شد، اما بررسی های اخیر نشان داده است که این ویروس با بروز یک بیماری عصبی موسوم به میکروسفالی در نوزادان ارتباط دارد. نوزادانی که از مادران مبتلا به ویروس زیکا به دنیا میآیند سرهای کوچکتری از حالت طبیعی دارند که به آن میکروسفالی می گویند.
علائم ابتلا به زیکا چیست؟
به عقیدهی دانشمندان، از هر پنج انسانی که توسط پشهی آلوده به ویروس زیکا گزیده میشود، یک نفر به این ویروس مبتلا میشود. در بیشتر موارد، ویروس علائم جزئی بروز می دهد که در عرض چند روز تا چند هفته از بین می رود و حتی فرد متوجه این علائم نمی شود.
در حالت کلی ویروس به مدت چند روز تا چند هفته در خون فرد آلوده شده باقی می ماند و علائمی مشابه با آنفلوانزا مانند درد مفاصل، تب، قرمزی چشم ها یا ملتحمهی چشم و بثورات پوستی (راش پوستی) بروز می دهد. این ویروس به ندرت باعث بستری شدن افراد میشود.
اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به مناطق آلوده سفر نکنید
مناطق آلوده به زیکا
هم اکنون بیشترین آلودگی به ویروس زیکا در کشورهای برزیل، ونزوئلا، جمهوری دومینیکن، کلمبیا، بولیوی، گواتلاما، اکوادور، هائیتی، سالوادور، پورتوریکو، سنت مارتین، هندوراس، مکزیک، پاناما، مارتینیک، پارگوئه و چند کشور آمریکای جنوبی و مرکزی دیگر وجود دارد.
زیکا خطری برای خانمهای باردار و کودکان در حال تولد
برای نخستین بار در ماه می سال 2015 بود که سازمان بهداشت آمریکا (PAHO) اعلام کرد ویروس زیکا، خانمهای باردار و نوزادان را تهدید میکند.
دانشمندان متوجه شدند نوزادان متولد شده از خانمهای بارداری که به ویروس زیکا مبتلا بودند، با سرهایی کوچک تر از حد طبیعی به دنیا می آیند. تصاویر انتشار یافته از این نوزادان با جمجمههایی کوچک تر، توجه جامعهی جهانی را بیش از پیش به این ویروس جلب کرد، تا جایی که مقامات کشورهای مختلف نسبت به مسافرت خانمها به این کشورها هشدار دادند.
خطر دیگری که ویروس زیکا ایجاد میکند، ابتلا به «سندرم گیلن باره» است که شامل اختلال نادر دستگاه عصبی میشود و خود را با ضعف و نارسایی عصبی عضلانی سریع و حاد در نوزادان نشان می دهد. از آنجایی که این ویروس می تواند از طریق مادر به جنین و همچنین در حین زایمان منتقل شود
محققان احتمال می دهند که از طریق شیردهی نیز به نوزاد قابل انتقال باشد. بنابراین خانمهای باردار و خانمهایی که قصد بارداری دارند، باید بیش از دیگران مراقب ابتلا به این ویروس باشند.
روشهای درمانی زیکا
تاکنون واکسن و یا داروی خوراکی برای مقابله و نابودی زیکا ارائه نشده است. اما اگر فردی با علائم این بیماری مواجه شود، حتما باید پزشک را از سفر احتمالی به کشورهای آلوده آگاه کند. انجام آزمایش خون برای تشخیص و بررسی وجود ویروس، لازم و ضروری است.
درمان فعلی زیکا شامل درمان و بهبود علائم آن است. در واقع برای افرادی که با علائم این بیماری به پزشک مراجعه میکنند و توسط آزمایش خون وجود ویروس در آنها ثابت میشود، داروهایی مانند استامینوفن تجویز میشود تا درد مفاصل و تب ناشی از آن تسکین پیدا کند. توجه داشته باشید که مصرف آسپیرین توصیه نمی شود.
استراحت کافی و مصرف زیاد مایعات برای تامین آب بدن و مقابله با ویروس لازم است. معمولا افرادی که به این بیماری دچار میشوند نیاز به بستری شدن ندارند و همانطور که گفته شد بیشترین خطر متوجه خانمهای باردار و نوزادان است.
هم اکنون بیشترین آلودگی به ویروس زیکا در کشورهای برزیل، ونزوئلا، جمهوری دومینیکن، کلمبیا، بولیوی، گواتلاما، اکوادور، هائیتی، سالوادور، پورتوریکو، سنت مارتین، هندوراس، مکزیک، پاناما، مارتینیک، پارگوئه و چند کشور آمریکای جنوبی و مرکزی دیگر وجود دارد
توصیههایی برای پیشگیری از زیکا
اگر به هر دلیلی قصد سفر به مناطق آلوده را دارید، بهتر است اطلاعاتتان را در خصوص روش انتقال بیماری و راههای پیشگیری از آن کسب کنید.
اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به این مناطق سفر نکنید. حتی مقامات بهداشتی کشورهای آلوده به خانمها توصیه کردهاند که برنامهی بارداری خود را به تعویق بیندازند.
به افرادی که مجبور به مسافرت به این مناطق هستند، توصیه میشود خود را از تماس با پشهها دور نگه دارند. این افراد باید از لباس های آستین بلند و شلوار استفاده کنند.
استفاده از مواد دورکننده پشهها در طول روز و شب لازم است. توصیه میشود که افراد شب ها حتما در پشه بند بخوابند و از تماس با آب های راکد که محل تجمع پشهها و تخم های آنهاست، خودداری کنند.