دخمه‌هایی برای درآمدزایی

«چرا این‌قدر ساعت‌های كاری كم است؟»، «هر 6 ماه یكبار شهریه را زیاد می‌كنند»، «بچه را چرا به زور می‌خوابانند»، «مربی‌ها اصلا طرز رفتار با بچه را نمی‌دانند». كافی است سری به مهدكودك‌های سطح شهر بزنید و...

«چرا این‌قدر ساعت‌های كاری كم است؟»، «هر 6 ماه یكبار شهریه را زیاد می‌كنند»، «بچه را چرا به زور می‌خوابانند»، «مربی‌ها اصلا طرز رفتار با بچه را نمی‌دانند». كافی است سری به مهدكودك‌های سطح شهر بزنید و بگویید برای تهیه گزارش آمده‌اید تا سفره دل مادران باز شود و هر چه گلایه از مهدكودك بچه‌شان در دل نگه‌داشته‌اند، روی داریه بریزند. به زعم مادران، هیچ مهدكودكی كارش را به خوبی انجام نمی‌دهد و در ازای پولی كه می‌گیرند، خدمات مناسبی ارائه نمی‌كنند. داستان شكایت از مهدهای كودك داستان جدیدی نیست. بارزترین آن خبر كودك آزاری در مهدكودكی در اردبیل است كه در تیرماه سال گذشته جنجال بسیار زیادی به پا كرد. مربی مهد، كودكی را با كتك وادار به غذا خوردن می‌كرد و او را از موهایش بلند می‌كرد. جالب اینكه این مهد جزو مهدهای سه‌ستاره اردبیل بوده! ستاره‌هایی كه برای كیفیت و رضایتمندی بیشتر به این مهد داده بودند. اما یك روز بعد از این ماجرا این مهد پلمب شد. با گشتی در شهر و سر زدن به مهدهای مختلف می‌فهمید كه اوضاع در اكثر مهدها چندان گل و بلبل نیست. شاید اتفاقی به بزرگی اتفاق مهد كودك اردبیل رخ ندهد اما در اطراف‌مان هستند كودكانی كه با برخوردهای بد مربیان مهدكودك، عطای رفتن به مهد را برای همیشه به لقایش بخشیده‌اند. ما هم تصمیم گرفتیم سری به شهر بزنیم تا ببینیم در مهدهای كودك چه می‌گذرد.

دخمه‌هایی به اسم مهدكودك

مركز شهر، خیابان طالقانی، نرسیده به پل حافظ. ته كوچه دیواری گل گلی به چشم می‌خورد. عین دخمه می‌ماند. بالایش تابلوی بزرگی زده و نوشته مهد كودك. راهرویی بسیار باریك و حیاطی بسیار كوچك و پر از نرده. از دفتر مهد صدای جر و بحث می‌آید. در باز است و خانمی عصبانی تند تند حرف می‌زند: «بچه‌ام دیگر نمی‌خواهد بیاید مهد. معلوم نیست مربی باهاش چه كار كرده.» «خانم حتما اشتباه شده. بچه را بیاورید ببینیم مشكل چیست».

پرواضح است كه بحث بین مادر یكی از بچه‌ها و مدیر مهدكودك است. مدیر كاملا سپرش را انداخته و دستپاچه حرف می‌زند. مربی مذكور هم گوشه‌ای ایستاده و خیلی بی‌حوصله ماجرا را تماشا می‌كند. زیربار هم نمی‌رود. بیرون در مادر دوبچه دیگر هم ایستاده‌اند؛ «این مربی قبلا هم شاكی داشته. نمی‌دونم چرا بیرونش نمی‌كنند». عوامل مهد جمع شده‌اند و دارند دعوا را تماشا می‌كنند، پس می‌شود یواشكی به طبقات سرك كشید، بچه ها دارند از سر و كول هم بالا می‌روند. ساعت 11 است و هنوز كلاس‌هایشان تمام نشده. اما یك سوال؛ چرا مهد كودك كه پر از بچه‌های كوچك و حتی شیرخوار است باید این‌قدر تو در تو و طبقه طبقه باشد. براساس دستورالعمل بهداشتی مهدهای كودك؛ «ساختمان مهد كودك حتی‌المقدور باید یك طبقه داشته باشد و دارای محوطه با فضای آزاد باشد تا برای بازی اطفال مورد استفاده قرار گیرد. اگر از طبقه دوم برای مهد كودك استفاده می‌شود حتما پنجره‌ها دارای حفاظ آهنی باشد و پله‌ها نیز حفاظ داشته باشد.» ولی راه‌پله‌های این مهد حفاظی ندارد! چند درصد از مهدهای كودك سطح شهر با آن چیزی كه در دستورالعمل آمده، مطابقت دارند؟ برای این گزارش به مهدهایی در مركز شهر، بالای شهر و حتی پایین شهر سر زده‌ایم. اكثر مهدها در اماكن چند طبقه بنا شده‌اند. با وجود اظهارات مسئولان بهزیستی كه مسئول مستقیم رسیدگی به مهدهای كودك هستند، به نظر می‌رسد به این بخش از شرایط مهدكودك توجه چندانی نمی‌شود. تنها بعضی از مهدهای خصوصی كه در بالای شهر هستند با شهریه‌های سنگین، محوطه‌هایی بزرگ‌تر و ایمن‌تر دارند.

مربیانی بدون آموزش

«مربی‌ها از شوق و علاقه در مهدها مشغول به كار نیستند و انگار فقط برای كسب درآمد به مهد می‌آیند. انگار مدیر مهد اقوامش را آورده تا با هم پول دربیاورند!» اینها صحبت‌های یكی از مادرهایی است كه بیرون ایستاده و منتظر است بچه‌اش را آماده كنند تا ببرد. یكی دیگر می‌گوید: «مربی مهد باید تحملش زیاد باشد اما تحمل وجود ندارد. من خودم بارها دیده‌ام كه سر بچه‌ها داد می‌زنند. روحیه بچه حساس است. چرا باید این رفتار با بچه شود؟ ما بچه‌هایمان را می‌آوریم تا چیز یاد بگیرند نه اینكه روحیه‌شان خراب شود.» بیشتر مادران شاكی هستند از اینكه مشاوران و مربی‌های مهدها تخصص لازم را ندارند و درصد بسیار كم‌شان كه تجربه زیادی به عنوان مربی دارند، می‌توانند رفتار درستی داشته باشند و آموزش‌های خوبی بدهند. «وقت‌های بیكاری بچه‌ها برنامه‌ریزی ندارند و بچه‌ها صرفا بازی می‌كنند. یعنی ساعت‌های بازی بچه‌ها خیلی بیشتر از آموزش‌شان است.» این را مادری می‌گوید كه بچه‌اش را به هوای آموزش بیشتر و رشد بهتر به مهد سپرده. وقتی با مادران صحبت می‌كنید متوجه می‌شوید كه اگر بخواهید بچه‌تان آموزش‌های بهتری ببیند و بهتر رشد كند باید به مهدهای گران‌تر برود كه شهریه‌شان بنا به آموزش و ساعت كاریشان بیشتر از یك میلیون تومان می‌شود. در سال‌های اخیر تعداد مهدهای كودك در ایران بیشتر شده و بسیاری از دختران جوان كه فارغ التحصیل دانشگاه بودند و نمی‌دانستند باید كجا سر كار بروند به عنوان مربی در مهدها مشغول به كار شده‌اند. مربیانی كه بدون آموزش‌های اولیه، مسئول مستقیم آموزش نونهالان ما شدند.

هركه هرچه بخواهد پول می‌گیرد

«وقتی می‌خواهیم اسم بچه را بنویسیم یك منوی بسیار جذاب ارائه می‌دهند كه فلان برنامه را داریم و بهمان برنامه و بهتر از جاهای دیگر هستیم. پول بیشتری هم می‌گیرند اما بعد می‌بینیم دارند كم كاری می‌كنند.» شكایت بسیاری می‌شود از شهریه‌ای كه مهدها می گیرند. در بهزیستی شهریه‌ها بر اساس درجه‌بندی و ارتقای كیفیت خدمات مهدهای كودك، شهریه مهدهای كودك یك ستاره 10 درصد، دوستاره 20 درصد و سه‌ستاره 30 درصد بیشتر از شهریه پایه در نظر گرفته شده است.

این شهریه با احتساب میان‌وعده و لوازم بهداشتی مصرفی مهدكودك (مثل مایع دستشویی، دستمال كاغذی) است. در دستورالعمل سازمان بهزیستی ذكر شده كه اگر مهد، ناهار هم به بچه‌ها بدهد می‌تواند 50 هزار تومان در ازایش از والدین دریافت كند. هرمهدكودك می‌تواند با به‌كارگیری مربیان دارای مهارت و كارت مربیگری حداكثر 5 فعالیت فوق‌برنامه را در قالب یكی از فعالیت‌های زیر در مهدكودك اجرا كند: فعالیت‌های ورزشی و فعالیت‌های هنری (نمایش خلاق، نقاشی، سفالگری و...)، فعالیت‌های فرهنگی (آموزش ویژه مفاهیم دینی، آموزش فقط یك زبان خارجی). ضمن اینكه شركت كودكان در فعالیت‌های فوق‌برنامه كاملا اختیاری بوده و باید با رضایت كتبی والدین باشد. مهدكودك به ازای هر فعالیت فوق‌برنامه صرفا مجاز به اخذ 5 درصد شهریه نهایی است. علاوه بر آن؛ هزینه سرویس ایاب و ذهاب كودكان با توافق والدین و مهدكودك به‌طور جداگانه دریافت می‌شود. همچنین مهدكودك مجاز به دریافت هیچ‌گونه وجهی بابت لوازم‌التحریر از والدین نیست ودر صورت لزوم لیست لوازم‌التحریر مورد نیاز در اختیار والدین قرار گرفته تا توسط اولیا تهیه شود. دریافت هرگونه وجهی با هر عنوان در قالب قرارداد با والدین به منظور ارائه خدمات ویژه و تخصصی و یا اخذ رضایت از والدین با این عنوان یا به هر شكل دیگری ممنوع است. با وجود چنین دستورالعملی اما باز شهریه‌ها دل به خواه تعیین می‌شود و بعضی مهدها با رقم‌های نجومی فعالیت می‌كنند. اصلا آن‌قدر این شكایت‌ها زیاد شد كه رئیس سازمان بهزیستی دوسال پیش شماره پیامك 30008530 را اعلام كرد تا مردم شكایات خود را به اطلاع بازرسان سازمان بهزیستی برسانند.