شعرشناسی شناختی

معرفی کتابهای «شعرشناسی شناختی» و «جستاری پیرامون شعر کودک در ایران» در زمینه شعر.

«شعرشناسی شناختی»

کتاب «درآمدی بر شعرشناسی شناختی» نوشته پیتر استاک ول با ترجمه لیلا صادقی به تازگی از سوی انتشارات مروارید منتشر شده است.

پیتر استاک‌ول، استاد دانشگاه ناتینگام، در زمینه‌های زبان‌شناسی اجتماعی، سبک‌شناسی بافت‌محور و شعرشناسی به تحقیقات گسترده‌ای پرداخته و کتاب‌ها و مقالات بسیاری در این زمینه‌ها از او منتشر شده است.

او در مقدمه کتاب خود با عنوان «جسم، ذهن و ادبیات» می‌نویسد: «شعرشناسی شناختی به طور کلی درباره خوانش ادبیات است. این جمله تا حدی ساده جلوه می‌کند و پیش پا افتاده به نظر می‌رسد. حتا می‌تواند به مثابه تکراری دقیق تلقی شود، از این رو که شناخت باید با فرآیندهای ذهنی از جمله خواندن سر و کار داشته باشد و شعرشناسی باید فن ادبیات را در نظر بگیرد. اما در واقع چنین جمله ساده‌‌ای همان نقطه آغاز بحث ماست. برای این که دقیقا متوجه بشویم که این کتاب درباره چیست، نخست باید به طور شفاف منظور از «خوانش» و «ادبیات» را توضیح بدهیم.» (صفحه 13)

سپس وی با اشاره به ضرورت وجود متن ادبی و خوانش آن توسط یک خواننده می‌نویسد: «این کتاب درباره خواندن ادبیات است. می‌توانیم ادبیات را در هر زمانی که می‌خواهیم، بخوانیم. اما وقتی می‌خواهیم آن را منعکس کنیم و درک کنیم، انگار یک خواننده صرف نیستیم؛ بلکه درگیر علم خوانش شده‌ایم. هدف بررسی این علم، صرفا بررسی متن ادبی یا مهارت خواننده نیست، بلکه هدف آن، فرایند طبیعی‌تر خواندن است وقتی که فردی با متنی درگیری می‌شود. در مجموع این مساله از کنش اولیه و ساده خواندن متفاوت است. متون ادبی مصنوع هستند، اما «خوانش‌ها» امری طبیعی هستند.

این کتاب شامل دوازده فصل با عناوین «مقدمه: جسم، ذهن و ادبیات»، «نقش و زمینه»، «نخستین الگوها و خوانش»، «عبارات اشاره‌ای شناختی»، «دستور شناختی»، «انگاره رخدادها و طرح‌واره‌ها»، «جهان‌های گفتمان و فضاهای ذهنی»، «استعاره مفهومی»، «ادبیات به مثابه حکایت»، «جهان‌های متن»، «درک ادبیات»، و «کلام آخر» است.

هر یک از این فصل‌ها،غیر از دو فصل نخست و آخر، ابتدا با دو عنوان مشترک «پیش‌نمایش» و «پیوند با اصطلاحات نقد ادبی» آغاز می‌شود و بعد با مطالب اختصاصی، موضوع آن فصل ادامه می‌یابد و با چهار عنوان مشترک «بحث»، «تحلیل شعرشناسی شناختی»، «کاوش‌ها» و «منابع و مطالعات بیشتر» به پایان می‌رسد.

این کتاب برای دوره‌های زبان‌شناسی ادبی و سبک‌شناسی برای دانشجویان تهیه شده است و البته می‌تواند برای مطالعات ادبی، نظریات انتقادی و زبان‌شناختی نیز مورد استفاده باشد.

«درآمدی بر شعرشناسی شناختی، نوشته پیتر استاک ول، با ترجمه لیلا صادقی از سوی انتشارات مروارید در 372 صفحه با قیمت 19500 تومان به بازار کتاب راه یافته است.

«جستاری پیرامون شعر کودک در ایران»

کتاب «جستاری پیرامون شعر کودک در ایران» به نویسندگی اسدالله شعبانی از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روانه بازار نشر شد.

در این کتاب که برای گروه سنی «و» (مخاطبان عمومی) منتشر شده، نویسنده مباحثی همچون خاستگاه شعر، شعر چیست؟، انواع شعر به اعتبار مضمون، موضوع، زبان و شیوه‌ی بیان و قالب را همراه با مثال‌هایی از هر نوع، مطرح کرده است.

گذری بر تاریخچه‌ی شعر کودک در ایران، دو رویکرد عامیانه و تلفیقی، تناسب شعر کودک با نیازها و امکانات مخاطب، ویژگی‌های شعر خردسال، کودک و نوجوان، زمینه‌ی پیدایش نخستین شعرهای خردسالان بر بستر ادبیات فولکلوریک و شعر کودک در گریز از ذهنیت آموزش محور از دیگر موضوعاتی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است.

کتاب «جستاری پیرامون شعر کودک در ایران» در 88 صفحه با شمارگان 3هزار نسخه و قیمت 35 هزار ریال منتشر شده است.