تبیان، دستیار زندگی
تهران به عنوان یكی از كلان شهرهای بزرگ كشور با معضلات و مشكلات فراوانی روبرو است
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دهه هفتادی ها در صف بیکاری

تهران‌ به‌ عنوان‌ یكی‌ از كلان‌شهرهای‌ بزرگ‌ كشور با معضلات‌ و مشكلات‌ فراوانی‌ روبرو است‌.

فرآوری: طاهره رشیدی - بخش اجتماعی تبیان
بیکاری

مشكلاتی‌ كه‌ متاسفانه‌ در سال‌های‌ اخیر همچنان‌ با سیر صعودی‌ همراه‌ بوده‌ و افزایش‌ داشته‌ است‌. یكی‌ از معضلات‌ و مشكلات‌ این‌ كلان‌شهر، مساله‌ بیكاری‌ بخصوص‌ در میان‌ جوانان‌ است‌ كه‌ متاسفانه‌ 7/35 درصد از آمار موجود معضلات‌ را به‌ خود اختصاص‌ داده‌ است‌.

همواره‌ علل‌ و عوامل‌ متعدد در بروز معضل‌ بیكاری‌ در جامعه‌ و بخصوص‌ در شهرهای‌ بزرگی‌ چون‌ تهران‌، اصفهان‌، مشهد و... موثر است‌.

آمارها نشان می دهد نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی 2 برابر نرخ عمومی بیکاری در کشور است. در گروه تحصیل کرده های دانشگاهی، نرخ بیکاری زنان تا 50 درصد افزایش یافته و عموما بنگاه ها و کارفرمایان اقبال چندانی به پذیرش کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی ندارند.

کارفرمایان معتقدند این دست از جویندگان شغل، جز مدرک دانشگاهی هیچگونه تبحر و مهارت دیگری برای عرضه در محیط بنگاه ندارند و از اینرو بسیاری از کارفرمایان تمایلی به تحمل هزینه های آموزش نیروهای فاقد تجربه و مهارت انجام کار ندارند.

بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی به یک مسئله بزرگ برای کشور تبدیل شده و دولت ها در یکی دو دهه اخیر از حل آن عاجز مانده اند. در حال حاضر، صدها هزار نفر از جوانان کشور در رشته های مختلف دانشگاهی مشغول به تحصیل هستند، اما تحصیلات آنها ارتباط چندانی به نیازهای روز بازار کار کشور ندارد و در برخی از رشته ها ممکن است سال های سال از آخرین به روزرسانی درس ها نیز گذشته باشد.

دكتر «امان‌الله‌ قرایی‌ مقدم‌» جامعه‌شناس‌ و استاد دانشگاه‌ درباره‌ علل‌ و عوامل‌ افزایش‌ روزافزون‌ نرخ‌ بیكاری‌ در كشور می‌گوید: «مساله‌ بیكاری‌ جوانان‌ بزرگترین‌ مشكل‌ جامعه‌ ایران‌ از جمله‌ شهر تهران‌ است‌. یكی‌ از علل‌ اصلی‌ این‌ مساله‌ مهاجرپذیری‌ فراوانی‌ است‌ كه‌ این‌ شهر دارد. به‌ عبارت‌ دیگر روستاها به‌ علت‌ باروری‌ زیاد، توان‌ جذب‌ نیروهای‌ انسانی‌ ماهر و حتی‌ غیرماهر را نداشته‌، بنابراین‌ تحت‌ این‌ شرایط‌، تعداد زیادی‌ از جوانان‌ به‌ سوی‌ شهرها رهسپار شده‌ و شهرها بتدریج‌ به‌ تصرف‌ روستاییان‌ درآمده‌ است‌. در نتیجه‌ حاشیه‌نشینی‌ در شهرهایی‌ نظیر تهران‌ به‌ حدود 2 میلیون‌ نفر رسیده‌ است‌. یكی‌ از علت‌های‌ اصلی‌ افزایش‌ بیكاری‌ در شهرها ورود مهاجران‌ بیكار از روستاها به‌ شهرها است‌.

همچنین از نگاه معاون وزیر کار، بیکاری جوانان جویای کار و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به یک چالش اساسی در کشور تبدیل شده است و از طریق اجرای صحیح نظام آموزش مهارت و فناوری می‌توان بخش اعظمی از مشکل بیکاری دانش آموختگان را برطرف کرد.

در چند سال گذشته یکی از آفتهای اقتصاد ایران، افزایش "میل به پشت میزنشینی و داشتن شغل‌های دولتی" بوده است اما علیرغم بالا بودن تقاضا برای شغل‌های دولتی، دولت اعلام می‌کند که قادر به استخدام نیروی جدید نیست و حجم نیروی انسانی در دستگاهها و سازمان‌های دولتی بیش از حد سنگین شده است

پرند در عین حال از پدیده "شغل‌های خالی" به عنوان زنگ خطری نام می‌برد که موجب شده امروز چند صدهزار شغل در کشور با عدم استقبال کارجویان و فارغ التحصیلان روبه رو شود تا جایی که با وجود فرصتهای شغلی زیاد برای افراد با مدرک دیپلم و زیر دیپلم به دلیل تغییر فرهنگ کار افراد تمایلی به آنها ندارند.

در چند سال گذشته یکی از آفتهای اقتصاد ایران، افزایش "میل به پشت میزنشینی و داشتن شغل‌های دولتی" بوده است اما علیرغم بالا بودن تقاضا برای شغل‌های دولتی، دولت اعلام می‌کند که قادر به استخدام نیروی جدید نیست و حجم نیروی انسانی در دستگاهها و سازمان‌های دولتی بیش از حد سنگین شده است.

فارغ از این مساله "نوسانات اقتصادی و تحریم‌های خارجی" نیز در چند سال گذشته بسیاری از واحدهای تولیدی و بنگاههای اقتصادی را از پای در آورده و تا مرحله تعطیلی کشانده است، در این بین تعدیل نیروهای کار به دلیل شرایط رکود و نقدینگی و افزایش هزینه‌های تولید به افزایش بیکاری و جمعیت بیکار جوان کشور افزوده است بر همین اساس فعالان کارگری با هشدار نسبت به حفظ امنیت شغلی کارگران بر لزوم حفظ اشتغال موجود و جلوگیری از افزوده شدن نیروی کار تعدیل شده به جمعیت بیکاران تاکید دارند.

عبدالله مختاری - فعال کارگری - در خصوص علل اصلی بیکاری جوانان می‌گوید: شخصا معتقدم که کار در کشور هست ولی همت کار نیست و "افزایش سطح انتظارات و توقعات" موجب شده تا جوانان به هر شغلی تن ندهند و صرفنظر از پرستیژدار بودن شغل، از کسب و کارهایی استقبال ‌کنند که آسان و کم زحمت و دارای درآمد بالا باشد.

وی در عین حال "اشتغال اتباع بیگانه" را موجب لطمه به بازار کار کشور و از دست رفتن فرصتهای شغلی جوانان جویای کار می داند و می‌افزاید: بازار کار ایران باید از دست اتباع بیگانه خارج شود و مسئولان امر با اتخاذ سیاستهای منطقی و صحیح نیروی کار را به سمت فرصتهای شغلی جدید سوق دهند و به بهبود فضای کسب و کار در کشور کمک کنند.

مسئله ای که دولت ها نمی توانند حل کنند

رئیس جمهور اخیرا خواستار اصلاح روند جذب دانشجو در دانشگاه ها شده و بر این مطلب تاکید کرده که باید رشته های دانشگاهی را با نیازهای بازار کار کشور، منطبق کرد. کارشناسان بازار کار معتقدند دولت ها در سال هایی برای انتقال بخشی از نیروی متقاضی کار و به نوعی سرگرم کردن جوانان، زمینه های ورود به دانشگاه ها را فراهم کردند.

این سیاست هم اکنون سال هاست که دنبال می شود و در پی آن هر ساله صدها هزار نفر از مدارس وارد دانشگاه ها می شوند در حالی که برای اشتغال آنها در آینده بسیار نزدیک، هیچ فکری نشده است.

این مسئله باعث انباشته شدن تقاضا برای کار از سوی فارغ التحصیلان دانشگاهی شده به نحوی که وزیر کار می گوید بزودی باید منتظر ورود 4 میلیون و 500 هزار کارجوی فارغ التحصیل دانشگاهی به بازار کار کشور باشیم.

علاوه بر اینکه سیاست تاخیر در ورود به بازار کار و ایجاد سرگرمی برای جوانان به مرحله اجرا درآمده است، تقاضای عجیب و عطش فراوان خود جوانان برای ورود به دانشگاه ها را نیز نباید از یاد برد. سال هاست که اغلب متقاضیان دانشگاه ها را گروه هایی تشکیل می دهند که پذیرش در هر یک از رشته های تحصیلی برای آنها تفاوت چندانی ندارد.

ورود به دانشگاه در هر رشته ای که شد!

افراد رشته هایی را برای ورود به دانشگاه ها انتخاب می کنند تا بالاخره در یک رشته پذیرفته شوند و بین دو تا چند سال را در دانشگاه ها بگذارنند، سپس مدرکی بگیرند هم برای اینکه دیگران بدانند آنها دانشگاه رفته اند و هم اینکه اگر جایی یک زمانی شغلی برایشان پیدا شد، آن مدرک را نیز ارائه دهند بلکه بتوانند استفاده ای نیز از آن ببرند.

به بیان ساده تر، اغلب انتخاب هایی که توسط افراد برای ورود به دانشگاه ها صورت می گیرد بی هدف و یا با اهدافی غیر از مباحث علاقمندی به تحصیل در آن رشته خاص، داشتن هدف مشخصی در آینده و مسائلی از این دست صورت می گیرد که البته این مطلب در مورد همه دانشجویان و همه رشته های دانشگاهی صادق نیست.

عموما افراد بدون مطالعه و دانستن اینکه رشته تحصیلی انتخاب شده چه جایگاهی در بازار کار دارد، چه آینده ای می توان از طریق آن برای اشتغال متصور بود و مسائل با اهمیتی از این دست؛ وارد تحصیل در دانشگاه ها می شوند. این مسئله باعث تربیت دانشجویانی بی علاقه به مباحث درسی، اتمام تحصیلات با کمترین داشته ها و ناکارآمد در بازار کار کشور می شود

عموما افراد بدون مطالعه و دانستن اینکه رشته تحصیلی انتخاب شده چه جایگاهی در بازار کار دارد، چه آینده ای می توان از طریق آن برای اشتغال متصور بود و مسائل با اهمیتی از این دست؛ وارد تحصیل در دانشگاه ها می شوند. این مسئله باعث تربیت دانشجویانی بی علاقه به مباحث درسی، اتمام تحصیلات با کمترین داشته ها و ناکارآمد در بازار کار کشور می شود.

عنوان می شود بخش قابل توجهی از کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی اساسا توانایی پذیرش تصدی های بازار کار را ندارند. کارفرمایی می گفت کارجویان در زمان مراجعه برای جستجوی شغل، تنها دارای مهارت در رانندگی هستند و مدارک دانشگاهی آنها عملا هیچگونه فایده ای برای کار ندارد.

در حال حاضر، متاسفانه کشتی بازار کار کشور به گل نشسته است و ضعف های فراوانی وجود دارد. عدم تناسب در ایجاد اشتغال بین بخش هایم ختلف اقتصادی خدمات، صنعت و کشاورزی نیز حاکی از وجود مسائل جدی در این بخش است.

در هر صورت تاخیر در ورود کارجویان به ویژه فارغ التحصیلان به بازار کار، لطمات و زیان هایی را برای جامعه به همراه خواهد داشت و این مسائل باعث افزایش هزینه های کشور می شود.

درعین حال شناسایی بازار کار می‌تواند به عنوان یکی از اقدامات اساسی از سوی دولت دنبال شود چرا که موفقیت در ایجاد شغل زمانی حاصل می‌شود که نیازهای بازار مصرف و کسب و کار به شکل مطلوبی شناسایی و مدیریت شود.


منابع : ایسنا / مهر / ویستا

مطالب مرتبط:

سونامی بیکاری 8 میلیونی در راه است

استخدام سیری چند؟

اشتغال به شرط ترک اعتیاد