تبیان، دستیار زندگی
سینمای ایران در سال 1393 به کام چه کسی بود و برای چه کسی «آمد» نداشت؟ این گزارش را بخوانید:
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : منیژه خسروی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

٩٣ به کام که بود؟


سینمای ایران در سال ١٣٩٣به کام چه کسی بود و برای چه کسی «آمد» نداشت؟ این گزارش را بخوانید:

رضا عطاران

رضا عطاران


وقتی از تلویزیون به سینما آمد کسی فکر نمی کرد خیلی زود به جایگاهی برسد که حالا فکر بازگشت در سرش نباشد. چند سالی است عطاران به تنهایی علمل فروش فیلم ها است و نامش گیشه را داغ می کند. امسال سه فیلم «کلاشینکف»، «طبقه حساس» و «ردکارپت» بخش توجهی از فروششان را مدیون حضور رضا عطاران بودند. قطعا اگر به جای عطاران، بازیگر دیگری برای بازی در این فیلمها انتخاب شده بود نه «کلاشینکف» به فروشی دو میلیاردی دست پیدا می‌کرد و نه «طبقه حساس» پنج میلیارد فروش می کرد. درباره «رد کارپت» که قضیه کارگردانی هم به دلایل موفقیت او در بازی اضافه شد. «ردکارپت» فیلمی کاملا معمولی بود که شاید اگر هرکسی دیگر غیر از عطاران آن را میساخت حتی یک سوم استقبال فعلی هم از آن  نمیشد اما بهرحال توانست یکی از پرفروشترین فیلمهای سال نام بگیرد. رضا عطاران چه به عنوان بازیگر و چه به عنوان کارگردان، توانست بخش مهمی از فروش سینمای امسال را به دست بگیرد.

مرضیه برومند


خالق نوستالژی بچه های شصت است و امسال با فصل دوم «شهر موش ها» بازگشتی شکوهمند به سینما داشت.مرضیه برومند بدون شک به خاطر خلق «شهرموشها2» و رونق دادن به سینمای کودک بعد سال ها، یکی از مهمترین برنده‌های امسال سینماست. امسال بعد از سالیان سال بالاخره کودکان، مخاطب فیلمی شدند که نه به اندازه خاله و عموهای تلویزیونی، کوچک و بی‌فکر فرضشان کرده بود و نه به اندازه «کلاه قرمزی و بچه ننه»، از آنها انتظار داشت مضامینی را متوجه شوند که صرفا خاص بزرگسالان بود. «شهر موشها2» صرفا برای کودکان و نوجوانان در دهه 90 ساخته شده بود با علم به تمام ویژگی‌ها و علایق آنها به همراه تمام اتفاق‌ها، مضامین، دکورها و تکنولوژی‌های جدید. «شهر موشها 2» با وجود اینکه در ظاهر برای گروه سنی کودک و نوجوان ساخته شده بود امسال رکورد بیشترین فروش را شکست و در صدر پرفروش‌های سینما قرار گرفت.

بازیگران

مسعود ده نمكی


ابراهیم حاتمی كیا همزمان با اكران «چ» در گفت و گویی تلویزیونی ضمن ابراز شگفتی از موفقیت فیلم های مسعود ده نمكی گفته بود كارشناسان باید بنشینند و راز موفقیت او را تحلیل كنند. مسعود ده نمكی هر چه ساخته مورد پسند منتقدان و مخاطبان سخت پسند سینما نبوده اما موقع اكران تبدیل به بمب گیشه شده اند. بعد از سه گانه «اخراجی ها» گمان می رفت تب فروش ساخته های او فروكش كند ولی «رسوایی» هم پر فروش شد. خیلی ها سوژه ملتهب فیلم را عامل اصلی فروش دانستند و معتقد بودند این اتفاق برای «معراجی ها» تكرار نخواهد شد. این فیلم ستاره ها و شوخی های فیلم های قبل ده نمكی را نداشت و طبعا انتظار نمی رفت به فروش بالا دست پیدا كند. ضمن آن كه قرار بود بزودی سریال آن ها هم روی آنتن برود. «معراجی ها» اما حالا جزو فیلم های بالای جدول سال 93 است.

ابراهیم حاتمی كیا


«چ» جنگی ترین فیلم ابراهیم حاتمی كیا است. حاتمی كیا در سینمای جنگ نفس كشید و صاحب نام شد اما هیچ گاه جنگ را در جبهه مقدم و میان توپ و آتش ندید. او به درون آدم های جنگ می رود و خلوت های شان را به تصویر می كشد. در «چ» اما جنگ نه در پس زمنیه كه عامل اصلی پیش برنده درام است و همه اتفاقات زیر گلوله و التهاب رخ می دهد. حاتمی كیا با خلق صحنه های جنگی بویژه در سكانس سقوط هواپیما قدرت نمایی می كند ، با این حال تنها كسی كه باز در قاب غیر جنگی ایستاده قهرمان فیلم یعنی مصطفی چمران است. تضاد عجیبی است ؛ همه منتظر یك چمران چریك هستند تا با اتكا به توانایی نظامی اش ، غائله پاوه را خاتمه دهد. چمران حاتمی كیا اما در دل كوران جنگ، صلح طلب است و مختصاتش را از قهرمانان حاتمی كیا وام گرفته. این كارگردان كاركشته گویی برای ایران 93 پیشنهاد دیگری دارد. او با «چ» نشان داد می تواند فیلم های سنگین جنگی هم بسازد.

شهرام مكری


سال 93 بیش از همه به كام شهرام مكری است. كارگردان جوانی كه سال ها پیش و با ساخت فیلم های كوتاه جسارت و خوش فكری اش را ثابت كرده بود. او بجای پیروی از قواعد مرسوم سینما ، فرم های روایی را در هم ریخت و سبكی به نام خودش ثبت كرد. در اولین فیلم بلندنش یعنی «اشكان ، انگشتر متبرك و چند داستان دیگر» باز هم به سیاق فیلم های كوتاه ، داستانش را موازی روایت كرد اما عدم اكران عمومی باعث شد، این تجربه چندان به چشم نیاید. «ماهی و گربه» اما فرصت مواجهه مخاطبان با دنیای منحصر بفرد مكری است. این فیلم نسخه تكامل یافته تجربیات مكری است ؛ او این بار علاوه بر روایت غیر خطی، علاقمندی اش به دنیای موازی را به رخ كشید و در ضمن قواعد ژانر اسلشر را جابجا كرد. مكری به جای یك فیلم اسلشر ، سایه ای از هراس و تهدید را به كام مخاطب نشاند و با ایجاد نشانه ها مفاهیم پس ذهنش را تصویر كرد.

نرگس آبیار


سال 93 همه نگاه ها را به سمت خود جلب کرد با «شیار 143». «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند» نوید كارگردانی خوش آتیه نمی داد اما نرگس آبیار خیلی زود با «شیار 143» نگاه ها را عوض كرد. این فیلم زمانی ساخته و اكران شد كه غالب فیلمسازان كهنه كار حوزه دفاع مقدس از مهجوریت تولید و ساخت این گونه فیلم ها می نالند. «شیار 143» اما یك بار دیگر روی سوژه انتظار دست گذاشت و داستان مادری منتظر ِفرزند شهیدش را از منظری دیگر روایت كرد. پیش از این فیلم هایی چون «فرزند خاك» و « بوسیدن روی ماه» سراغ مفهوم انتظار رفته بودند اما این «شیار 143» بود كه توانست نگاه ها را به سمت خود جلب كند و در گیشه هم موفق باشد. آنچه فیلم را شاسته تحسین کرده، ضمن بازی خوب مریلا زارعی ، تعلیق داستان ، رابط مادر و فرزند و پایان امید بخش فیلم است.

بازیگران

شهاب حسینی


امسال یکی از مهمترین اتفاق‌های زندگی‌اش را رقم زد. بعد از موفقیت در عرصه بازیگری، اولین فیلم‌اش را با نام «ساکن طبقه وسط» اکران کرد و با استقبال فراوانی از سوی مخاطبان روبه‌رو شد. برخلاف بسیاری از بازیگران مطرح سینما که زمان ورود به عرصه بازیگری، چندان موفق عمل نمی‌کنند، حسینی «ساکن طبقه وسط» را در فضایی جدید ساخت و به خاطر گریم‌های متعدد و ایفای نقش‌های متفاوت، توانست در این زمینه هم رکورددار شود. با اینکه به نظر می‌رسید فضای فیلم آنچنان که باید به مذاق مردم عادی خوش نیاید اما فروش آن از مرز یک میلیارد گذشت. او امسال برای فیلم «دوران عاشقی» علیرضا رئیسیان هم نامزد دریافت سیمرغ شد آنهم در شرایطی که خودش چندان از نقش‌اش در این فیلم رضایت نداشت.

مصطفی كیایی


مصطفی كیایی  كارگردان باهوشی است و مسیرش را درسینما به خوبی طی كرده. حالا هم محبوب منتقدان است و هم مخاطبان . سعی می كند روی موضوعات روز دست بگذارد و دغدغه های جوانان هم نسل خود را به تصویر بكشد. از همین منظر سراغ «خط ویژه» رفت و موضوع اختلاس را در قالب قصه ای رئال – فانتزی دستمایه قرار داد. كیایی قصه اش را با ریتم مناسب تعریف كرد و با گره افكنی های جذاب و داخل كردن چند شخصیت بامزه گیرایی آن را بالا برد. بازی ها دیگر نقطه اتكا «خط ویژه» است ؛ بویژه هون سیدی و مصطفی زمانی كه یك سر و گردن بالاتر از نقش های پیشین ظاهر شدند. پایان فیلم و پخش كردن پول از بالای پل بین مردم اما پاشنه آشیلش شد . فروش خوب فیلم نشان داد کیایی دغدغه گیشه هم دارد و نبض مخاطب دستش است.

***

بازیگران

پرویز پرستویی


یكی از حسرت‌های سینمای ایران وضعیت كنونی پرویز پرستویی است. بازیگر توانایی كه با انتخاب های بدی که دارد هر روز طرفداران میلیونی اش را نومید تر می‌كند. او امسال فیلم‌های «امروز»، «مهمان داریم» و «بیداری برای سه روز» را در اکران سینماها داشت و در هیچ کدام نتوانست خودش را به عنوان بازیگر طراز اول سالهای گذشته سینمای ایران ثابت کند. او در «امروز» و «مهمان داریم» همچنان قالب سکوت و بغض چند وقت اخیرش را پی گرفت؛ بدون اینکه سعی در تغییر آن داشته باشد. «بیداری برای سه روز» هم اوج بی‌سلیقه‌گی پرستویی در انتخاب فیلم بود؛ فیلمی که نه کارگردانی درستی داشت و نه تکلیف آن مشخص بود.

بازیگران

مهناز افشار


سال 93 برای مهناز افشار پرخبر سپری شد. ازدواج ،بارداری و اختلاف باروح الله حجازی در فیلم «مرگ ماهی» خبرهای فرامتنی بودند كه نام این بازیگر را در چند برهه به صدر بردند.خانم افشار دو فیلم هم بر اكران سینماها داشت كه هیچ كدام موفق نبودند.او در «متروپل» مسعود كیمیایی قرار بود نخستین قهرمان زن فیلمساز كهنه كار ما باشد اما به خاطر شكست فیلم ،‌بازی افشار هم به چشم نیامد. این بازیگر در «بیگانه» بهرام توكلی یكی از بهترین بازی هایش را ارائه كرد اما این فیلم هم شكست خورد و تلاش افشار به بار ننشست. شكست سریال «عشق تعطیل نیست» سالی ناكام برای افشار در زمینه بازیگری رقم زد.

رضا میركریمی


سید رضا میركریمی با «امروز» می خواست یك فیلم متفاوت دیگر به كارنامه اش اضافه كند اما نتیجه به دل منتقدان نشست و نه مخاطبان. این كارگردان بعد از ساخت فیلم شلوغ و سخت «یه حبه قند» سراغ فیلمی خلوت و كم بازیگر رفت. عمده مشكل فیلم ،‌ریتم كند آن است كه همان ابتدا حوصله مخاطب را سر می برد. ایراد دوم به بازی تكراری پرویز پرستویی بر می گردد كه این بار سكونش به جای قرار گرفتن در خدمت فیلم، خستگی «امروز» را دو چندان می كند. دیگر پاشنه آشیل آن مربوط به دغدغه ناملموس قهرمان فیلم است. «امروز» به عنوان نماینده ایران به آكادمی اسكار معرفی شد كه به جمع پنج فیلم راه نیافت.

منیژه خسروی

بخش سینما وتلویزیون تبیان


مطالب مرتبط:

شکست گلزار،توسلی ودیگران