دوستت را در این 3 چیز امتحان کن!
دوستى، رفاقت و برادرى را مى توان یكى از شاخ و برگ هاى درخت اجتماع و از جمله نعمت هاى بزرگ الهى به حساب آورد كه خداوند نیز به آن عنایت خاصى دارد، تا آنجا كه مى‌فرماید:
«... وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً ...» (آل عمران / 103)؛ به یاد آرید نعمت هاى خداوند را كه دشمن یكدیگر بودید و او میان دل هاى شما الفت ایجاد كرد و به بركت نعمت او برادر شدید.
بنابراین اسلام نه تنها دوستى و رفاقت با افراد واجد شرایط را تأیید مى‌كند، بلكه ما را به برادرى و دوستى و رفاقت امر فرموده است. چرا که مصاحبت با صالحان رنج و تعب را مى بَرد، به روح و روان نشاط مى بخشد و هنگام گرفتارى، بسیارى از مشكلات بدین وسیله حل مى شود. و بالاتر از همه اینکه زندگى را از ابتذال و پوچى نجات مى دهد و با ارزش هاى متعالى آشنا مى كند و موجب قرب به خدا مى شود.
چنانچه در روایتى پیامبر صلى الله علیه وآله مى فرمایند:
«أُنْظُرُوا مَنْ تُحادِثُونَ، فَإِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَحَد یَنْزِلُ بِهِ الْمَوْتُ إِلاّ مُثِّلَ لَهُ أَصْحابُهُ إِلى اللّهِ، فَإِنْ كانُوا خِیاراً فَخِیاراً وَإِنْ كانُوا شِراراً فَشِراراً...» (اصول كافى، ج 4، ص 451)
بنگرید با چه كسى هم سخن مى‌شوید، زیرا هر كس كه مرگش فرا رسد، در پیشگاه خداوند یارانش در برابرش مجسّم مى شوند. اگر از نیكان باشند، او نیز در زمره نیكان قرار مى گیرد و اگر از بدانند، او نیز در زمره بدان قرار مى گیرد.
در این میان اسلام برای اینکه چه کسانی را برای دوستی خود انتخاب کنیم راهکارها و کدهایی ارائه نموده است که در این فرصت به چند نمونه از این کدها با توجه به روایات می پردازیم:
رسول خدا صلى الله علیه وآله می فرماید:
اى ابوذر، همنشین و دوست صالح بهتر از تنهایى است و تنهایى بهتر از همنشین بد است. (بحارالانوار، ج 77، ص 84)
در روایتی از امام صادق علیه السلام داریم که می فرمایند: "هیچ کس را دوست خود مخوان، مگر آن که در سه چیز او را بیازمایی: او را به خشم آوری و ببینی که آیا این خشم او را از حقّ به باطل می کشاند؛ در درهم و دینار و در سفر کردن با او". (همان)
سعه صدر در مقابل عصبانیت
در جمع های دوستانه, این طور نیست كه همه امور و برخوردها رضایت بخش و با سلیقه و میل و روحیات یكایك افراد سازگار باشد. به جز معصومان(علیهم السلام)، انسان های دیگر مصون از خطا و اشتباه نیستند و ممكن است از روی عمد یا خطا لغزش هایی از سوی برخی دوستان صورت گرفته و سبب رنجش دیگران شوند.
از این رو هر یك از دوستان بر اساس حكم عقل و آموزه های دینی باید قبل از هر چیز با تمرین و ممارست، سعه صدر و قدرت لازم برای تحمل این قبیل لغزش ها را كسب كنند تا بتوانند با اخلاق نیكو و برخوردی شایسته و به دور از عصبانیت و خشم و متوسل شدن به ابزار ناروا از كنار آن ها عبور كنند و بر دوستی های خود تداوم بخشند .
بزرگان دین، ظرفیت نداشتن و برخوردار نبودن از سعه صدر و قدرت تحمل لغزش های دوستان را از جمله عوامل منفی و از صفات ناپسند دوستان دانسته و توصیه كرده اند دوستان خود را با توجه به این نكته انتخاب كنید .
امام صادق(علیه السلام) به بعضی از اصحاب خود فرمود: كسی كه سه بار به تو خشمگین شد و در حق تو بد نگفت، او را دوست خود كن. (بحارالانوار، ج 78، ص 251)
آن حضرت در جایی دیگر می فرماید: كسی را به علامت دوستی نشناس تا او را در سه چیز آزمایش كنی: 1ـ به خشمش بنگر كه آیا او را از حق به باطل می كشاند یا خیر; 2ـ در درهم و دینار; 3- مسافرت كردن. (همان)
یار آن بـود كه صبر كند بـر جفای یار ترك رضای خویش كند در رضای یار
دوست واقعی كسی است كه به ستم و جفای دوست خود بردبار باشد و رضایت او را بر رضای خود مقدم دارد.
در حال بی نیازی و فقر، دوستی او عوض نشود
امام باقر علیه السلام فرمود: بدترین دوست كسی است كه تو را به هنگام بی نیازیت حفظ كند و به وقت تنگدستی رها سازد. (میزان الحكمه، ج 1، ص 53)
سعدی گوید:
دوست مشمار آن كه در نعمت زند لاف یاری و برادر خواندگی
دوست آن باشد كه گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی
به نماز اهمیت بدهد
قرآن می فرماید: «ای اهل ایمان با آن گروه از اهل كتاب و كافران كه دین شما را به بازیچه گرفتند دوستی مكنید. زمانی كه شما ندای نماز بلند می كنید آن را به مسخره و بازی می گیرند زیرا آن قوم مردمی نادان و بی خردند.» (مائده، آیه 57)
ان شاء لله که بتوانیم با انتخاب دوستان شایسته مسیر قرب الی الله را به راحتی و زیبایی طی کنیم.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع:
حوزه
راسخون
مطالب مرتبط:
چگونه همنشین شیطان می شویم
بدترین انسان‌ها از نگاه پیامبر(صلی الله علیه وآله) و امیرالمۆمنین (علیه السلام)
