تبیان، دستیار زندگی
عبدالحی شماسی برای نوشتن نمایشنامه من اسیر زنده ام به سراغ مرحوم سید علی اکبر ابوترابی رفته و زندگی او را دستمایه کار خود قرار داده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آزادترین مردان روی زمین

من اسیر زنده ام

کتاب من اسیر زنده ام

نویسنده: عبدالحی شماسی

ناشر: نیستان، چاپ اول ۱۳۹۳

۱۱۵ صفحه، ۶۵۰۰ تومان

با اینکه عمده آثار عبدالحی شماسی، همانند کتاب حاضر (من اسیر زنده ام)، در گونه نمایشنامه جای می گیرند؛ اما او با فعالیت در حوزه ادبیات کودک و نوجوان با نوشتن داستان کار خود را آغاز کرد و آثاری همچون «مهمانی گنجشک‌ها» و «آوای بلبل» محصول این دوران است. اما مدتی بعد تصمیم گرفت پا به دنیا بزرگترها نیز بگذارد. در حال حاضر در دو حوزه داستان‌نویسی و نمایشنامه‌نویسی فعالیت‌های خود را ادامه می دهد. در زمینه ادبیات داستانی: «شش تابلو و نشان آخر»، «مجموعه خوشه‌های خاکستری» و «بازگشت لوکوموتیوران» و در زمینه ادبیات نمایشی «خواجه نصیرالدین طوسی»، «شب»، «فکاهی‌نامه»، «آژیر زرد» و… از جمله آثار او به شمار می‌روند. با این‌حال شماسی در حوزه ادبیات نمایشی پرکارتر و البته چیره‌دست‌تر نشان داده است و من اسیر زنده ام نیز بر همین مهم تأکید دارد.

مرحوم سید علی‌اکبر ابوترابی نامی آشناست برای اغلب ایرانیان؛ یکی از روحانیون که به عنوان اسوه آزادگی سالهایی طولانی از عمر خود را در زندانهای رژیم بعث عراق به اسارت گذراند تا اینکه سرانجام سربلندانه به ایران بازگشت، اگرچه همچنان زخمهای دوران اسارت را بر روح و جان خود داشت.

عبدالحی شماسی برای نوشتن نمایشنامه من اسیر زنده ام به سراغ مرحوم سید علی‌اکبر ابوترابی رفته  و زندگی او را دستمایه کار خود قرار داده‌است.  همانگونه که قابل پیش بینی بوده، برای این منظور، او به سراغ برهه ای رفته که دربرگیرنده مهمترین وقایع دوران زندگی ابوترابی است، یعنی سالهایی که در اسارت رژیم بعثی قرار داشت.

نویسنده در این اثر،‌ نقش رهبری ابوترابی در سرپرستی اسراء و آزادگان در شرایط سخت و طاقت‌فرسای اسارت را مورد توجه قرار داده و همچنین با تمرکز بر شیوه ارتباط او با نمایندگان صلیب سرخ و مسئولان زندان، توانسته تحول شخصیتی برخی مسئولان و زندانبانان اردوگاه‌های اسراء که در اثر ارتباط با او ایجاد می‌شد در قالب نمایشنامه دراماتیزه کند.

شماسی در این نمایشنامه با رویکردی رئالیستی به فضای اسارت پرداخته و با پرهیز از شعارزدگی های معمول چنین آثاری، کوشیده روایت‌گر گوشه هایی کمتر گفته شده از ایثار رزمندگان و آزادگان در طول هشت سال دفاع مقدس باشد. آنها که حتی با پایان جنگ، هنوز گرفتار تبعات آن بودند و در واقع جنگ برای‌ پایان نیافته و مجبور بودند دورانی بسیار دشوار را دور وطن و گذراندنرده زندانهایی هولناک در خاک عراق سپری کنند.

شماسی در پرورش شخصیتی واقعی که به لحاظ زمانی هنوز فاصله چندانی از او نگرفته ایم موفق عمل کرده و تصویری زنده و پذیرفتنی را از مرحوم سید علی‌اکبر ابوترابی را در برابر مخاطب قرار داده است، به خصوص در بازگویی نقشی که او در دوران اسارت در ایجاد همبستگی و همدلی میان اسرای ایرانی و رهبری آنها برای مقاومت هرچه بیشتر در برابر دشمن بازی کرده است. نویسنده در عین حال قضاوت های نابجا و عجولانه برخی از اسرای ایرانی را که گاه بدبینانه با او برخورد می‌کردند را از نظر دور نداشته است.

این نمایشنامه اثری ست با شخصیت های بسیار زیاد، قریب پنجاه شخصیت در این نمایشنامه حضور دارند؛ بنابراین در فرصتی اندک که در اختیار داشته اغلب شخصیت ها را به قدر نیاز معرفی کرده و پرورش داده است. بااین حال نویسنده پرداختی روان و یکدست را در این نمایشنامه تدارک دیده و با استفاده از خاطرات زندگی مرحوم ابوترابی و همچینی روایت‌های واقعی دیگر اسرای جنگ، در فضای زندان شخصیت هایی گوناگونرا معرفی می کند نماینده طیف های و طبقات فرهنگی و اجتماعی مختلف هستند و در عین حال گاه با ارجاع دادن به حوادث تاریخی آن روزگار (همانند رویا رویی ابوترابی با یکی از خلبانان کودتای نوژه) بر غنای کار می افزاید.

منبع: سایت الف.