تبیان، دستیار زندگی
چندی قبل علیرضا جزینی قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر در مصاحبه ای از تولید واکسن اعتیاد به هروئین و مرفین در انستیتو پاستور ایران خبر داد که این خبر سرو صداهای زیادی را در برداشت...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تولید واکسن مرفین از ادعا تا واقعیت

چندی قبل علیرضا جزینی قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر در مصاحبه‌ای از تولید واکسن اعتیاد به هروئین و مرفین در انستیتو پاستور ایران خبر داد که این خبر سرو صداهای زیادی را در برداشت...

بخش اجتماعی تبیان
اعتیاد

اعتیاد بلایی خانمانسوز است که درمان آن یکی از دشوارترین و پیچیده ترین موارد درمانی در علم پزشکی است که موفقیت درمان آن تنها با آمیزه ای از علم، تجربه، هنر، عشق، صبر و تعهد کادر درمانی در قالب یک کار گروهی منسجم  به‌وجود می‌آید.
چندی قبل علیرضا جزینی قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر در مصاحبه‌ای از تولید واکسن اعتیاد به هروئین و مرفین در انستیتو پاستور ایران خبر داد و اظهار داشت وظیفه ما حفظ افراد در معرض خطر است و در این راستا در انستیتو پاستور ایران ساخت واکسن مرفین و هروئین صورت گرفته تا با تزریق به این افراد بتوانیم آنان  را حفظ کنیم.
وی با بیان اینکه این واکسن روی انسان و حیوان آزمایش شده و نتیجه ‌بخش بوده است افزوده بود، وزارت بهداشت در صدور مجوز آن اقدام عاجل کند چرا که این واکسن ایمنی بدن را در مقابل مواد بالا می‌برد، بعد از تزریق این واکسن اگر شخصی مرفین یا هروئین مصرف کند این مواد هیچ تأثیری روی بدن او نخواهد داشت. به گفته جزینی این واکسن قیمت زیادی ندارد و به‌طور کلی ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز از آن حمایت‌ مادی خواهد کرد.
در پی این خبر دکترعظیم اکبرزاده یکی از محققان انستیتو پاستور ایران در صدا و سیما اعلام کرد که موفق به کشف واکسن مرفین شده و این واکسن در انتظار مجوز وزارت بهداشت است. پخش این خبر سر و صدای زیادی در رسانه‌های جمعی و فضای مجازی به‌وجود آورد. مردم با رسانه‌ها تماس می‌گرفتند و خواهان اطلاعات بیشتری در مورد این واکسن‌ها بودند و چون خبر از طریق صدا و سیما پخش شده بود به صحت آن اعتماد داشتند و در به‌در به‌دنبال تهیه آن بودند.

واکنش مسئولان بهداشتی

دکتر مهدی پیرصالحی مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد که واکسن‌های مرفین، هروئین و سیگار هیچ مجوز اولیه‌ای از سازمان غذا و دارو دریافت نکرده‌اند و در وزارت بهداشت هم در هیچ مرحله‌ای قرار ندارند. این در حالی است که نمی‌توان گفت اختراعی صورت گرفته و وزارت بهداشت در ارائه مجوزها اقدامات لازم را انجام دهد. وی اظهار داشته که انجام مطالعات انسانی قبل از دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو تخلف است و نمی‌توان دارویی که مراحل آزمایشی را طی نکرده و شرایط اولیه را نداشته، روی انسان آزمایش کرد.

وابستگی روانی ناشی از اعتیاد به مرفین بسیار پیچیده و طولانی مدت است به طوری که ممکن است سال‌ها پس از ترک اعتیاد فیزیکی و مصرف نکردن مرفین، فرد معتاد اغلب به فکر کردن یا صحبت کردن در مورد مصرف آن (یا سایر مواد مخدر) ادامه داده است


دکتر مصطفی قانعی، رئیس انستیتو پاستور ایران هم در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «زمانی می‌توان گفت واکسنی تولید شده که تمام تأییدیه‌‌های مربوطه را از سازمان غذا و دارو اخذ کرده و از همه مهمتر به منظور دریافت چنین تأییدیه‌ای، همه مراحل آزمایشگاهی را با موفقیت پشت سر گذارد. مسأله‌ای که با گذشت سال‌ها از آغاز تحقیقات ویژه انستیتو پاستور در این مورد، هنوز در پیچ و خم مراحل تحقیقاتی انستیتو پاستور قرار دارد و انعکاس چنین خبری بدون دریافت مجوز وزارت بهداشت و بدون سپری شدن مراحل ذکر شده که توسط یکی از پیشکسوتان و اعضای هیأت علمی اسبق انستیتو پاستور بوده،‌ بسیار زودهنگام صورت گرفته است.»
وی افزوده، این موضوع در سال 1380 در مراسمی با حضور استادان برجسته و بنام به عنوان طرحی تحقیقاتی از سوی محقق آن مطرح شد و حالا با گذشت 14 سال هنوز تحقیقات در این زمینه ادامه دارد، زیرا هر مقاله تحقیقاتی پس از تأیید ،وارد چرخه تحقیقات عملی می‌شود و در مورد تولید واکسن‌ها نیز این تحقیق در مرحله انسانی دارای پروتکل بسیار مدون زمان‌گیر و بسیار حساس است که در مورد واکسن سیگار و هروئین به این مرحله نرسیده است.

مصاحبه با مخترع

در سایت دکترعظیم اکبرزاده خیاوی آمده که وی 9 اختراع به ثبت رسانده است  که عبارتند از: واکسن مرفین، واکسن سیگار، واکسن هروئین، واکسن الکل و...
برای پیگیری خبر و صحت و سقم آن با دکتر اکبر‌زاده تماس می‌گیرم. وی در حالی که گویا تا حدی عصبی است می‌گوید: «مافیای دارو و مواد مخدر اجازه نمی‌دهد که این واکسن مجوز بگیرد.»
دکتر اکبرزاده با اشاره به این مطلب که این واکسن برای نخستین بار در دنیا ساخته شده است می‌افزاید: «اگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوزساخت آن را صادر نکند مجبورم برخلاف میل باطنی‌ام آن را به امریکا و اروپا بفروشم. من در سفر به کشورهای فرانسه، امریکا، پاکستان و کانادا در مورد این اختراع صحبت کرده‌ام واکثر این کشورها مایل به استفاده از این واکسن هستند.»
وی خاطر نشان می‌کند: «مسئولان انستیتو به جای تقدیر و تشکر به من بی‌مهری کرده‌اند و جلوی پیشرفت دانشمندان را می‌گیرند. ندادن مجوز به این واکسن ظلم در حق تولید کننده و محقق است از این رو تصمیم گرفته ام از این به بعد  اکتشافاتم را به طور زیر زمینی به‌دست مردم برسانم.»
اکبر‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا همه مردم می‌توانند از این واکسن استفاده کنند یا خیر می‌گوید: «زمانی که این واکسن به معتاد تزریق می شود به تدریج از مرفین  استفاده نمی‌کند زیرا در بدن آنتی بادی ایجاد شده است. هرکس که این واکسن را تزریق کند هر چقدر هم که از مرفین استفاده کند دیگر معتاد نمی شود و در دنیا برای نخستین بار است که این کار انجام می شود.»
وی با بیان این مطلب که این واکسن روی موش، رت، همستر، خرگوش و خوکچه هندی و میمون کار شده است می‌افزاید: «این واکسن روی انسان هم آزمایش شده است. آن را به 1500 نفر تزریق کرده ایم اما شما به طور مبهم بنویسید  واکسن مرفین در جریان اخذ مجوز تولید است.»

محققان چه می‌گویند

یکی از پزشکان بیمارستان لقمان که  نخواست نامش فاش شود می‌گوید: «انتشار این خبر کل جامعه پزشکی را تحت تأثیر قرار داده است و بسیاری از معتادان و خانواده هایشا‌ن درمان را نیمه کاره رها کرده و به دنبال تهیه این واکسن هستند. این در حالی است که قبل از اینکه تأثیر واکسن مرفین در پیشگیری از اعتیاد به مرفین مورد نظر باشد، می‌باید به عوارض احتمالی آن پرداخت و اگر این عوارض، جدی باشند تزریق این واکسن منطقی نخواهد بود.»

دکتر مهدی پیرصالحی مدیر کل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد که واکسن‌های مرفین، هروئین و سیگار هیچ مجوز اولیه‌ای از سازمان غذا و دارو دریافت نکرده‌اند و در وزارت بهداشت هم در هیچ مرحله‌ای قرار ندارند

وی با بیان این مطلب که چند سال قبل انستیتو پاستور ایران که معتبرترین نهاد در واکسن سازی است واکسن مرفین را تولید و روی نمونه های انسانی تزریق کرد ولی دو مشکل برای آنان به وجود آمد، می‌گوید: اول اینکه خاصیت درمانی مرفین در این افراد بسیار کاهش پیدا کرد و حتی از بین رفت. مشکل دوم این بود که اغلب این افراد دچار عوارض افسردگی شدند. درنتیجه این طرح در آن مقطع متوقف شد. به هرحال در حال حاضر این طور به نظر می رسد که این واکسن کارایی نداشته باشد. مگر در آینده محققان کارهای جدیدی روی این واکسن انجام دهند.»

مرفین و ترک آن

دکتر علی مهربانی که در کلینیک ترک اعتیاد فعال است می‌گوید: «مرفین موثرترین ماده برای تسکین دردهای شدید است و بررسی‌‌های انجام شده حاکی از این است که  شیوع تشنج ناشی از مصرف مرفین درایران سیر صعودی عجیبی به نسبت سایر کشورها داشته است.»
وی با اشاره به این مطلب که مرفین از لحاظ میزان اعتیادآور بودن مصرف کننده را بسرعت از لحاظ جسمی و روحی به خود وابسته می‌کند می‌افزاید: «نتایج بررسی مقایسه تأثیرات روانی و ذهنی بین هروئین و مرفین بر روی معتادان تزریقی نشان می‌دهد که هیچ‌یک از این دو ماده بر دیگری اولویت نداشته و معمولاً معتادان تفاوتی بین آنان قائل نمی‌شوند. وابستگی روانی ناشی از اعتیاد به مرفین بسیار پیچیده و طولانی مدت است به طوری که ممکن است سال‌ها پس از ترک اعتیاد فیزیکی و مصرف نکردن مرفین، فرد معتاد اغلب به فکر کردن یا صحبت کردن در مورد مصرف آن (یا سایر مواد مخدر) ادامه داده است و هنگام انجام فعالیت‌های عادی و روزمره خود، احساس بی قراری داشته باشد. »
ممکن است روزی واکسن هروئین و مرفین ساخته شود. هرچند آن وقت مشکل دیگری خواهیم داشت؛ اینکه افراد بیشتری با رغبت به استفاده از هروئین و تریاک بپردازند زیرا پیشاپیش واکسن زده‌اند و خیال‌شان بابت اعتیاد راحت است. با این همه هنوز اختراع، تولید و همین‌طور مجوز علمی آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به چنین واکسنی دل‌خوش نکنید و طول درمان را ادامه دهید.


منبع : ایرنا