تبیان، دستیار زندگی
غار سنگ شکنان جهرم که بین محلی ها به نام سنگ اِشکن معروف است، بزرگ ترین غار دست ساز خاورمیانه و یکی از بزرگ ترین و زیباترین غارهای مصنوعی جهان است که ظاهرا تا همین چند دهه پیش، تمام مصارف سنگ شهر از همین محل تأمین می شده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بزرگ ترین غار دست ساز خاورمیانه+عکس

غار سنگ شکنان جهرم که بین محلی ها به نام "سنگ اِشکن" معروف است، بزرگ ترین غار دست ساز خاورمیانه و یکی از بزرگ ترین و زیباترین غارهای مصنوعی جهان است که ظاهرا تا همین چند دهه پیش، تمام مصارف سنگ شهر از همین محل تأمین می شده است.

به کوشش: رحیمه زرگر-بخش گردشگری تبیان

غار سنگتراشان که بسیار عظیم، دست ساز و دیدنی است در استان فارس و در جنوب غربی شهرستان جهرم و در زیر تپه های البرز کوه قرار دارد و یکی از نادرترین شاهکارها در تاریخ کهن ایران زمین به حساب می آید.  کارشناسان قدمت سنگتراشیهای آن را مربوط به دوران صفویه می دانند و معتقدند عده ای سنگ تراش این غار را به وجود آورده اند.
این غار اکنون دارای 12 مدخل ورودی و طول 200 متر است و عرض آن از 60 تا 130 متر متغیر است که در مجموع مساحتی در حدود 20 هزار متر مربع را پوشش می دهد. سنگ تراشان جهرمی این غار را برای تفریح نساخته اند، بلکه هدف آنها، برداشت سنگ برای امرار معاش بوده است؛ ولی با تیشه سنگ شکن خود، جاذبه ای زیبا خلق کرده اند که به یکی از بزرگ ترین غارهای دست ساز جهان تبدیل شده و میراثی بسیار زیبا با چشم اندازی دیدنی است.

غار سنگ شکن، با تمام جاذبه هایی که دارد،متاسفانه هنوز در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت نشده است، اما سازمان میراث فرهنگی فارس با همکاری دانشگاه شیراز ستون های آن را مرمت کرده و در صدد ثبت آن در فهرست میراث ملی هستند

از قدمت دقیق این غار اطلاع روشنی در دست نیست اما شواهد و قرائن گواه آن است که این غار نزدیک به 150 تا 200 سال عمر دارد. در آن زمان از غار سنگ شکنان جهرم سنگ های سفید آهکی و شکل پذیر به دست می آمده و از دیر باز از سنگ های آن به عنوان نمای ساختمانها، تزیین سر دربها، سنگ فرش کف منازل و بقاع متبرکه و سایر بناهای مهم و حتی در شهرهای مجاور از جمله بناهای شیراز خصوصاً در مسجد جامع عتیق و بیمارستان نمازی استفاده شده است.
سنگ شکنان جهرمی در زمان برداشت سنگ سعی می کردند طوری پیش روی کنند که غار تخریب نشود و به این ترتیب در گذر زمان ستون هایی به جا ماند که زیبایی غار را بیشتر می کرد.
محاسبات دقیقی که برای به جاگذاشتن ستون ها و فرو نریختن سنگ ها انجام شده، شگفت انگیز است. بعضی از دهانه های غار آن قدر وسیع هستند که به راحتی یک اتومبیل از آن عبور می کند و از دهانه غار می توان تمام شهر را دید.
 در این غار 100 ستون سنگی موجود است که غار را شبیه به تالاری مجلل کرده اند.پژوهشگران معتقدند تعداد و قطر ستونهای داخل غار بیشتر از زمان کنونی بوده است اما نسلهای بعدی سنگ شکنان مشکل حمل سنگ های استخراج شده را داشتند به همین دلیل سنگ ستونهای نزدیک دهانه غار را استخراج می کردند. همین موضوع باعث شده تا ستونها به تدریج لاغر شوند و قدرت باربری آنها کاهش پیدا کند.
غار سنگ شکن، با تمام جاذبه هایی که دارد،متاسفانه هنوز در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت نشده است، اما سازمان میراث فرهنگی فارس با همکاری دانشگاه شیراز ستون های آن را مرمت کرده و در صدد ثبت آن در فهرست میراث ملی هستند.
در سال های اخیر، تعدادی از ستون های غار تخریب شده اند که این امر، علاوه بر ایجاد ترک هایی در سقف، سبب ناامنی قسمت هایی از غار شده است. این شاهکار سنگی در ایام سفرهای نوروزی و تابستان گردشگران زیادی دارد اما هیچ گونه امکاناتی برای این گردشگران در داخل غار از جمله تابلوهای راهنما، امکانات رفاهی، روشنایی، نظافت مناسب و ... وجود ندارد. این در حالی است که این غار می تواند یکی از جاذبه های گردشگری و غارنوردی شهرستان جهرم و استان فارس باشد.

بزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانهبزرگ‌ ترین غار دست‌ ساز خاورمیانه




منابع:غارهای ایران،همشهری،مهر،تسنیم،پسین جهرم