هنرمندانی با روح پاک انسانی

زیبایی جاذبه ای است که انسان را ناخودآگاه به سوی خود می کشد، هر چیز زیبا، از گل و طبیعت گرفته تا ساختمان و مجسمه. انسان زیبایی را دوست دارد، می پسندد که هم خودش زیبا باشد و هم از خود، زیبایی بر جای بگذارد، هنر یک بروز زیبایی است از انسان زیبا دوست. مجسمه سازی، خطاطی، نقاشی، آهنگسازی، حتی نوشتن شعر و داستان، خلق تولیدی زیبا، شاید تهیه یک غذا ، چیدمان متفاوت دکوراسیون خانه، همه و همه ناشی از حس زیبادوستی و زیبا پسندی انسان است.

یكی از مباحث مهم هنر، زیبایی شناسی است. البته نمی توان برای زیبایی تعریفی ارائه نمود كه مورد قبول همگان باشد ولی به هر حال یك مفهوم كلی از زیبایی برای همه متصور است. حكماء و فلاسفه برای زیبایی تعاریف و تقسیمات مختلفی ذكر كرده اند. برای مثال علامه جعفری (ره) زیبایی را نمود یا پرده ای شفاف میداند كه روی كمال كشیده شده است.از نكات قابل تامل در بیان بزرگان این است كه حسن و زیبایی در پرتو اعتقاد به خدا پرورش میابد.در بین تقسیمات زیبایی یكی از انواع، زیبایی محسوس طبیعی و دیگری زیبایی معنوی است. در اینجا منظور ما از زیبایی های محسوس طبیعی برای ایجاد یك اثر هنری ، به كارگیری معنویت و استفاده روشمند از روح پاک انسان است به نحوی كه در ظاهر ، اثری زیبا خلق شود ولی وقتی از محتوا سخن میگوییم منظور ، یك روح معنوی و باطنی است كه مخاطب را به سوی كمال معرفت سوق می دهد؛ بنابراین تولید یک اثر هنری در مورد موضوعات معنوی هم سواد تكنیكی میخواهد و هم نیازمند پشتوانه معنوی است.

مثلا چگونه میتوان از اثر هنری یك فرد بی نماز درباره نماز، انتظار عالی ترین درجه تاثیر را داشت ؟! ناگفته نماند كه تاثیر ، دو جانبه است یعنی هم حال ارائه كننده اثر شرط است و هم ظرفیت و آمادگی مخاطب .

اثر زیبای معنوی از افراد بی اعتقاد؟؟؟

خیلی وقت ها می بینیم که یك اثر زیبا درباره موضوعات عبادی و ارزشی از افرادی لا قید و بی دین یا سست اعتقاد جلوه می كند، این موضوع با حرف ما که گفتیم خلق یک اثر هنری معنوی از افرادی با پشتوانه معنوی حاصل می شود در تناقض است، پاسخ آن را به این صورت می توان ارائه داد که یا به دلیل اشتیاق و آمادگی روحی مخاطب برای پذیرش است چرا که انسان خداجو حتی در بدترین شرایط هم همه چیز را از ناحیه خدا می بیند و یا به دلیل تكنیك قوی سازندگان اثر می باشد كه با هوشمندی و تخصص لازم توانسته اند بر خلاف باور های قلبی خود تاثیری به جای گذارند كه مغایر با خصلت های وجودی آنهاست. بی تردید اگر این افراد با همین توان و قدرت از افاضات معنوی هم برخوردار باشند بسیار موثرتر از پیش خواهند بود چون به قول شهید مطهری (ره) فعل زیبا از روح زیبا صادر می شود زیرا معلول آن علت است.

اثر كلام ، اثر همنشینی و لذت معنوی از همراهی كسانی كه خودساخته هستند و مشمول لطف خداوندند قابل انكار نیست. حداقل برای افراد پاك سرشت این تاثیرات قطعی است. بنابر این هنرمندی كه می خواهد اثرش الهی باشد لازم است مقدمات وجودی را نیز فراهم كند. این مقدمات بر اصل فعل اثر می گذارد. در روایت داریم كه اگر كسی چهل روز خود را برای خداوند خالص كند چشمه های حكمت از قلبش به زبانش جاری می شود. حالا فرض كنیم كه یك هنرمند پس از چهل روز خودسازی درباره موضوعات معنوی، با استفاده از برترین تكنیك ها اثری هنری بسازد ، یك محتوای زیبا با تكنیك زیبا ؛ آیا با توجه به لطف خداوند می توان انكار كرد كه تاثیر چنین هنری از مورد كاملا مشابه آن ولی بدون خود سازی خالق اثر، بیشتر خواهد بود؟  بنابراین براساس اعتقادات دینی به نظر می رسد كه چگونگی حال هنرمند و نگرش معنوی او در نوع ارتباط و  تاثیر بر مخاطب دخیل است به وی ‍ ژه  زمانی كه موضوع كار، ترویج دین خدا باشد.

زیبایی روحی بر محسوسات و ملموسات طبیعی اثر بسیار دارند. برای مثال كسی كه می خواهد وارد حرم مطهر حضرت امام رضا (علیه السلام) شود، قبل از ورود می ایستد و با ادب اذن دخول میخواند. چنین بیان می كنند كه جاری شدن اشك نشانه اجازه ورود است. البته این یك نشانه از انقلاب درونی و تاثیر معنوی است و احساس روحی زیبایی كه وصف ناپذیر است وگرنه بی اشك هم میتوان وارد شد. با این حال اگر درك كننده این احساس در صورتی كه سواد زیبایی شناسی تكنیكی داشته باشد ، اثری هنری درباره امام رضا (ع) بسازد بسیار موثرتر از هنرمندی خواهد بود كه با همین شرایط اما بدون تجربه معنوی، اثر خود را خلق می كند.

ای کاش تمام کسانی که می خواهند اثری هنری خلق کنند، مانند تهیه فیلم و کلیپ، نقاشی، معرق کاری و گفتیم حتی تهیه غذا،ابتدا خود را برای خدا خالص کنند، وضو بگیرند و با طهارت روح و جسم و با توکل بر خدا، بسم الله بگویند و تاثیر مثبت کار خود را از خدا بخواهند که صد البته موثرتر است.

فرآوری: زینب عشقی

بخش زیبایی تبیان

منبع:یزد رضوی