آموزش ریاضی، چند راهکار ساده
معلمان بدون آگاهی از روان‌شناسی، جامعه‌شناسی روش‌های آموزشی، نحوه ارزشیابی و استفاده از وسایل كمك آموزشی، نمی‌توانند وظیفه خود را در عصر كنونی به نحو شایسته انجام دهند.
درس ریاضی عموماً برای بچه‌ها مشكل و حتی همراه با ترس و وحشت است. این در حالی است كه ریاضی یكی از چند درسی است كه در باز كردن ذهن دانش‌آموز و آموزش چگونه اندیشیدن نقش درجه اول دارد. بسیاری از معلمان فرهیخته كه هم به آموزش ریاضی علاقمندند و هم اشتیاق آموختن آن را به بچه‌ها دارند، همواره دنبال راه و روش‌هایی هستند كه این درس را شیرین و فهمیدنی كنند و در واقع بچه‌ها را با ریاضیات آشتی دهند.
آموزش ریاضی، چند راهکار ساده
بیش از 50 درصد دانش‌آموزان مقاطع مختلف معمولاً در درس ریاضی مشكلات اساسی دارند. بسیاری از دانش‌آموزان حتی در ساده‌ترین مطالب ریاضی مربوط به سال‌های قبل اشكال دارند. در ابتدای سال تحصیلی معمولاً مشكلات یادگیری ریاضی به دلیل فراموشی مطالب پایه بسیار زیاد است و دانش‌آموزان كشش لازم برای یادگیری ریاضی را ندارند و وقتی كه مطالبی را تدریس می‌كنیم نمی‌فهمند و با دهان باز و چشمانی گرد شده به معلم و تخته سیاه می‌نگرند! وقتی كه از چند نفرشان درس می‌پرسیم به ندرت كسی جواب درستی می‌دهد و دائم هراسناك بوده و چشمانشان را به زمین می‌دوزند! اگر یك امتحان پایه از آن ها بگیریم میانگین نمرات امتحانی پایین خواهد بود. علل بسیاری در پایین بودن نمرات امتحانی نقش دارند.
از جمله آن ها:
1ـ پایه ضعیف در درس ریاضی از سال‌های قبل.
2ـ قبولی با استفاده از تك‌ماده در خرداد سال قبل.
3ـ قبولی با استفاده از تقلب و گفته شدن سوالات قبل از امتحانات.
4ـ كم‌هوشی و دیرآموزی بعضی از دانش‌آموزان.
5 ـ نداشتن اعتماد به نفس در درس ریاضی.
6 ـ مشكلات جسمی بعضی از دانش‌آموزان، سوء تغذیه، ضعف چشم.
اقدام‌هایی كه برای چنین دانش‌آموزانی می‌توان انجام داد به قرار زیر است:
ابتدا باید در چند جلسه اعتماد به نفس دانش‌آموزان را تقویت كرد. برگزاری امتحانات به صورت كتاب باز (open book) می‌تواند انجام شود تا دانش‌آموزان اعتماد به نفس پیدا كنند.
باید آن ها را تشویق كرد كه خودشان مطالب را یاد بگیرند و تمرین‌ها را حل كنند و زود نا امید نشوند. اگر دانش‌آموزی تمرینی را حتی ناقص حل كند، باید او را تشویق كرد و نمرات بیش از حقش به او داد. هر بار كه با كوچكترین مطلبی یك نمره خوب برای دانش‌آموز گذاشته شود، كم‌كم این دانش‌آموز از درس ریاضی و معلم ریاضی خوشش می‌آید. باید سعی كرد ضعف‌های دانش‌آموز را به رویش نیاورد.
با هم مطالعه كردن یكی از روش‌های شناخته شده و موثر یادگیری در میان دانش‌آموزان است. پژوهش‌هایی كه درباره اثربخشی از روش مطالعه مشاركتی انجام گرفته است نشان داده‌اند، دانش‌آموزان و دانشجویانی كه به این طریق مطالعه می‌كنند، از كسانی كه مطالب را برای خودشان خلاصه می‌كنند یا صرفاً به مطالعه مطالب می‌پردازند، بیشتر می‌آموزند و آموخته‌ها را برای مدت طولانی‌تری در یاد نگه می‌دارند.
به همین جهت گروه‌بندی دانش‌آموزان در كلاس كه متشكل از دانش‌آموزان ضعیف و قوی و متوسط باشد، در رفع اشكالات درسی آنان بسیار موثر است. نوشتن چركنویس هم در بسیاری از دانش‌آموزان كمك‌كننده است. تمرین و تكرار در زمان های متفاوت هم در به خاطرسپاری و یادگیری مطالب ریاضی نقشی اساسی دارند كه معمولاً دانش‌آموزان ضعیف از آن غافل هستند.
البته می‌توان از راه‌های مختلف دیگر به یادگیری ریاضی در سطح مدارس كمك كرد كه عبارتند از:
الف: ایجاد امكانات لازم برای افزایش سطح فرهنگی خانواده كه بتواند بسیاری از مشكلات درسی فرزند خود را برطرف كند.
ب: آموزش روش‌های جدید تدریس به معلمان و حذف روش‌های سنتی.
ج: تهیه وسایل كمك آموزشی در زمینه تدریس.
و: طرح درس معلم.
اگر معلم برای خود طرح درس داشته باشد یعنی یقیناً بداند كه در هر جلسه چه مطالبی می‌خواهد درس بدهد و این موضوع چه مشكلاتی دارد و در ضمن سعی كند كه با استفاده از تجربیات گذشته در حداقل زمان و كمترین كلام، حق درس را ادا نماید. نخستین گام این است كه دبیر تعداد صفحات كتاب را به تعداد جلسات مفید نوبت یا سال تقسیم كند و ببیند در یك جلسه دقیقاً چند صفحه باید تدریس كند و اگر لازم شد ابزار و وسایل كمك‌آموزشی از قبل تهیه شده را به كلاس برده و مورد استفاده قرار گیرد.
قسمتی از همكاری و همیاری بچه‌ها در خارج از كلاس یا در منزل صورت پذیرد. مثلاً بچه‌ها در منزل اشكالی را روی مقوا بكشند یا اجسامی بسازند یا اشكالی ببرند یا جدول‌هایی را تنظیم كنند منتهی با پرسش و سوال در كلاس دانش‌آموز را فعال كرد.
باید توجه داشت تا زمانی كه معلم رو به تابلو و پشت به بچه‌ها تندتند فرمول نوشته، تخته را سیاه كرده و پاك كند و در آخر درس رو به كلاس برگر دانده و بگوید: بچه‌ها درس برای روز بعد از فلان صفحه تمرین حل كنید. همواره بچه‌ها در ریاضی ضعیف خواهند ماند. تا زمانی كه معلمان ریاضی مخصوصاً در مقاطع ابتدایی هنوز از روش‌های قدیمی حفظی برای تدریس ریاضی استفاده می‌كنند، بیشتر دانش‌آموزان ابتدایی از ریاضی گریزان خواهند شد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - منبع: اطلاعات
تهیه و تنظیم: مریم فروزان کیا
