جولان روغن‌های تقلبی در بازار
انواع روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، نارگیل، بادام و... این روزها دیگر تقریبا در بیشتر عطاری‌ها به فروش می‌رسد اما كمتر كسی می‌داند این فرآورده‌ها در 90 درصد موارد تقلبی بوده و نه تنها اثری از مواد اصلی در آنها دیده نمی‌شود بلكه به دلیل استفاده از مواد مشابه روغن و اسانس‌های مختلف حتی در برخی موارد مشكل‌ساز نیز خواهد بود.
نظارت بر فرآورده‌های بهداشتی و دارویی چندی است از سوی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو به‌شدت مورد توجه قرار گرفته و هر چند وقت یك بار فهرست محصولاتی كه غیرمجاز هستند از سوی این سازمان منتشر می‌شود.
همه ما مغازه‌های عطاری یا مكان‌هایی را كه انواع داروهای گیاهی در آن به فروش می‌رسد می‌شناسیم؛ مغازه‌هایی كه انواع و اقسام گیاهان و تركیبات گیاهی كه عنوان می‌شود هیچ منشأ شیمیایی ندارند برای درمان انواع بیماری‌ها از پوست و مو گرفته تا دیابت و حتی نازایی در آنها به فروش می‌رسد. هنوز هم با وجود پیشرفت علم پزشكی افراد زیادی هستند كه درمان سنتی و گیاهی را ترجیح داده و با این توجیه كه برای هر بیماری یك داروی گیاهی وجود دارد از درمان شیمیایی طفره می‌روند. این به هیچ‌وجه بد نیست و از بسیاری جهات نیز حتی خود پزشكان استفاده از داروهای با منشأ گیاهی طبیعی را بی‌ضررتر از داروهای شیمیایی می‌دانند. با وجود این، با گشتی كوچك در چند مغازه عطاری شهر می‌توان به درستی فهمید 90 درصد محصولاتی كه به شكل تركیبی و فرآورده‌ای در این مكان‌ها عرضه می‌شوند تقلبی و مضر هستند.
روغن اصلی خوراكی و غیرخوراكی ندارد
انواع كرم‌ها و تركیباتی كه روی قفسه‌های مختلف كنار هم جا خوش كرده‌اند برای درمان امراض مختلف مانند ریزش مو، چاقی، لاغری، مشكلات پوستی و... چیده شده‌اند در كنار انواع روغن‌های گیاهی. از فروشنده می‌خواهم روغن نارگیل با كیفیت مناسب به من بدهد و او شیشه كوچكی را به دستم می‌دهد كه رویش هیچ نام و نشانی از كارخانه و محل ساخت آن نیست و فقط تحت عنوان روغن نارگیل با قیمت 10هزار تومان عرضه شده است. به فروشنده می‌گویم روغنی می‌خواهم كه اصل باشد و او بعد از چانه زدن یك نمونه دیگر را به دستم می‌دهد كه قیمتش دو برابر روغن قبلی است اما این روغن خارجی و چینی است و روی جعبه‌اش با خط چینی اطلاعات مختلفی نوشته شده است. رئیس انجمن طب سنتی ایران درباره نحوه تشخیص روغن‌های گیاهی اصل از تقلبی می‌گوید: احتمال زیادی وجود دارد كه روغن‌های گیاهی كارخانه‌ای ناخالصی داشته باشند و دانستن برخی نكات در زمان خرید ضروری است. علی محمدخانی ادامه می‌دهد: در درجه اول روغن‌های گیاهی كه تحت عنوان روغن خوراكی یا غیرخوراكی عرضه می‌شود تقریبا در تمام موارد تقلبی است و دلیل آن هم این است كه این روغن‌ها به هیچ‌وجه جنبه مصرف خوراكی ندارد و اگر فردی آن را مصرف كند به امراض مختلفی مانند معده‌درد دچار می‌شود در حالی كه روغن اصلی، اساسا خوراكی و غیرخوراكی ندارد و در همه موارد می‌توان آن را خورد. به گفته او روغن‌های گیاهی نباید ارزان‌تر از خود میوه و گیاه آن باشد. برای مثال وقتی در بازار قیمت یك كیلو بادام حدود 50 هزار تومان است باید توجه داشت در فرآیند روغن‌گیری هر یك كیلو از میوه كمتر از نیم لیتر روغن می‌دهد و این یعنی روغن‌های ارزان به احتمال زیاد یا از ضایعات میوه‌ها یا از مواد دیگر تهیه شده است. این پزشك با توصیه به اینكه نباید از این روغن‌های دست‌ساز به هیچ‌وجه استفاده كرد، عنوان می‌كند: پارافین و انواع اسانس‌ها محتوای اصلی این روغن‌هاست كه نه تنها سودمند نیست بلكه عوارض زیادی را هم به همراه دارد.
روغن‌های ارزان‌تر از میوه
داروهای گیاهی مانند انواع روغن‌ها و عرقیجات در كشور ما از سوی مزرعه‌داران و زمین‌دارانی كه این محصولات را عرضه می‌كنند تولید می‌شود. یكی از زمین‌دارانی كه باغات كشت و تولید زیتون دارد می‌گوید: ما اینجا از تفاله‌های زیتون‌ها یعنی آن میوه‌هایی كه گندیده و خراب نیست اما در حین كشت له می‌شوند با دستگاه‌های روغن‌كشی روغن می‌گیریم و این روغن‌ها را به هیچ عطاری یا مغازه‌ای نمی‌دهیم بلكه مستقیم تحت نام و برند خودمان آنها را می‌فروشیم. ابوالفضل كعبی به دیگر همكارانش كه برای مثال پرورش شترمرغ داشته و روغن شترمرغ عرضه می‌كنند اشاره كرده و می‌گوید: نه فقط من روغن‌ها و محصولات گیاهی تولیدی‌ام را به عطاری‌ها نمی‌دهم بلكه بقیه همكارانم نیز كه برای مثال در كار پرورش شترمرغ هستند روغن این محصول را مستقیم عرضه می‌كنند. این زمین‌دار می‌گوید: چون نظارت درستی بر آن چیزی كه فروخته می‌شود وجود ندارد در اغلب موارد این محصولات نامرغوب هستند و بهترین راه این است كه اگر دنبال محصول اصل هستید بی‌واسطه و در جایی كه نخستین واسطه این محصول را عرضه می‌كند یعنی از خود تولید‌كننده باید آن را دریافت كنید تا مطمئن باشید اصل است. كعبی در توضیح اینكه چرا تولید‌كنندگان داخلی محصولات باكیفیت خود را به عطاری‌ها نمی‌دهند، می‌گوید: در درجه اول قیمت این محصولات بالاست و برای مثال یك شیشه روغن زیتون اصل درجه یك اینجا 50 هزار تومان است در حالی كه عطاری‌ها كمتر از 10 هزار تومان این محصول را می‌فروشند. افزون آنکه این محصولات تاریخ مصرف دارند؛ یعنی روغن‌های گیاهی خوراكی و غیرخوراكی اگر بیشتر از شش ماه بمانند نه تنها دیگر مفید نیستند بلكه سمی و مضر می‌شوند پس باید به‌تازگی آنها توجه داشت. مجموع این عوامل سبب می‌شود عطاری‌ها عرضه این محصولات را مقرون به صرفه نبینند.
عرقیجات گیاهی را از شیراز و كاشان بخرید
عرقیجات گیاهی هم كه با دستگاه‌های عرق‌گیری و در شهرها تولید می‌شوند با وجود برچسب استاندارد نام كارخانه در بسیاری موارد كیفیت لازم را ندارند. مدیر یكی از كارخانجات عرق‌گیری در شیراز درباره این محصولات می‌گوید: عرقیجات گیاهی را باید حتما از شهرهایی مانند شیراز و كاشان بخرید، زیرا عرقیجاتی كه از شهرهای دیگر وارد شده و فروخته می‌شود در اغلب موارد با آب مخلوط شده و حتی فرد با یك بار استفاده می‌تواند متوجه شود این محصولات بو و كیفیت لازم را ندارند. مهدی خاكی عنوان می‌كند: عرقیجات گیاهی كه در عطاری‌ها توزیع می‌شود در اغلب موارد ناخالص است و چون زیاد می‌ماند اثربخشی خود را از دست می‌دهد در حالی كه باید این محصولات را تازه و در همان محل‌هایی كه آنها را كشت می‌كنند و ترجیحا در فصل كشت و عرق‌گیری خریداری كنید، زیرا عرق گیاهی اگر خوب تهیه شود و درست و اصولی استفاده شود درمان همه دردهاست.
منبع :ارمان
