حکومت منجی موعود بر دل‌ها
حکومت امام مهدی(علیه‌السلام) در شرایطی شکل می‌گیرد که اوضاع جهان نابسامان است. آتش جنگ‌ها و ستم سردمداران کفر و ظلم، دامن جهانیان را فرا گرفته است. مدعیان حکومت‌داری بر سر کار آمده‌اند و هر یک نتوانسته‌اند اوضاع را سامان دهند و مردم به ناکارآمدی آن‌ها پی‌برده‌اند. در چنین اوضاع آشفته‌ای مردی از سلاله‌ی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) ظهور می‌کند و مردم خسته از تمام مکاتب و دولت‌ها به او روی می‌آورند. او به همراه یارانش عدالت و امنیت را در سراسر جهان برقرار می‌کند به گونه‌ای که همه راضی و خوشحالند و آرزو دارند که کاش مردگان نیز در آن دوران زندگی می‌کردند.
دنیای تاریک قبل از ظهور
قبل از ظهور امام مهدی(علیه السلام) فساد و رفتارهای نابهنجار در میان مردم زیاد می‌شود. ظلم و ستم و آشوب در جهان عرصه را بر مردم تنگ می‌کند. امام صادق(علیه‌السلام) در حدیثی طولانی، عصر قبل از ظهور را این‌گونه ترسیم می‌کنند: «ظلم و ستم همه جا را فرا می‌گیرد. قرآن فرسوده و بدعت‌ها از روی هوا و هوس در آن ایجاد می‌شود. آیین یکتاپرستی (اسلام) بی‌محتوا می‌گردد. اهل باطل بر اهل حق مقدم می‌شود. ... سرمایه‌های عظیم در راه خشم خدا (و فساد و بی‌دینی) مصرف می‌شود. رشوه‌خواری در میان کارگزاران دولت، رایج می‌گردد و پست‌های حساس به مزایده گذاشته می‌شود ... ویرانگری و تخریب (به وسیله جنگ‌ها) بر عمران و آبادی پیشی می‌گیرد ... قاضیان بر خلاف فرمان خدا قضاوت می‌کنند و ...» 1
در چنین اوضاع نابسامانی و در حالیکه مردم شکست مدعیان و دولتمردان و مکاتب بشری در اصلاح جوامع را دیده‌اند و به عجز و ناتوانی آن‌ها پی برده‌اند و دیگر گزینه‌ای برای انتخاب پیش رو ندارند، به امام زمان(علیه‌السلام) روی می‌آورند. در این هنگام فقط سردمداران کفر و ظلم که منافع خود را در معرض خطر می‌بینند مقابل امام می‌ایستند. امام باقر(علیه السلام) فرمودند: «دولت ما آخرین دولت‌هاست و هر خانواده و جمعیتی قبل از ما به دولت و حکومت خواهند رسید تا چون سیره و روش ما را ببینند نگویند ما نیز اگر به حکومت می‌رسیدیم، چنین می‌کردیم...».2
عصر دلپذیر ظهور
در چنین شرایطی امام مهدی(علیه‌السلام) ظهور می‌کنند و به همراه یاران خود جلوی ظالمان می‌ایستند و فسادها را ریشه‌کن می‌کنند. امام مهدی(علیه‌السلام) آتش جنگ‌ها را خاموش کرده و امنیت و آسایش را برقرار می‌کنند. بدیهی است، حکومتی که در مدتی کوتاه، بر دشواری‌ها غالب گردد و نابسامانی‌ها را از بین ببرد و ناامیدی دل‌ها را به امید مبدل کند، از پشتیبانی مردمی برخوردار خواهد شد. در حکومت امام مهدی(علیه‌السلام) امنیت و آسایش چنان به جامعه بر‌می‌گردد که حتی حیوانات نیز از آن بهره‌مند می‌شوند. این چنین حکومتی، حکومت بر دل‌ها خواهد بود. از این رو در روایات از پیوند مردم با امام و علاقه آنان به حکومت آن حضرت با سخنان دلپذیری یاد شده است.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «بلایی در آینده دامنگیر این امت (امت اسلامى) خواهد شد به طورى كه كسى براى خود پناهگاهى پیدا نمىكند كه از ظلم و ستم به آن پناه ببرد. در این زمان خداوند مردى را از عترت من بر مىانگیزد، زمین را از عدل و داد پُر مىكند بعد از آن كه از ظلم و ستم پُر شده باشد، از او اهل آسمان و زمین راضى باشند، نعمت‌های الهى روزافزون از آسمان مىبارد، و زمین نعمتهاى خود را بیرون مىریزد و آسایش امت اسلام كاملا در آن عصر تأمین مىگردد، دنیا مبدل به كانون صلح و صفا مىشود به طورى كه زندهها، آرزو می‌كنند کاش مردگان در این دوران زندگی می‌کردند...».3
در چنین حکومتی است که اهل زمین و آسمان امام را دوست دارند و آرزوی هر انسانی است که در چنین حکومتی زندگی کند.
صباح می‌گوید: «در روزگار امام مهدی(علیه‌السلام) خردسالان آرزو می‌کنند که ای کاش بزرگ بودند و بزرگسالان آرزوی کودکی و خردسالی می‌نمایند.» 4
شاید برای این آرزوی خردسالی می‌کنند که دوست دارند زمان بیشتری را در حکومت آن امام به سر برند و خردسالان آرزوی بزرگسالی دارند، زیرا می‌خواهند مکلف باشند و در اجرای برنامه‌های حکومت الهی امام مهدی (علیه‌السلام) نقش داشته باشند و به پاداش اخروی دست یابند.
عهد‌نامه اخلاقی حکومت عدل جهانی
کارگزاران و یاران امام مهدی(علیه‌السلام) نیز افرادی لایق و کارآمد هستند. بنا بر روایات امام مهدی(علیه‌السلام) حکومت را بر عهده‌ی کسانی می‌گذارند که بارها آزمایش شده‌اند و شایستگی‌های خود را در آزمایش‌های گوناگون به اثبات رسانده‌‌اند. از این رو در رأس وزیران حکومت امام مهدی(علیه‌السلام)، حضرت عیسی(علیه‌السلام) قرار دارند که یکی از پیامبران اولوالعزم هستند و با آمدن ایشان بسیاری از مسیحیان نیز به امام مهدی (علیه‌السلام) می‌پیوندند. همچنین از جمله مسئولان برجسته حکومتی امام مهدی(علیه‌السلام) سلمان فارسی، مقداد، ابودجانه و مالک اشتر می‌باشند که شایستگی سرپرستی کارها را در روزگار پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امیرمومنان(علیه‌السلام) داشته‌اند.
امام مهدی(علیه‌السلام) هنگام ظهور و پیش از تشکیل دولت جهانی خود، عهد و پیمانی سخت – که عمده محورهای آن اخلاقی است- از یاران و کارگزاران امور می‌گیرند. امام علی(علیه‌السلام) در روایتی مفصل، این پیمان‌نامه را چنین معرفی می‌کنند:
«با مهدی بیعت می‌کنند که: هرگز دزدی نکنند؛ زنا نکنند؛ مسلمانی را دشنام ندهند؛ خون کسی را به ناحق نریزند؛ به آبروی کسی لطمه نزنند؛ به خانه کسی هجوم نبرند؛ کسی را به ناحق نزنند؛ طلا، نقره، گندم و جو ذخیره نکنند؛ مال یتیم را نخورند؛ در مورد چیزی که یقین ندارند، گواهی ندهند؛ مشروب نخورند؛ حریر و خز نپوشند؛ در برابر سیم و زر سر فرود نیاورند؛ راه را بر کسی نبندند؛ راه را ناامن نکنند؛ گرد همجنس‌بازی نگردند؛ خوراکی را از گندم و جو انبار نکنند؛ به کم قناعت کنند؛ طرفدار پاکی باشند؛ از پلیدی گریزان باشند؛ به نیکی فرمان دهند؛ از زشتی‌ها باز دارند؛ جامه‌های خشن بپوشند؛ خاک را متکای خود سازند، در راه خدا حقِّ جهاد را ادا کنند و ...»
آن امام همام نیز خود تعهد می‌کند که: «از راه آنان برود؛ جامه‌ای مثل جامه آن‌ها بپوشد؛ مرکبی مانند آن‌ها سوار شود؛ به کم، راضی و قانع شود؛ زمین را به یاری خدا پر از عدالت کند؛ خدا را آن چنان که شایسته است، بپرستد و ...».5
این عهد‌نامه‌ی اخلاقی – معنوی، به خوبی روش و منش حکومت امام را نشان می‌دهد و همچنین روشن می‌کند که جامعه‌ی قبل از ظهور، جامعه‌ای فاسد است و امام با اخذ پیمان از یاران خود، جدیت خود را در ریشه‌کن کردن این مفاسد نشان می‌دهد.
بنابراین در حکومت امام مهدی(علیه‌السلام) فساد ریشه‌کن می‌شود و عدالت و امنیت همه جا را فرا می‌گیرد و حجت خدا بر دل‌های مردم حکومت می‌کند و همه از اینکه در زمان حکومت ایشان زندگی می‌کنند، راضی و خشنودند.
پی نوشت:
1 . الکافی، کلینی، ج 8، ص 37-42؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، صص260تا256؛ وسائل الشیعه، حر عاملی، ج 16، ص 275-280.
2. الغیبة، طوسی، ص472.
3. ابن طاووس، الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، ج ۱ ، ص ۱۷۷.
4. ابن طاووس، الملاحم و الفتن یا آشوب‌های آخرالزمان، ص 54؛ متقی هندی، برهان، ص 87.
5. ابن طاووس، الملاحم و الفتن فی ظهور الغایب المنتظر عجل الله فرجه، ص 149.
منابع:
چشم اندازی به حکومت مهدی(عج)، نجم الدین طبسی، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ سوم، سال 1380.
آینده جهان (دولت و سیاست در اندیشه مهدویت)، رحیم کارگر، قم، بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) چاپ سوم، بهار 1389.
