ایست! شما پلاك آلایندگی دارید

در حالی همه مسئولان دم از مشكل آلودگی هوا می‌زنند كه روند خروج و جایگزینی وسایل نقلیه فرسوده همچنان با حركت لاك‌پشتی در حال اجراست.

خودروهای فرسوده و غیراستاندارد همچنان در معابر شهری در حال تردد هستند. از حدود 5/16 میلیون خودرویی كه در كشور در حال تردد هستند حدود 3‌میلیون خودروی فرسوده در حال تولید آلودگی و آلایندگی هستند. براین اساس بر تعداد خودروهای فرسوده همچنان افزوده می‌شود. از یك سو عمر خودروها در حال افزایش است و از سوی دیگر خودروهای غیراستاندارد با تكنولوژی قدیمی در كشور در حال تولید و عرضه است. كنترل آلودگی ناشی از تردد خودروهای فرسوده، اصلی‌ترین موضوعی است كه مدیریت شهری در حال حاضر به دنبال آن است. به واقع تلاش و پیگیری در جهت استانداردسازی خودروهای تولیدی و وارداتی به كشور تاكنون جواب نداده و اقدامات صورت گرفته نتیجه‌بخش نبوده است. براین اساس مدیریت شهری به دنبال روش جدیدی است تا بتواند علاوه بر كنترل تردد خودروها در شهر خودروهای آلوده‌كننده هوا را نیز محدود سازد. در این زمینه رئیس كمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران می‌گوید: باید طرحی جامع جایگزین طرح‌های مقطعی شود تا خودروها نه براساس شماره پلاك بلكه بر مبنای میزان آلودگی‌شان شناسایی و گروه‌بندی شوند.
 معاون حمل و نقل و ترافیك شهرداری تهران معتقد است كه خودروها باید بر مبنای میزان آلودگی كه تولید می‌كنند اجازه یابند در محدوده‌هایی از شهر تردد كنند. به واقع خودروهایی كه كمتر آلودگی تولید می‌كنند باید بتوانند در پهنه وسیع‌تری از شهر اجازه تردد داشته باشند. با ورود خودروهای جدید به معابر شهری بر میزان آلودگی هوا به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته برای كاهش آلودگی افزوده می‌شود. در این زمینه یك كارشناس برنامه‌ریزی شهری با استناد به گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت از آمار تولید خودرو در سال 93 گفت: بر اساس این گزارش، در سال گذشته مجموعاً یك میلیون و 130 هزار و 164 دستگاه خودرو در كشور تولید شده كه چنانچه یك سوم این خودروها وارد تهران شده باشند، 376 هزار و 721 دستگاه خودرو روانه خیابان‌ها و بزرگراه‌های تهران شده‌اند.جباری‌زادگان با اشاره به اینكه به دلیل كاهش تولید خودرو در سال‌های اخیر، تعداد خودروهای جدید كه وارد تهران می‌شوند، به كمتر از 1000 دستگاه در روز كاهش پیدا كرده و سه رقمی شده بود، افزود: این تعداد سال گذشته پس از سال‌ها، چهار رقمی شد و به بیش از هزار دستگاه در روز افزایش پیدا كرد.

تولید روزانه 380 تن آلودگی توسط موتورسیكلت‌ها

حسین شهبازی، کارشناس بخش سیاهه انتشار و پیش‌بینی آلودگی هوا با بیان اینکه موتورسیکلت‌های شهر تهران روزانه حدود 16 میلیون کیلومتر در تهران پیمایش دارند، می‌گوید: این میزان پیمایش منجر به تولید روزانه 380 تن آلودگی در سطح شهر می‌شود. به ویژه آنکه بیش از 95 درصد موتورسیکلت‌های موجود در شهر تهران را موتورسیکلت‌های کاربراتوری تشکیل می‌دهند که آلودگی بسیار زیادی تولید می‌کنند.

به گفته او به دلیل تکنولوژی غالب مورد استفاده در موتورسیکلت‌های شهر تهران، میزان انتشار آلاینده‌های مونوکسیدکربن، ترکیبات آلی فرار و ذرات معلق در مقایسه با سایر آلاینده‌ها بیشتر است و همین امر سبب شده موتورسیکلت‌ها 39 درصد از ترکیبات آلی فرار، 19درصد از مونوکسید‌کربن و 14درصد از ذرات معلق روزانه تولیدی ناشی از تردد وسایل نقلیه در شهر تهران را تولید کنند که این آمار نشان‌دهنده سهم قابل توجهی در تولید آلاینده در شهر تهران است. وی می‌افزاید: در سال‌های گذشته با توجه به نقشی که موتورسیکلت‌های کاربراتوری در آلودگی هوای تهران دارند دو پیشنهاد برای کنترل و کاهش آلودگی ناشی از تردد آنها در شهر مطرح شده است؛ نخست محدود و ممنوع کردن شماره‌گذاری موتورسیکلت‌های بنزینی به گونه‌ای که تنها موتورسیکلت‌های انژکتوری در تهران شماره‌گذاری شوند و اجازه تردد داشته باشند و دیگری استفاده از موتورسیکلت‌های برقی به جای موتورسیکلت‌های بنزینی؛ برنامه‌ای که از چند ماه پیش در تهران آغاز شده است. هر چند همچنان شماره‌گذاری موتورهای کاربراتوری در تهران ادامه دارد اما آنطور که مدیران شهری و اعضای شوراها پیشتر گفته بودند در آینده نزدیک سیاست‌های سختگیرانه‌تری برای تردد موتورسیکلت‌های کاربراتوری در تهران اعمال خواهد شد.

طرح زوج و فرد راهکاری مقطعی است نه منطقی

از سوی دیگر رئیس كمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران با اعلام اینكه تداوم اجرای طرح زوج و فرد به عنوان راه‌حلی برای كاهش آلودگی هوا، راهکاری مقطعی است نه منطقی، گفت: باید طرحی جامع جایگزین این طرح شود تا خودروها نه بر اساس شماره پلاك كه بر مبنای میزان آلودگی‌شان شناسایی و گروه‌بندی شوند و خودروهای آلاینده‌ در صورت ورود و تردد در محدوده طرح ترافیك، موظف به پرداخت عوارض آلایندگی خودرو گردند. اقبال شاكری با تأكید بر اینكه اجرای طرح كنترل آلایندگی خودروها، ضمن كاهش آلودگی هوا می‌تواند از حجم قابل توجهی از ترافیك و شلوغی خیابان‌ها نیز بكاهد، افزود: به منظور شناسایی خودروهای آلاینده، معیارها و ملاك‌هایی همچون سال تولید، مدل، استانداردهای كیفی و مشخصات فنی خودرو مد نظر قرار می‌گیرد و یكی از الزامات و اقتضائات این طرح، دریافت برگه معاینه فنی خودرو است. به گفته وی طرح كنترل آلایندگی خودروها، علاوه بر وسایل نقلیه سبك، وسایل نقلیه سنگین را نیز در بر می‌گیرد و حتی اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها نیز در قالب این طرح پایش خواهند شد و بنا‌بر‌این، تمام رانندگانی كه در سطح شهر تردد می‌كنند، باید نسبت به دریافت برگه معاینه فنی خودروی خود اقدام نمایند.
رئیس كمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران با تأكید بر این كه بدون تردید این طرح در كاهش آلودگی هوا و ارتقا و بهبود كیفیت هوای تهران بسیار موثر خواهد بود، خاطرنشان كرد: البته به این منظور پروژه‌هایی از جمله راه‌اندازی خطوط و ایستگاه‌های جدید مترو، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و ورود اتوبوس‌های جدید دوكابین به ناوگان اتوبوسرانی و نیز جایگزین كردن اتوبوس‌های برقی به جای اتوبوس‌های گازوئیلی نیز در دستور كار مدیریت شهری قراردارد

طرح مجازی تقسیم خودرو‌ها بر اساس میزان آلایندگی

در این زمینه معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در خصوص اجرای طرح محدوده زوج و فرد و ورود خودرو‌ها به این محدوده در روزهای فرد و زوج بر اساس آخرین شماره پلاک آنها گفت: از ابتدا هم اعتقاد داشتیم اینکه خودرو‌ها بر اساس شماره آخر پلاکشان یک روز در میان وارد این محدوده شوند، از منطق قوی و قابل قبولی برخوردار نیست.

سید‌جعفر تشکری‌هاشمی افزود: نباید سهم خودرویی که از استانداردهای محیط زیستی لازم برخوردار است و حداقل آلودگی را تولید می‌کند با خودرویی که از هیچ گونه استانداردی برخوردار نبوده و انبوه آلاینده‌ها را وارد هوا می‌کند، برای تردد در شهر برابر باشد. وی با اشاره به اینکه خودرو‌ها بر مبنای میزان آلودگی که تولید می‌کنند باید بتوانند در محدوده‌هایی از شهر تردد کنند، اظهار کرد: بر این اساس، خودرو‌ها هر قدر استاندارد بالا‌تر و آلایندگی پایین‌تری داشته باشند، می‌توانند در پهنه‌های وسیع‌تری از شهر حرکت کنند و به‌‌ همان نسبت، خودروهایی که استاندارد پایین‌تر و آلایندگی بالاتری دارند، از این نظر‌ محدود‌تر خواهند بود. تشکری‌هاشمی با بیان اینکه به این ترتیب، خودروهای تهران به صورت مجازی به چهار رنگ تفکیک می‌شوند، تصریح کرد: خودروهای قرمز، خودروهای کاربراتوری هستند که به سن فرسودگی رسیده‌اند و توان قبولی در معاینه فنی را ندارند و در نتیجه امکان تردد در تهران را نخواهند داشت و خودروهای زرد، خودروهایی هستند که به سن فرسودگی نزدیک هستند و استاندارد آنها پایین‌تر از یورو 2 است که محدودیت‌هایی برای تردد آنها در محدوده مرکزی شهر در نظر خواهیم گرفت.
معاون شهردار تهران در پایان با تأکید بر اینکه پلاک خودرو‌ها منشأ آلودگی نیست، بلکه اگزوز خودرو‌ها که انبوه آلاینده‌ها از آن خارج می‌شود منشأ آلودگی است، خاطرنشان کرد: خودروهای آلاینده جان میلیون‌ها شهروند تهرانی را مورد تهدید قرار داده‌اند و ۸۰ درصد آلودگی هوای این کلانشهر را این خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها تولید می‌کنند و به منظور پایان بخشیدن به این پدیده مرگبار، طرحی تهیه و تدوین شده که در صورت تأیید مراجع مربوطه، جایگزین طرح زوج و فرد خواهد شد.