اما و اگرهای قرارداد کی روش
در كشور ما كه جمعیت جوانی دارد، علاقه مندان به ورزش کم نیستند. در هر یک از رشته های ورزشی، از کشتی و فوتبال گرفته تا والیبال و رشته‌های رزمی، فعالان و علاقه مندانی پر و پا قرص وجود دارند.
اما در میان تمامی این رشته‌های ورزشی، فوتبال جایگاه دیگری دارد. البته این اتفاق منحصر به ایران نیست، چرا که این رشته حالا دیگر در سراسر دنیا طرفداران بسیاری دارد. با توجه به این موضوع، طبیعتا مسائل و مشکلات بسیاری نیز رخ می‌دهند که به این رشته مربوط می‌شوند، مسائلی که نظم و سامان دادن به آنها به قوانینی جدی و مدون نیاز دارد. «هوشنگ نصیرزاده» رئیس كمیته حقوقی و تدوین مقررات فدراسیون فوتبال ایران در این گفتگو درباره این قوانین سخن گفت.
در ماه‌های اخیر، باز هم بحث‌های فراوانی درباره قرارداد سرمربی تیم ملی کشورمان با فدراسیون فوتبال مطرح شده است. علاوه بر مبلغ این قرارداد، نحوه تنظیم آن نیز گاهی مورد بحث قرار می‌گیرد. قرارداد میان مربی خارجی و فدراسیون فوتبال تابع قوانین داخلی ایران است یا قوانین بین‌المللی؟
هر مربی و بازیكنی كه در كشوری استخدام می‌شود باید بنا بر قوانین همان كشور قرارداد خود را تنظیم كند. در كشور ما نیز همین روند وجود دارد و قرارداد تمامی مربیان و بازیكنان خارجی شاغل در ایران بنا به قوانین كشور ما تنظیم شده است. طرفین این قرارداد نیز بعد از امضای آن موظف به احترام گذاشتن به قوانین كشور ما هستند. این قانون در همه كشورها به همین نحو است.
در صورت بروز مشكل میان ۲ طرف قرارداد (مربی خارجی و فدراسیون) دادگاه صالح برای رسیدگی كدام است؟
ماده 14 آیین نامه نقل و انتقال فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) بدون نفی حق مراجعه هر یک از طرفین به دادگاه مدنی، مقرر کرده است که این فدراسیون هم برای ورود به اختلافات درباره قراردادهای بازیكنان، مربیان و باشگاه‌ها صالح است. به عبارت دیگر، طبق ماده ماقبل آخر این آیین نامه، مشخص شده است كه اگر طرفین قراردادها دچار مشكلی در این زمینه شوند به كدام نهاد مراجعه كنند.
در صورت تخلف هر یک از طرفین از مفاد قرارداد، موضوع چگونه رسیدگی می‌شود؟
معمولا در قرارداد هر مربی یا بازیكن خارجی قید می‌شود كه در صورت تخلف از مفاد قرارداد، چگونه با آن مربی یا بازیكن رفتار شود. در ایران، در قراردادها ذكر می‌شود كه نحوه رسیدگی به این موضوع به باشگاه مربوط است و باشگاه مربوطه هم بنا بر قوانین موجود، این رسیدگی را یا بر عهده كمیته انضباطی یا كمیته تعیین وضعیت بازیكنان می‌گذارد. اما در كشورهای دیگر ممكن است قید شود كه رسیدگی به این نوع تخلفات بر عهده فیفا باشد.
ضمانت اجرایی مفاد قرارداد چیست؟
به محض انعقاد قرارداد، مربی یا بازیكن متعهد می‌شوند كه كار كنند و همچنین طرف دیگر قرارداد هم متعهد می‌شود كه در ازای كار مربی یا بازیكن، حقوق ذكرشده در قرارداد را بپردازد. اگر هر یک از طرفین قرارداد در مورد دیگری اهمال کند، طرف مقابل می‌تواند به مرجع صالح كه در قرارداد ذكر شده است مراجعه و شكایت كند.
از نظر حقوقی، یك مربی یا بازیكن خارجی چه آزادی عملی در ایران دارد؟
معمولا در هر قرارداد توافقاتی بین طرفین مطرح می‌شود. در چنین مواردی، هرچه مورد قبول طرفین قرار گیرد، محترم است. ممكن است مواردی در قرارداد توافق شود كه در كشور ما عرف نباشد و انجام آن مرسوم نیست، اما باید به این توافق‌ها احترام گذاشت، مثل پرداخت پول خشكشویی لباس مربی یا بازیكنان یا موارد مشابه. این موارد در ایران عرف نیست، اما با هدف احترام به توافق‌های ۲ طرف، باید آنها را انجام داد.
جایگاه ورزش در قوانین كشور چگونه است؟
ورزش تابع قوانین خاصی است و قراردادهای بین مربی و بازیكنان خارجی و باشگاه‌ها یك قرارداد تجاری به حساب می‌آید. به استناد ماده 10 قانون مدنی، توافقات بین افراد در قراردادها محترم شمرده می‌شود و تمامی گیرندگان وجه باید مالیات پرداخت كنند. اگر یكی از طرفین قرارداد به مفاد آن شكایت داشته باشد، می‌تواند به دادگاه صالح مندرج در قرارداد مراجعه كند. در رشته فوتبال، قرارداد مربیان و بازیكنان خارجی با باشگاه باید در فدراسیون تنظیم شود. جالب اینجاست كه چند رأی وحدت رویه در دیوان عالی كشور تایید شده كه در آنان آمده است كه حل اختلاف قرار مربی و بازیكن در اختیار فدراسیون فوتبال است. به همین دلیل، تاكنون چند پرونده در این باره به فدراسیون فوتبال ارسال شده است.
چه اعمالی در ورزش جرم محسوب می‌شود؟ قوانین مربوط به این جرایم چیست؟
ماده 2 قانون مجازات اسلامی مقرر کرده است که مواردی كه ناشی از نقض قوانین آن رشته ورزشی باشد، جرم محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، اگر فردی در حین مسابقه روی یك بازیكن دیگر خطا كند و آن بازیكن دچار آسیب بدنی شود یا در رشته‌های ورزشی مانند تكواندو یا كاراته در حین مسابقه ضربه‌ای با پا یا دست زده شود و آن ضربه باعث آسیب دیدگی فرد مقابل شود، خطا صورت گرفته و كسی كه ضربه را وارد كرده است مجرم شناخته می‌شود و باید طبق قانون مجازات اسلامی با آن فرد برخورد شود.
آیا برای مربیان و بازیكنان خارجی قانون خاصی وجود دارد؟
مربیان و بازیكنان خارجی در كشور ما از قوانین فیفا تبعیت می‌كنند؛ همان‌طور که مربیان و بازیكنان ایرانی نیز در كشورهای دیگر تابع همین قوانین هستند. در همه كشورها، قوانین مساوی برای مربی‌ها و بازیكنان خارجی وجود دارد كه بنا بر استانداردهای فیفا مشخص شده‌اند. به همین دلیل، فرم نقل و انتقالات مربیان و بازیكنان در باشگاه‌های مختلف به فرم فیفا شبیه است. در ضمن، مربیان و بازیكنان خارجی در ایران از حمایت‌های فیفا برخوردارند؛ همان‌طور که مربیان و بازیكنان ایرانی نیز در خارج از كشور مورد حمایت فیفا هستند. به هر حال، در همه كشورهای جهان، قوانین مربی و بازیكن خارجی تقریبا به یك شكل است و تفاوت زیادی ندارد.
اگر یك مربی یا بازیكن خارجی در ایران مرتكب جرمی شود، چگونه به آن رسیدگی می‌شود؟
ابتدا باید دید منظور از «جرم» چیست. اگر هر یك از مربیان و بازیكنان خارجی در ایران مرتكب جرمی جزایی و حقوقی شوند، طبق قوانین كشور ما مورد مواخذه قرار می‌گیرند و حتما بنا بر همان قوانین مجازات می‌شوند. البته در مورد بازیكنان و مربیان ما هم كه در خارج از كشور هستند، قضیه به همین منوال است و مطابق قوانین آن كشور محاكمه می‌شوند. اما اگر منظور از «جرم» جرایم ورزشی باشد، باید بدانیم که همه مربیان و بازیكنان خارجی در كشور ما و همچنین بازیكنان و مربیان ما در كشورهای دیگر، مطابق قوانین بین‌المللی محاكمه می‌شوند.
مربی خارجی بر اساس كدام قوانین انتخاب می‌شود؟ صلاحیت وی چگونه بررسی می‌شود؟
مربیانی كه در ایران یا كشورهای دیگر استخدام می‌شوند، افرادی شناخته شده و دارای مدرك مربی‌گری معتبر از فیفا هستند. در ایران برای استخدام یك مربی یا بازیکن خارجی ابتدا ۲ كار به طور قطع انجام می‌شود. مهم‌ترین کار دریافت مجوز پزشكی برای اثبات سلامت مربیان و بازیكنان است كه دچار بیماری‌های قابل انتقال همچون بیماری ایدز و هپاتیت (از هر نوع) نباشند. در مرحله دوم، مربیان و بازیكنان خارجی باید از اداره كار و امور اجتماعی، مجوز كار بگیرند. در مورد بررسی صلاحیت مربی هم باید گفت كه این صلاحیت را فدراسیون یا باشگاهی باید احراز کند که قصد استخدام او را دارد. هیچ نهادی نیز در این کار دخالت نمی‌کند.
